سالهای گذشته مدیران ارشاد به جشنواره ادینبورگ، آوینیون، نمایشگاه ومکس، همراهی با ارکستر ملی در کویت و نمایشگاه دوسالانه ونیز رفتند. اینبار در سکوت خبری گروهی از این مدیران برای شرکت در جشنواره تئاتر آوینیون خود را آماده میکنند. آنطور که فارس نوشته این گروه متشکل از اسماعیل عالیزاد دبیر سیودومین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر، قادر آشنا رئیس مرکز هنرهای نمایشی، مهدی شفیعی معاون مالی مرکز هنرهای نمایشی، علیاکبر طرخان مدیر امور بینالملل مرکز هنرهای نمایشی، داور برقی نمینی مدیر تشریفات بخش بینالملل جشنواره تئاتر فجر، منصور براهیمی مترجم و نویسنده و اصغر امیرنیا مشاورعالی معاونت هنری نیز بهعنوان نماینده معاون امور هنری راهی شصتوهفتمین جشنواره تئاتر آوینیون فرانسه هستند. نکته مشترک این سفرها سکوت خبری است که معمولا تا پایان سفرشان ادامه مییابد و رهاورد سفر هرگز در جشنوارههای مختلف ایرانی دیده نمیشود.
گرچه مدیران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همواره از رهاورد سفرهای خودشان دفاع میکنند، اما هنرمندان هرگز این سفرها را راهی برای رشد هنر کشور ندانستهاند. هدایت هاشمی بازیگر تئاتر، سینما و تلویزیون درباره سفر مدیران مرکز هنرهای نمایشی به فارس گفت: این سفر قطعا دستاوردی برای تئاتر نخواهد داشت و بهنظرم این دولت سفرهای خارجی را که میتوانست منجر به یک دستاورد تخصصی در هر حوزهای شود تبدیل به سفر گردشی مدیرانش کرد.
این بازیگر ضمن طاقت فرسا خواندن دوره 8ساله برای فرهنگ و هنر، سفر رفتن مدیران فرهنگی در پایان دوران مدیریت را بهعنوان آخرین گردش تفریحی و حقمأموریت از بیتالمال خواند و گفت: امیدوارم این آخرین سوءاستفاده پایگاه غیرفرهنگی مسلط بر فرهنگ و هنر کشور باشد و بعد از این در دولت جدید شاهد شکلگیری جریانهای حرفهای و متخصص جدید به همراه حاکمیت هنری مشخص و متخصص باشیم.
از سوی دیگر تسویه نشدن دستمزد هنرمندان، وعدههای تحقق نیافته مدیران ازجمله خرید خانهای برای تئاتر عروسکی، بلاتکیفی اداره تئاتر، وضعیت نامناسب بیمه هنرمندان و انتقاد به کیفیت پایین بخش بینالملل جشنواره تئاتر فجر ازجمله انتقاداتی است که به هزینه و البته سفرهای بیحاصل مسئولان ارشاد صورت میگیرد. روحالله سنایی نویسنده و کارگردان تئاتر خیابانی و کودک و نوجوان با اشاره به وعدههای مدیران برای پرداخت دستمزد و ناامیدی او از این موضوع به عدممدیریت در حوزه تئاتر اشاره کرد. او با بیان اینکه قطعا سفر آوینیون خروجی ندارد و تنها بیلانکاری است، خاطرنشان کرد: اگر این هزینهها را به جوانان مستعد تئاتر کشور بدهند ضمن اینکه خروجی مطلوب و مناسبی را شاهد خواهیم بود، آثاری فاخر و بینالمللی نیز تولید خواهد شد.
هرچند هنرمندان تئاتری به این سفرها اعتراض داشتهاند، بهنظر میرسد که این سفرها پایانی ندارد. سال گذشته حمید شاهآبادی، معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی انتقاد رسانهها به حضور مدیران ارشاد در جشنوارههای مختلف را تنگ نظری خبرنگاران خواند. به همین دلیل است که خود هنرمندان هم منتظر پاسخی از سوی این مسئولان نیستند.
کورش نریمانی، کارگردان و نویسنده تئاتر در اینباره گفت: ما نمیتوانیم به آنها بگوییم به این سفر نروید زیرا بودجه و اختیار تام در دست خودشان است، این تصمیماتی است که مرکز هنرهای نمایشی و مدیر آن میگیرد. امیرنیا ضمن دفاع از حضور مدیران در جشنوارههای خارجی تصریح کرد: به اعتقاد بنده مدیران با حضور در این جشنوارهها و آشنایی با نحوه برگزاری و گروههای هنری میتوانند به شناختی دست یابند که به نفع فرهنگ کشور است. بههرحال شرکت در هر جشنواره و دوسالانهای میتواند در تصمیمگیریهای ما برای دعوت از گروهها به ایران، بحث آموزش، اجراها و... مفید باشد.
با اینکه این سفر، چندمین حضور مدیران فرهنگی در جشنوارههای مختلف خارجی است، بهنظر میرسد این سفرها در پایان دولت دهم برای آنها حکم آموزش را دارد چرا که مشاور عالی معاون امور هنری و نماینده وی در سفر به جشنواره آوینیون اظهار داشت: با توجه به زمان کوتاهی که درنظر گرفتیم باید چندین برنامه تئاتری را ببینیم و براساس آن اگر خداوند توفیق حضور ما را در آنجا بدهد، نحوه حضور گروههای خارجی را مشاهده و بررسی کنیم که گروههای ایرانی چگونه میتوانند در آنجا حضور پیدا کنند.
سفر دومنظوره
شصتوهفتمین دوره جشنواره تئاتر آوینیون فرانسه از 5 الی 26جولای (14تیرماه تا 4مرداد ماه) در شهر آوینیون فرانسه برگزار میشود. اگر در جشنوارههای خارجی سالهای گذشته، حمید شاهآبادی در مقام معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همواره حضوری فعال داشت، اینبار مشاور عالی معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این سفر حضور دارد. اضعر امیرنیا که به تازگی حکم سرپرست دفتر تجسمی او به مدیرکلی این حوزه تبدیل شده، اعلام کرده است که هنوز مشخص نیست که اعزام آنها صورت میگیرد یا خیر، با این حال اعلام کرده که این سفر دو منظوره است، چرا که اوهم مشاور عالی معاون امور هنری است و هم مدیرکل تجسمی و هم قرار است که از آتلیههای ایران در شهرک سیته بازدید به عمل بیاورد.