ساخت مترو در ایران با یک‌سوم هزینه مشابه چینی

این مهم در حالی به‌دست آمد که عدم‌همکاری دولت در پرداخت بودجه مصوب مجلس به این ناوگان خود نوعی رکورد بود.
سیستم حمل‌ونقل عمومی در تهران مدت‌ها از همان قاعده 50سال پیش خود تبعیت می‌کرد. اما امروز بیش از 10میلیون جابه‌جایی در روز توسط ناوگان حمل‌ونقل عمومی صورت می‌گیرد. این در شرایطی است که در 8سال گذشته نه از تحقق صد درصدی بودجه‌های قانونی مجلس توسط دولت خبری بود و نه از تحقق قانون استفاده از 2میلیارد دلار صندوق توسعه ملی.

با این حال شهرداری تهران با اتکا به توان متخصصان توانست سهم خدمت‌رسانی را در جابه‌جایی‌های روزانه به 60درصد برساند. البته اگر تحقق بودجه‌های قانونی انجام می‌شد، امروز سهم 75درصدی جابه‌جایی توسط حمل‌ونقل عمومی تحقق می‌یافت.
براساس قانون، سهم 75درصدی حمل‌ونقل عمومی در جابه‌جایی‌های روزانه مترو تهران باید 30درصد از کل جابه‌جایی‌ها باشد. این بدان معناست که باید 240کیلومتر شبکه خطوط طراحی شده مترو محقق شود. اگر دولت به وظایفش عمل می‌کرد، امروز این سهم 30درصدی محقق می‌شد. با این حال امروزه مترو بالغ بر 3میلیون جابه‌جایی در روز انجام می‌دهد.

ساخت تونل مترو به‌دست متخصصان ایرانی نقطه عطفی در مدیریت کنونی شهری بود تا جایی که توان ساخت تونل مترو از سالی2.5کیلومتر به 20کیلومتر افزایش یافت؛ درحالی‌که این افزایش به‌دست متخصصان ایرانی بوده است. ساخت توامان خطوط مترو درحالی‌که در بیشتر شهرهای پیشرفته کار ساخت تونل محدود به یک خط می‌شود، ازجمله دیگر افتخارات تهران است.

برای نمونه می‌توان به ساخت مترو در شهرهای پکن و شانگهای اشاره کرد. در آستانه بازی‌های المپیک سرمایه‌ای عظیم در اختیار شرکت‌های مترو قرار گرفت به‌طوری که ساخت 3خط مترو از سال 2001تا 2008بالغ بر 7.69میلیارد دلار برای چینی‌ها هزینه در بر داشت حال آنکه در 8 سال گذشته شهرداری تهران به همین میزان خطوط مترو احداث کرده اما نه‌تنها از بودجه‌های عمرانی مصوب مجلس به‌طور صددرصدی خبری نبود، بلکه از 2میلیارد دلار صندوق توسعه ملی که برای مترو کل کشور درنظر گرفته شده و باید 90درصد آن به تهران اختصاص داشته باشد هم خبری نشد.

استفاده بهینه از دستگاه‌های مکانیزه حفار و به‌کارگیری در خطوط دیگر نشان از تخصص ایرانی دارد زیرا در نقاط دیگر دنیا ماشین‌های حفار مکانیزه بعد از استفاده دفن می‌شوند، اما برای صرفه جویی‌های اقتصادی مدیریت شهری توانسته این ابتکار را به‌کار ببندد تا این ماشین‌های حفار در نقاط دیگر به‌کار گرفته شوند. ساخت واگن‌های مترو به‌دست شرکت واگن‌سازی‌ یکی دیگر از مصادیق خودکفایی در حوزه حمل ونقل شهری است تا جایی که در چند سال گذشته بیش از هزار واگن به خطوط مترو افزوده شده که تماما از سوی شرکت واگن‌سازی‌ مترو ارائه شده است. این ظرفیت سبب شده متوسط سفر روزانه نیز از حدود 1.5میلیون به حدود 1.8میلیون سفر و رکورد جابه‌جایی مسافر از 2میلیون مسافر در روز به 3میلیون مسافر در روز افزایش یابد. عملکرد بهره‌وری خطوط مترو نشان از کاهش تأخیر متوسط هر حرکت مسافر از7.8ثانیه به 3.6ثانیه شده است. تاکنون توان ساخت واگن‌ها در واگن‌های دو طبقه به میزان 65درصد و در واگن‌های یک طبقه به 55درصد رسیده است.

از اقدامات مهم دیگر شهرداری تهران، ایجاد سامانه اتوبوس‌های تندرو بود. درحالی‌که تمام اتوبوس‌های این سامانه هم توسط خود شهرداری و در راستای خدمات رسانی مطلوب به شهروندان تأمین شد. در طول 3سال گذشته دولت هیچ اقدامی درخصوص نوسازی ناوگان اتوبوسرانی انجام نداده است. این در شرایطی است که دولت باید هر ساله و طبق تبصره 13سهم 82.5درصدی برای نوسازی ناوگان اتوبوسرانی را بپردازد، با این حال شهرداری تهران با تأمین اتوبوس‌های بی. آر. تی جور وظایف دولت را هم کشید.

تا چند روز دیگر 300دستگاه اتوبوس دوکابین به ناوگان اتوبوسرانی و شبکه شرکت واحد وارد می‌شود که همه از سوی شهرداری تأمین اعتبار شده است که با احتساب 625 اتوبوس دوکابین قبلی می‌توان گفت، جمع اتوبوس‌های دوکابین به 925دستگاه می‌رسد.

این در حالی است که این 300دستگاه از قرارداد 700دستگاه اتوبوس دوکابینی است که توسط شهرداری تهران منعقد شده که با این حساب 400اتوبوس دوکابین دیگر در راه خواهد بود. همچنین نسل جدیدی از اتوبوس‌ها به نام متروباس‌های شهری وارد شبکه اتوبوسرانی شده که آن هم توسط شهرداری تأمین اعتبار شده است. همچنین تریل باس‌هایی با قابلیت جداشدن به ناوگان شرکت واحد اضافه خواهند شد. در حال حاضر ظرفیت تولید یک متروباس در هر هفته در داخل کشور وجود دارد که تا به امروز قرارداد 20دستگاه توسط شهرداری تهران منعقد شده است.

یکی دیگر از اقداماتی که در حوزه حمل‌ونقل انقلابی ایجاد کرد، ایجاد شبکه هوشمند و سیستم بلیت‌های الکترونیک بود؛ سیستمی که امروز بیش از 98درصد ناوگان اتوبوسرانی و 100درصد ایستگاه‌های مترو به آن مجهز هستند و بیش از 95درصد شهروندان از آن استفاده می‌کنند.