دشمنانشان را سارقان، قاتلان و باج‌گیران تشکیل می‌دهند. گروه کبرا 11همیشه در حال انجام وظیفه است»؛ جملات آشنایی که سال‌هاست آغازگر مجموعه تلویزیونی جذاب و پرهیجان «هشدار برای کبرا 11» هستند. به مناسبت پخش سری جدید این سریال از شبکه تهران، به بررسی بازیگران، تاریخچه و تغییر و تحولات آن در طول 17سال تولید می‌پردازیم.
این مجموعه محبوب آلمانی که نام اصلی آن «هشدار برای کبرا 11: پلیس بزرگراه» است از سال 1996تا به امروز در قالب بیش از 30فصل و 250قسمت از شبکه RTL آلمان روی آنتن رفته است. این سریال که بخش قابل توجهی از شهرت خود را مدیون صحنه‌های تعقیب و گریز، حوادث، تصادف ماشین‌ها و پرواز آنها در هواست، داستان ماموریت‌های دو افسر پلیس بزرگراه آلمان و روابط آنها با دیگر افسر‌های پلیس و زندگی شخصی‌شان را با چاشنی طنز روایت می‌کند. فیلمبرداری هشدار برای کبرا 11که به نوعی نمایشگاه ماشین‌های لوکس، گرانقیمت و آخرین مدل است در شهر برلین و پس از آن در وست فالیا صورت گرفته است.
شخصیت‌ها وارد و خارج می‌شوند
اصلی‌ترین شخصیت این سریال را می‌توان سمیر گرکان (با بازی اردوغان آتالای) دانست. او که از قسسمت سوم این سریال (پس از خروج رنه اشتاینک در قسمت دوم) به کادر بازیگران پیوست، تاکنون پای ثابت این سریال بوده است. سمیر با اینکه شخصیت شوخی دارد اما حین ماموریت کاملا جدی است و تمام تلاش خود را برای انجام وظیفه‌اش به‌کار می‌بندد اما آنچه در پخش سریال‌های بلندمدتی مانند هشدار برای کبرا 11اجتناب‌ناپذیر می‌نماید ورود و خروج بازیگران مختلف در گذر زمان است؛ موضوعی که درمورد نقش همکار سمیر به کرات اتفاق افتاده است. پس از پایان فصل اول یوهان برندراپ از این سریال جدا شد و مارک کلر جای او را گرفت. مارک کلر هم تا فصل ششم به همکاری با سمیر پرداخت و پس از او رنه اشتاینک به بازیگران اضافه شد؛ به جرأت می‌توان او را محبوب‌ترین بازیگر نقش تام کرانیش نامید. تام همکار جوان سمیر یک جوان شوخ و اجتماعی است.
او از همان سکانس اول حضورش در سریال با بخشیدن کسی که با دوچرخه‌اش تصادف می‌کند خوش‌قلبی و مهربانی تام را به بینندگان نشان می‌دهد. تصمیم رنه اشتاینک برای ترک هشدار برای کبرا11باعث شد تا نویسندگان تغییراتی را در فیلمنامه اعمال کنند. تام پس از مرگ نامزدش از گروه پلیس خداحافظی می‌کند تا فرصت بازی در این سریال برای کریستین الیور فراهم شود. الیور بازی در نقش جین همکار جدید سمیر را به‌عهده می‌گیرد اما این تغییر چندان مورد استقبال بینندگان قرار نمی‌گیرد و آنها خواستار برگرداندن زوج سمیر و تام می‌شوند. بعد از دوسال داستان به‌گونه‌ای پیش می‌رود که جین از پلیس بزرگراه به یک واحد دیگر منتقل می‌شود تا شرایط برای بازگشت اشتاینک فراهم شود. سمیر در قسمت بازگشت موفق می‌شود تام را متقاعد کند تا به پلیس بزرگراه برگردد. این رفت‌وآمدها همین‌جا پایان نمی‌یابد.
در قسمت مرگ و زندگی تام در حال انجام عملیات کشته می‌شود؛ اتفاقی که ضربه روحی شدیدی به سمیر می‌زند. با خروج اشتاینک تهیه‌کنندگان از گدئون بورکارد دعوت به همکاری کردند. بورکارد بازیگر بنام اتریشی است که تماشاگران ایرانی بازی او در سریال کارآگاه رکس را که در سال‌های گذشته از شبکه3سیما روی آنتن رفته است، به یاد دارند. با آمدن او در نقش کریس ریتر هشدار برای کبرا 11برای بار دیگر به اوج محبوبیت خود می‌رسد. کریس به‌عنوان پلیس مخفی وارد داستان می‌شود و به کمک سمیر می‌آید که درصدد گرفتن انتقام تام از قاتل او است. ریتر هم در این سریال ماندنی نماند و در نبرد با یک باند مافیایی کشته شد. هشدار برای کبرا11 در سال2008 با پیوستن بن یگر(با بازی تام بک) به جمع بازیگران این سریال، کار خود را از سر گرفت. رفتارهایی که بن در ابتدای حضورش در گروه پلیس از خود نشان می‌دهد باعث می‌شود تا هماهنگ شدن او و سمیر بعید به‌نظر برسد اما بعد از انجام ماموریت‌های مختلف این دو رابطه بهتری با هم پیدا می‌کنند. تام بک تا آخرین فصل این سریال که در سال2013 پخش شده در جمع بازیگران این مجموعه تلویزیونی باقی مانده است.
افسر چاق و لاغر
اما سمیر و تام تنها زوج دوست‌داشتنی این سریال نیستند. هوته هرزبرگر(با بازی دیتمار هان) و دیتر‌بونرات (با‌بازی گوتفرید ولمر)، اعضای گروه پشتیبانی پلیس اتوبان، دیگر زوج دوست داشتنی هشدار برای کبرا 11هستند. این دو افسر شوخ‌طبع به نوعی نقش چاق و لاغر این سریال را بازی می‌کنند. هوته بعد از ٤٣سال خدمت در نیروی پلیس، در شرف بازنشستگی است و در قسمت «٧٢ ساعت اضطراب» در روزهای آخر خدمت خود برای نجاتِ بن یگر از تیررس یک تک تیرانداز، فداکاری می‌کند و بن را به سمت دیگری هل می‌دهد تا گلوله به سینه خودش اصابت کند. لحظاتی بعد، در یکی از احساسی‌ترین صحنه‌های این سریال، درحالی‌که سمیر، بن، دیتر و کیم کروگر (رئیس پلیس بزرگراه) در کنار او هستند، جان می‌دهد.
یک رئیس به تمام معنا
نقش رئیس پلیس اتوبان (آنا انگل هارت) را شارلوت شواب بازی می‌کرد. انگل هارت یک رئیس به تمام معنا بود؛ مصمم و جدی اما در عین حال رابطه صمیمی با افراد گروه داشت. شواب 51ساله که تجربه بازی در بیش از 20مجموعه تلویزیونی را در کارنامه خود دارد موفقیت نقش خود را نتیجه انتخاب خوب نویسنده سریال می‌داند؛ «انتخاب این نقش برای یک زن، کار نویسنده داستان و علت آن نیز جذابیت بخشیدن به فیلمنامه است. جایی که شخصیت مافوق زن و شخصیت‌های زیردست مرد باشند، به‌علت شکسته شدن اسلوب‌های جامعه مسائل پیچیده‌تر می‌شوند. بیشتر جذابیت شخصیت آنا انگل‌هارت برای من رابطه دوستانه و در عین حال مقتدرانه او با افراد گروهش بود.» با این حال انگل‌هارت نیز در این سریال نماند و جای خود را به خانم کیم‌کروگر(کایتاویوون) داد.
تیم بدلکاری، برنده جایزه‌های معتبر
بخش جدایی‌ناپذیر این سریال صحنه‌های پرهیجان و اضطراب تیراندازی، تصادف اتومبیل‌های مختلف و واژگونی آنهاست. این اتفاقات جذاب که همیشه یکی از آنها را در دقایق ابتدایی هر قسمت می‌بینیم به نوعی امضای تولید‌کنندگان این سریال است. طبق آمار تاکنون در مجموع 532خودروی سواری، 51کامیون، پنج اتوبوس و 12موتور در صحنه‌های فیلمبرداری این سریال نابود شده است. پدیدآورنده این صحنه‌های زیبا تیم حرفه‌ای بدلکاری کبرا 11به رهبری هرمان جوها است. جوها که علاوه بر بدلکاری تهیه‌کننده برنامه‌های تلویزیونی هم هست از سال1996 در کادر بدلکاری این سریال حضور داشته است. اوبعد از مدتی دست به تاسیس یک کمپانی بدلکاری می‌زند و با قراردادی که با تهیه‌کنندگان هشدار برای کبرا11 امضا می‌کند عهده‌دار تهیه و تولید صحنه‌های پرخطر این سریال می‌شود. هرمان که خلبان حرفه‌ای هلی‌کوپتر هم هست امضای این قرارداد را یک قدم مثبت در سابقه کاری شرکتش می‌داند و می‌گوید: در آن زمان تصمیم گرفتم تا یک قدم به جلو بردارم و به شبکه RTL پیشنهاد همکاری کامل دادم. خوشبختانه آنها به من ایمان داشتند و حاضر به امضای این قرارداد شدند. یکی از وظایف سخت تیم بدلکاری فیلمبرداری و آماده‌سازی صحنه‌ها در فرصت کوتاه یک هفته‌ای بین 2قسمت سریال است. هرمان جوها که تجربه حضور در دیگر سریال‌های محبوب آلمانی ازجمله «لاسکو» را در کارنامه خود دارد در مورد دشواری این کار می‌گوید: برای غلبه بر این مشکل سعی کردیم تمامی بخش‌های تهیه و تولید را در یک ساختمان مستقر کنیم. با این کار هماهنگی بین گروه‌های فیلمبرداری و جلوه‌های صوتی و تصویری بهتر و راحت‌تر صورت گرفت و سرعت تهیه و تولید هر قسمت به‌طور چشمگیری افزایش یافت. بخش بدلکاری هشدار برای کبرا 11تاکنون 3بار برنده جایزه معتبر تاروس شده است. جالب این که مرحوم پیمان ابدی هم از بدلکاران این سریال پرطرفدار آلمانی بود.
جلب نظر منتقدین
از دید منتقدین، این سریال نه‌تنها یکی از موفق‌ترین سریال‌های آلمانی بلکه یکی از بهترین سریال‌های پلیسی تمام ادوار است. به جز صحنه‌های پرهیجان این سریال که اصلی‌ترین نقطه قوت آن هستند، شخصیت‌پردازی خوب و دیالوگ‌های طنز این سریال هم به جذابیت آن کمک زیادی کرده‌اند. آندریاس هافر منتقد آلمانی می‌گوید: کار تیم بدلکاری این سریال واقعا بی‌نظیر و به‌نظر من حتی گاهی اوقات در سطح بدلکاران هالیوود است. این برای یک سریال آلمانی یک موفقیت محسوب می‌شود.
نکته دیگری که برای منتقدان و بینندگان درباره این سریال جذاب است مربوط به شخصیت‌های فیلم می‌شود. این کار خوب نویسندگان سریال است که افسران پلیس را به شکل یک قهرمان مطلق نشان نداده و شخصیت آنها را مثل مردم عادی به تصویر کشیده‌اند؛ آنها هم گاهی اشتباه می‌کنند و تصمیم نادرست می‌گیرند. از سوی دیگر برخی منتقدین معتقدند که این سریال به نوعی تکراری شده است. رنه هاف اشنایدر در این‌باره می‌گوید: در زیبایی صحنه‌های تعقیب‌و‌گریز ماشین‌ها و پرواز آنها هیچ شکی نیست اما اگر یک نگاه کلی به این سریال بیندازید هر قسمت آن با یک صحنه تصادف یا تعقیب‌و‌گریز شروع می‌شود و دوقهرمان داستان به‌دنبال مجرمان رفته و در آخر آنها را دستگیر می‌کنند و این روند در هر قسمت ادامه دارد. این تکراری بودن داستان و یکسان‌بودن انتهای آن باعث خستگی بیننده از دیدن صحنه‌های مشابه می‌شود. سری جدید سریال هشدار برای کبرا 11در حال حاضر روزهای پنجشنبه و جمعه از شبکه تهران روی آنتن می‌رود.
اردوغان آتالای:همه من را سمیر صدا می‌زنند
اردوغان آتالای متولد سال1966میلادی است. او پس از فارغ‌التحصیلی در رشته بازیگری از دانشگاه هامبورگ به بازی در سریال‌های تلویزیونی آلمانی مشغول می‌شود تا زمانی که در سال1996 به کادر هشدار برای کبرا11 می‌پیوندد. او پس از بازی در بیش از 200قسمت از این سریال می‌گوید که به هیچ عنوان خسته نشده و سریال برایش تکراری نشده است. او می‌گوید: این کار هرگز برای من تکراری نمی‌شود. بازیگران زیادی به این سریال اضافه می‌شوند و اکثر اوقات ما در نوشتن فیلمنامه شرکت می‌کنیم. با این شرایط حضور در سریال اصلا خسته‌کننده نخواهد بود. آتالای ادامه می‌دهد: واقعا گذر 17سال را حس نکردم. تمامی خاطرات روزهای فیلمبرداری را به یاد دارم و گاهی نیز با دخترم بعضی از قسمت‌ها را دوباره می‌بینیم. او در پاسخ به این سؤال که آیا مردم عادی در خیابان او را سمیر صدا می‌کنند با خنده می‌گوید: بار‌ها این اتفاق برای من افتاده است و من از آن ناراحت نمی‌شوم زیرا من سال‌هاست که این نقش را به‌عهده دارم. طبق آمار این سریال تنها در آلمان به‌طور میانگین شش میلیون بیننده دارد و محبوبیت بیش از حد آن باعث شده تا در30کشور دیگر نیز روی آنتن برود. محبوبیت این سریال به حدی بود که شرکت‌های تولید‌کننده بازی‌های رایانه‌ای دست به تولید بازی‌هایی براساس این سریال زدند. هشدار برای کبرا11 که وارد هفدهمین سال تولید خود شده تاکنون برنده بیش از 10جایزه بین‌المللی در جشنواره‌های مختلف ازجمله آدولف گریم آوارد و بامبی شده است.
