یکی از مهم‌ترین تغییراتی که در سال‌های اخیر پایه‌ریزی شد، رشد فعالیت‌های مختلف در شهر است. مدیریت شهری در این مسیر تلاش کرد تا شهرداری را از یک نهاد صرفا خدماتی به نهادی اجتماعی تغییر دهد. با نگاهی به برنامه‌های اجرا شده نیز این نکته مشخص می‌شود که مدیریت شهری توانسته به این هدف دست یابد. این مهم با وجود برنامه‌ریزی‌ها و اجرای طرح‌های معاونت امور فرهنگی و اجتماعی به‌دست آمد.
یکی از برنامه‌هایی که شهردار فعلی تهران در ابتدای راه مطرح کرد، این بود که شهرداری از یک نهاد خدماتی به یک نهاد اجتماعی تبدیل شود. برای بررسی موفقیت در این راه، نخستین گام مشارکت مردم برای اداره شهر بود. در مرور سابقه مدیریت شهری می‌بینیم که مردم به‌طور مستقیم نقشی ایفا نمی‌کردند و هویت محله‌ای از بین رفته بود و شهرداری در امور محله کاری انجام نمی‌داد. یکی از کارهایی که در این زمینه انجام شد این بود که در محله‌ها ساختاری تعریف شد تا آنها نیز به‌طور مستقیم در اداره بخشی از شهر نقش داشته باشند. براین اساس انتخابات شورایاری‌ها در محله‌ها شکل گرفت و افرادی به‌عنوان نماینده مردم در محله‌ها انتخاب شدند. بعد از گذشت مدتی شورایاران یک پارلمان محلی تشکیل دادند که به محل مرجع وضع ضابطه برای محله‌ها تبدیل شد. از دل این سازوکار، فردی به‌عنوان مدیر محله انتخاب شد که مجری ضوابط و سیاست‌هایی بود که در پارلمان محله وضع می‌شود.
همچنین با مشورت شورایاران، 14خانه برای هر سرای محله تعیین شد که شامل خانه‌های پژوهش، تسنیم، مددکاری اجتماعی، سلامت، اسباب‌بازی، کارآفرینی، دوام و... است. برای هر خانه نیز کانون‌های متفاوتی تعریف شد تا فعالیت‌های مردمی در مقیاس محله در کانون‌ها، خانه‌ها و سراهای محله‌ها صورت بگیرد. در نتیجه در حال حاضر در 374محله تهران، 374سرای محله وجود دارد. این سراهای محله نیز به‌طور متوسط 7کانون دارند.
کشف 200هزار استعداد در شهر
شمسه‌های اول و دوم بی‌شک بزرگ‌ترین جشنواره‌های اجتماعی و فرهنگی سال‌های اخیر تهران بودند. این جشنواره‌ها به تصمیم مدیران شهر امسال نیز در رشته‌های مختلف برگزار می‌شود. این برنامه در 2 سال اخیر حضور 200هزار شهروند در جشنواره‌های شمسه را رقم زد. با برپایی شمسه اول بیش از 390گروه تئاتر در محلات شهر تهران شناسایی شد و بیش از 6هزار و 910نفر در این جشنواره شرکت کردند. در شمسه دوم بخش‌های قرآن و زندگی، نهج‌البلاغه در زندگی، دعا و نیایش، عکس، سرود و موسیقی، فیلم، نمایش، نقاشی و تندیس، شعر و ادب، کاریکاتور، گرافیک و خوشنویسی میزبان هنردوستان و فرهیختگان محله‌های شهر بود که می‌توانستند با کشف استعدادهای خود، ظرفیت‌های کالبدی، تاریخی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی محله‌ها را بازشناسی کنند. یکی دیگر از مهم‌ترین ویژگی‌های جشنواره شمسه این است که تمام شهروندان در هر رده سنی و با تأکید بر خانواده، روابط و تعاملات اجتماعی به‌صورت انفرادی یا با حضور در گروه‌های خودجوش مردمی، کانون‌های فرهنگی محلی، گروه‌های دانش‌آموزی، دانشجویی، کسبه و... می‌توانند در تمام رشته‌های مجموعه جشنواره‌های شمسه شرکت کنند. تنها در بخش شمسه قرآنی، 70هزار شهروند شرکت و از بخش‌های مختلف آن استقبال کردند.
نوآوری در فعالیت‌های بانوان پایتخت
مدیریت و برنامه‌ریزی در حوزه بانوان در کلانشهری مانند تهران که روزبه‌روز در حال گسترش و زمینه‌ها و شرایط فرهنگی و اجتماعی آن مدام در حال تغییر است، به نوآوری و انعطاف‌پذیری نظری، ساختاری و برنامه‌ای نیاز دارد. بدین‌منظور، یکی از نخستین و مهم‌ترین گام‌ها برای کارآمد‌سازی نظام مدیریت و برنامه‌ریزی بانوان این است که مبتنی بر اولویت‌های محلی و به‌عبارتی الگوی آمایش سرزمین و توسعه منطقه‌ای و محلی بانوان باشد تا در شناسایی و تعیین این اولویت‌ها، خود بانوان نیز مشارکت ویژه‌ای داشته باشند. در سال‌های اخیر که سیاست محله‌محوری با استقرار و توسعه سراهای محله، زمینه‌های مشارکت بانوان و ذی‌نفعان محلی حوزه بانوان در نظام مدیریت و برنامه‌ریزی این حوزه را به‌وجود آورده، ظرفیت‌های متعدد برای کشف استعدادهای بانوان در سطح محلات فراهم شده است.
به‌منظور شناسایی و معرفی قابلیت‌ها و توانمندی‌های بانوان در زمینه همیاری‌های اجتماعی، محلی و با هدف شبکه‌سازی گروه‌های همیاری و فعالیت‌های داوطلبانه بانوان در سطح محلات و جریان‌سازی برای ترویج و ترغیب مشارکت‌های محلی در بین بانوان، جشنواره تسنیم تعریف شده است. واژه تسنیم که محور فعالیت‌های اجتماعی بانوان پایتخت را تشکیل می‌دهد، مخفف توانمندسازی اجتماعی بانوان، سبک زندگی اسلامی- ایرانی، نهاد خانواده، ایثار و یکدلی و مشارکت‌های اجتماعی است.
در بخش مشارکت‌های اجتماعی نیز همزمان با افتتاح خانه‌های تسنیم در سراهای محله به‌منظور استعدادیابی بانوان، کانون‌های 9گانه را تشکیل داده است تا در زمینه راه‌اندازی و تشکیل کانون‌های دختران، بانوان مبلغ، بانوان نخبه، بانوان هنرمند، بانوان ایثارگر، زنان عاشورایی، حیا‌باوران، قرآن‌پژوهان و همیاران محبت فعالیت کنند. این جشنواره به‌صورت متمرکز در معاونت اجتماعی شهرداری تهران و به‌صورت همزمان در معاونت‌های اجتماعی مناطق 22گانه و اداره امور بانوان هر منطقه پایتخت از آذر91 آغاز به‌کار کرد و در اسفند سال گذشته جشنواره جشنواره‌های آن برگزار شد. در نتیجه برگزاری این جشنواره 2هزار و 295کانون علمی در سطح شهر تهران راه‌اندازی و 4هزار و 15 ایده به جشنواره ارائه شد که هزار و 600 ایده تبدیل به پروژههای کوچک محلی شد و در محله‌ها به اجرا درآمد. ادامه فعالیت این جشنواره در سال‌جاری در دستور کار معاونت اجتماعی قرار دارد.
بر بام ایده‌های شهر
سومین جشنواره برترین ایده‌های محلی با عنوان بام شهر یکی از ویژه برنامه‌های معاونت اجتماعی و فرهنگی شهرداری در سال‌جاری خواهد بود که فرصتی برای ارائه ایده‌ها، ابتکارات، اختراعات و پیشنهادهای شهروندان شهر تهران محسوب می‌شود. دومین مرحله این جشنواره در سال91 با شعار «محله؛ مبنای توسعه پایدار شهر» در 7 محور تعریف شد که در بخش‌های محله آباد(حفظ و نگهداری مبلمان، امکانات و تأسیسات شهری و اجرای پروژههای عمرانی محله‌محور)، محله پویا(توسعه فعالیت‌های فرهنگی، اجتماعی، ورزشی، تفریحی و مشارکت فعال شهروندان در مدیریت محله)، محله سالم (توجه به سلامت فردی و اجتماعی، رعایت قانون و مقررات، احترام به حقوق همسایگی و کاهش ناهنجاری‌ها و آسیب‌های اجتماعی)، محله‌زیبا (زیباسازی سیما و منظر ساختمان‌ها و فضاهای عمومی)، محله روان(کاهش ترافیک و روانی عبور و مرور در سطح معابر و فضاهای عمومی)، محله ایمن (پیشگیری از حوادث، سوانح و مقابله اصولی با حوادث غیرمترقبه و بلایای طبیعی) و محله پاک(کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی، بهبود پاکیزگی و دفع اصولی پسماند) متمرکز شده بود و تقویت رویکرد محله‌محوری مدیریت شهری را در تهران و محله‌های 374گانه دنبال می‌کرد. این جشنواره که از نیمه دوم آذر91 در دوره دوم آغاز شد تا نیمه بهمن برای جمع‌آوری و دریافت آثار، فرصت در اختیار شهروندان قرار داد تا در پایان‌ماه بهمن 3740 ایده برای رفع مسائل شهر ارائه شود. گسترش این جشنواره در سال‌جاری در دستور‌کار مدیران شهری قرار دارد.
ارتقای فناوری در میان شهروندان
شبکه‌های اجتماعی اکنون بخش جدانشدنی زندگی ما شده‌اند. مدیریت شهری برای این موضوع نیز برنامه‌ای خاص درنظر گرفته است. شکوفا عنوان یکی دیگر از جشنواره‌های معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران است که در سال گذشته تجربه‌ای روشن از خود به‌جا گذاشت و امسال نیز جشنواره شکوفای 2 را در شهر خواهیم دید. شکوفا با هدف ارتقای مهارت‌ها و دانش شهروندان تهرانی در حوزه فناوری اطلاعات محصول خانه‌های آی‌تی است که در سراهای محله‌ها تشکیل شده بود. کانون‌های یادشده که تعداد آنها به 2618رسید مسائل آموزشی، کارگاهی، ترویجی و ابتکارها و خلاقیت‌های جوانان در حوزه‌های فناوری اطلاعات را ساماندهی و راهبری کردند. سال گذشته درمجموع حدود 394هزار نفر در جشنواره و کانون‌ها ثبت نام کردند. در بخش وبلاگ‌نویسی 62هزار نفر، بازی‌های رایانه‌ای 75هزار نفر، برنامه‌نویسی موبایل 56هزار نفر، توسعه مهارت‌های رایانه‌ای 36هزار نفر، طراحی گرافیک 37هزار نفر، رسانه‌های دیجیتال 77هزار نفر و روباتیک 50هزار نفر حضور یافتند و با قوت فراوان در مسابقات آن شرکت کردند.
تهرانگردی در روزهای تعطیل
اقدامات بی‌شمار سال‌جاری فارغ از برنامه‌های نوروزی، فرهنگی اجتماعی است که در ابتدای سال92 در شهر اجرا شد و فضای شهر را متحول ساخت. تدارک گسترده برگزاری تورهای تهرانگردی در مناطق یک، 12و 20به‌دلیل شرایط ویژه گردشگری اجرا شد. همچنین بازدید از برخی مراکز تفریحی مانند برج میلاد، باغ‌موزه‌های قصر و دفاع‌مقدس، مراکز فرهنگی شهرداری و ... در اختیار شهروندان قرارگرفت تا شهروندان با ثبت‌نام و استفاده از این تورها از انبوه مکان‌های فراغتی پایتخت بهره ببرند.
اولویت‌های اجتماعی- فرهنگی سال 92
تکمیل پروژه سرای محله در محله‌هایی که فاقد سرای محله هستند
بهره‌برداری از پروژههای شاخص فرهنگی نظیر باغ کتاب تهران
ساخت 72مسجد که زمین آن در آغاز‌ماه محرم سال گذشته اهدا شد و 110مسجد در بوستان‌ها
پیگیری اجرای سیستم پخش اذان در سایر مراکز شهر
پیگیری ساخت گلدسته‌های مساجد منطبق با معماری ایرانی و اسلامی
تکمیل پروژه میدان امام حسین(ع) در بخش‌های راسته فرهنگی پیاده راه شهدا و بازارچه کتاب
برگزاری جشنواره‌های شهری شمسه، شکوفا، تسنیم، سلامت، بام و مشکات
تکمیل امکانات فرهنگی در سراهای محله
شبکه‌سازی کتابخانه‌های تحت‌پوشش
تهیه طرح ساماندهی آسیب‌های اجتماعی شهر
راه‌اندازی کتابخانه دیجیتال آسیب‌های اجتماعی شهر
برگزاری 2 عنوان همایش شهر و زندگی روزمره و تحولات سبک زندگی در ایران
اجرای برنامه هیات فرهنگی و تفریحی اوقات فراغت جوانان در ایام تابستان
اجرای برنامه‌های مناسبتی
برنامه‌ریزی برای اجرای طرح استقبال از مهر
برگزاری منظم جلسات شورای‌عالی اجتماعی، فرهنگی و ورزشی، کمیسیون عفاف و حجاب، کمیسیون اجتماعی، شورای معاونان امور اجتماعی شهرداری تهران، شورای راهبردی توسعه معارف دینی، شورای راهبردی سلامت و آموزش‌های شهروندی به‌منظور تعیین راهبردها و خط‌مشی‌های معاونت
پیگیری پروژههای فرهنگی، اجتماعی و ورزشی نیمه‌تمام منطقه‌ای و محلی نظیر موزه دکتر حسابی و خانه عزت‌الله انتظامی
راه‌اندازی موزه‌های اسباب بازی و سایر موزه‌ها
راه‌اندازی مجتمع‌های فرهنگی و اجتماعی شهربانو در مناطق فاقد این مجتمع
راه‌اندازی بوستان‌های ویژه بانوان در 3 نقطه دیگر شهر
برگزاری نمایشگاه‌های فرهنگی و هنری
حمایت از برخی فعالیت‌های فرهنگی، هنری و اجتماعی
تهیه پیوست اجتماعی برای پروژههای عمرانی و شهری
تهیه و توزیع محصولات فرهنگی و آموزش شهروندی
انتشار کتاب در حوزه فرهنگی و اجتماعی
حمایت از پایان‌نامه‌های دانشجویی که در حوزه فرهنگی و اجتماعی نگارش شده باشند
برگزاری مراسم تجلیل از مفاخر علمی، ادبی و هنری
برگزاری یادواره شهدا در همه مناطق شهر
راه‌اندازی دارالقرآن در 374محله شهر تهران.
