از همین رو گفتوگویی با دکتر مهدی زارع معاون پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی و مهندسی زلزله انجام دادهایم که در پی میآید.
اواخر هفته گذشته در نزدیکی فیروزکوه چندین زلزله به وقوع پیوسته است، اگر بخواهیم به مهمترین زلزلههایی که در این منطقه رخ دادهاند اشاره کنیم؛ مهمترین زلزلهای که در بیش از 2دهه اخیر در این منطقه اتفاق افتاد زلزله بهمن سال1368 بود، بزرگای این زلزله 5.9 در مقیاس ریشتر بود که در تهران نیز احساس شد. در سالهای اخیر نیز زلزلههای زیادی به وقوع پیوسته و در سال1388 نیز در 45 روز زلزلههای کوچکی در منطقه فیروزکوه رخ داد.
بزرگترین زلزلهای که در این سال در فیروزکوه اتفاق افتاد 5.5 ریشتر بود. طی این مدت مردم این منطقه بسیار نگران بودند و اغلب اوقات خود را بیرون از منزل سپری میکردند. در شهریور سال1389 نیز یک زلزله 3.4 ریشتری در این منطقه به وقوع پیوست. بزرگترین زلزلهای که دیروز در این منطقه به وقوع پیوسته نیز با قدرت 3.9 ریشتر در فیروزکوه اتفاق افتاده است.
این متخصص پژوهشگاه مهندسی زلزله در ادامه با اشاره به اهمیت گسل مشا که در نزدیکی فیروزکوه قرار دارد، گفت:زلزلههایی که از سال1388 رخ دادهاند زلزلههای بزرگی محسوب نمیشوند. اما نکته مهم و کلیدی در این است که انتهای گسل مشا از نزدیکی فیروزکوه رد میشود. فیروز کوه در واقع در فاصله 10کیلومتری شمال گسل مشا قرار گرفته است. این گسل از شهر فیروزکوه تا شمال آبیک قزوین کشیده شده است و از دریاچه تار دماوند و شهر مشا و منطقه لواسانات (میگون) عبور میکند. طول این گسل حدود 180کیلومتر است. زلزله5.9 ریشتری سال 68 مهمترین و بزرگترین زلزله ربع قرن اخیر در فیروزکوه بوده است. با این حال زلزلههای پی در پی سال88 باعث بروز نگرانیهای زیادی در میان مردم این منطقه شده است.
دکتر زارع در توضیح اینکه چرا زلزلههای زیادی در فیروزکوه رخ میدهد، گفت: این منطقه محل تغییر روندهای ساختاری در جنوب رشته کوههای البرز است. در واقع روند گسل مشا که از آبیک به فیروزکوه کشیده شده است در نزدیکی این شهر عوض میشود. بنابراین روند گسل مشا که از شمال غرب به جنوب شرق کشیده شده از این منطقه تغییر میکند و از شمال شرق به جنوب غرب کشیده میشود.
اگر یک مثلث وارونه را درنظر بگیرید راس پایین آن فیروزکوه است و از این شهر به بعد روند گسل مشا در یک راستای متفاوتی ادامه پیدا میکند. بنابراین نتیجه میگیریم که فیروزکوه یک محل تلاقی ساختاری مهم در جنوب البرز است و با توجه به اینکه گسل مشا نیز یک گسل فعال است و سابقه یک زلزله شدید نیز در این منطقه وجود داشته است میتوانیم بگوییم که در آینده نیز وقوع زلزلههای مهم و بزرگ و حتی زلزلههای کوچک و پی در پی در این منطقه محتمل است. پس میتوان گفت این لرزه خیزی نیز در آینده ادامه خواهد داشت و با توجه به طول گسل مشا این گسل دارای توان لرزهزایی بالاست تا حدی که انتظار وقوع یک زلزله به بزرگای 7ریشتر نیز در محدوده آن میرود.
دکتر زارع در ادامه گفت: اگر یک زلزله بزرگ در محدوده گسل مشا و در حدود 150کیلومتری تهران رخ دهد، لرزه آن در پایتخت نیز احساس خواهد شد و بهویژه ساکنان ساختمانهای بلند و آپارتماننشینهای تهرانی لرزش آن را بیش از سایرین احساس خواهند کرد چرا که درصورت وقوع یک زلزله بزرگ در فاصله 150کیلومتری تهران برجهای این شهر دچار نوسانات و تکانهای نسبتا شدیدی خواهند شد.
البته اگر زلزلهای در استان تهران رخ دهد در مناطقی از استانهای همجوار نیز به وضوح احساس خواهد شد و میتوان گفت که ساختمانهای بلند مرتبهای هم که در استان مازندران ساخته شدهاند تکان خواهند خورد.دکتر زارع با بیان اینکه وی تحقیقاتی درباره اثرات زلزله در گسل مشا روی قله دماوند تحقیقاتی انجام داده است، گفت: سامانه دماوند یک سامانه فعال است که میتوان فعال بودن آن را از دود گوگرد متصاعد شده و دریاچههای آبگرم اطراف آن تشخیص داد، اما نباید نگران فعالیت شدید آتشفشان دماوند بر اثر زلزله احتمالی گسل مشا بود.