مجموعه مشکلات اساسی این طرح از تعیین هدف و انجام مطالعات تا نحوه انتخاب پیمانکار و انعقاد قرارداد باید قبل از هر اقدامی از سوی وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل حل شود، وگرنه افق روشنی چه از نظر فنی و چه از نظر اجرایی در مقابل طرح یادشده پیش‌بینی نمی‌شود.
به گزارش همشهری، این یکی از ده‌ها طرحی است که در 8سال گذشته بدون توجیه فنی و مطالعات کارشناسی کلید خورده و اکنون ادامه آن با قفل‌های زیادی ازجمله عدم‌تأمین بودجه و کندی پیشرفت مواجه شده است. به گزارش این نهاد دولتی پیشرفت فیزیکی کل طرح تا اردیبهشت‌ماه امسال تنها یک درصد بوده و اجرای این طرح در مسیر عکس کارشناسی کلید خورده است.
سنگ بنای طرح ملی اتصال چابهار به شبکه ریلی کشور با انجام مطالعات اولیه آن در سال1375 گذاشته شد، تا اینکه در سال‌های80 و82 مطالعات مرحله دوم شامل زیرسازی راه‌آهن چابهار- ایرانشهر آغاز و نتایج این مطالعات به‌تدریج تا سال91 به تصویب دستگاه اجرایی رسید.
البته در سال85 مطالعات مقدماتی درباره خط آهن چابهار، ایرانشهر و زاهدان انجام و 3سال بعد به تصویب رسید و سرانجام در سال 89توافقنامه‌ای بین وزارت وقت راه و ترابری و قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا امضا شد.معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور در گزارشی که اردیبهشت‌ماه امسال تهیه و اخیرا منتشر شده، اعلام کرد که در این توافقنامه تمامی امور طراحی و احداث راه‌آهن چابهار - زاهدان و مشهد به طول تقریبی 1150کیلومتر آن‌هم به‌صورت ترک تشریفات مناقصه به قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا واگذار می‌شود با این شرط که برآورد اولیه اجرای طرح از سوی پیمانکار(قرارگاه) تهیه و پس از بررسی و تصویب آن توسط دستگاه اجرایی (وزارت راه و ترابری وقت) ملاک عمل در قرارداد (مبلغ اولیه) قرار گیرد و زمان اجرای عملیات هم 60ماه پس از تنفیذ قرارداد خواهد بود.
گزارش نظارتی این نهاد دولتی نشان می‌دهد در حالی عملیات اجرایی این طرح در سال90 در چارچوب توافقنامه وزارت راه و ترابری وقت و قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا شروع شده که اولا درخصوص انتخاب مسیر و مطالعه راه‌آهن ایرانشهر تا شبکه ریلی کشور تصمیم خاصی گرفته نشده و دوم اینکه برای انتخاب پیمانکار از روش‌های تعریف‌شده مانند برگزاری مناقصه یا فرایند ترک تشریفات مناقصه استفاده نشده است. همچنین مدت اعتبار توافقنامه یادشده 6ماهه بوده درحالی‌که در زمان بازدید ناظران اعزامی معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهوری 32ماه از انعقاد این توافقنامه گذشته بود و قراردادی هم برای اجرای عملیات بین پیمانکار و کارفرما منعقد نشده است.
خط آهن چابهار تا مشهد توجیه ندارد
مسئولان دولتی در مراسم آغاز عملیات اجرایی طرح اتصال چابهار به شبکه ریلی کشور در اظهارنظری غیرواقع‌بینانه حجم عملیات طرح را 1150کیلومتر اعلام کردند به این امید که خط‌آهن یادشده به مشهد متصل شود، اما تازه‌ترین گزارش معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور به صراحت ادعای یادشده را زیر سؤال برده و فاش ساخته است که حجم عملیات اعلام شده فاقد مطالعات توجیهی و مصوبه لازم براساس ماده 215قانون برنامه پنجم توسعه است و به‌دلیل محدودیت منابع، وزارت راه و شهرسازی را با بلاتکلیفی مواجه ساخته است.
ناظران دولتی در گزارش خود نوشته‌اند: مبلغ 11هزار و 600میلیارد ریال برای اجرای این طرح پیش‌بینی‌شده درحالی‌که حداکثر دریافتی طرح تا پایان سال91 برابر با 52میلیارد ریال و زمان خاتمه آن سال1394 تعیین شد. به بیان دیگر طی 3سال باقیمانده باید مبلغ 11هزار و 548میلیارد ریال در این طرح هزینه شود که غیرممکن خواهد بود.
این گزارش با اشاره به عدم‌تملک زمین‌های در مسیر طرح تأکید کرده است: همجواری محور در دست اجرا با مناطق شهری، فیبر نوری، دکل‌های برق، مناطق نظامی و زمین‌های کشاورزی از یک طرف و اختلاف نظر مسئولان شهری با عوامل اجرایی درخصوص عبور مسیر مصوب از پارک ساحلی بهاران از سوی دیگر ازجمله موانع پیش روی این طرح ملی است. همچنین اجرای عملیات طرح اتصال چابهار به شبکه ریلی کشور، بدون انعقاد قرارداد توسط پیمانکار در یک سال اخیر مشکلاتی نظیر تأمین سوخت با قیمت بیشتر از نرخ مصوب دولتی، پرداخت نشدن حق بیمه پرسنل، تأمین نشدن مصالح مناسب و آزاد نشدن مسیر طرح را به همراه داشته است.
