در شرایطی که روزانه حداقل 800دستگاه کامیون کار حمل هزاران تن انواع زباله‌های خانگی و حتی عفونی خطرناک بیمارستانی را به مرکز دفن آرادکوه انجام می‌دادند، رفته‌رفته شیرابه‌های حاصل از انباشت این زباله‌ها دریاچه متعفنی به وسعت 12هکتاری را به‌وجود آورد. بر حجم و وسعت این شیرابه‌ها هر سال متعاقب بارش‌های فصلی افزوده می‌شد تا‌جایی که پس از گذشت حدود نیم‌قرن حتی اراضی آرادکوه با وسعت 700هزار هکتار دیگر تاب و ظرفیت انباشت روزانه هزاران تن زباله پایتخت را از کف داد و ابعاد بحران‌های بهداشتی و زیست‌محیطی‌اش رفته‌رفته آنقدر گسترش یافت که حتی کیان پایتخت کشور نیز با خطر مواجه شد. وضعیت آلودگی در تهران به حدی رسیده بود که مدیریت شهری تهران به فکر افتاد تا کار تغییر ساختار سنتی و تحولات بنیادی مدیریت پسماند در شهر تهران را دنبال کند.
مدیریت شهری به خوبی دریافته‌بود که اگر زباله‌های تولیدی شهر تهران به شیوه صحیح بازیافت شود می‌توان 100درصد آن را به چرخه اقتصادی و طبیعی بازگرداند و به همین مناسبت از سال1384 به بعد شهرداری تهران برنامه‌های متعددی را در دستور کار خود قرار داد. این برنامه‌ها شامل جمع‌آوری مکانیزه زباله، اجرای طرح ﺟﺪاﺳﺎزی زباله از مبدا، ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻤﭙﻮﺳﺖ از زباله، دﻓﻦ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ زباله‌ها، ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺮق از زباله و ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و ﺗﺼﻔﻴﻪ ﺷﻴﺮاﺑﻪهای انباشته‌شده از زباله بود.
جمع‌آوری مکانیزه زباله به جای روش سنتی
شاید یکی از مهم‌ترین اقدامات مدیریت شهری در حوزه کاستن از خطرات بهداشتی و زیست‌محیطی زباله‌های شهر تهران را بتوان به اجرای طرح مکانیزاسیون خدمات شهری نسبت داد. تا قبل از سال1384 بیش از 90درصد زباله‌های شهر تهران به روش سنتی دفن می‌شد اما از این سال به بعد و با عملیاتی‌شدن طرح تغییر ساختار طرح جمع‌آوری و حمل زباله، پاکسازی و نظافت محیط شهری، رفته‌رفته اثرات این تصمیم جسورانه و تحول‌آفرین از سوی مدیریت شهری به ثمر نشست.
طرح مکانیزاسیون خدمات شهری و کنار‌گذاشتن روش‌های سنتی جمع‌آوری زباله توانست علاوه بر افزایش فعالیت‌های بازیافت مواد، به کاهش نیاز به نیروی انسانی و متعاقب آن کاهش صدمات ناشی از تماس کارگران با زباله‌ها، کاهش اثرات آلودگی ناشی از پارگی و پراکندگی کیسه‌های زباله و در‌نهایت پاکیزگی و بهداشت محیط شهری بینجامد.
برای تحقق این مهم در شهر تهران، همچنین نیاز به نصب بیش از 50هزار مخزن زباله بود. شهرداری تهران از اواخر سال84 با استفاده از ماشین‌آلات و تجهیزات مکانیزه و پیشرفته که مجهز به سیستم فشرده‌سازی و پرس زباله بودند پسماندهای نگهداری‌شده در مخازن را تخلیه کرد. این خودروها مجهز به مخزن شیرابه‌گیر هستند که باعث جلوگیری از جاری‌شدن شیرابه و ریختن زباله در سطح خیابان می‌شوند.همچنین در شیوه مکانیزه، کارگران خدمات شهری، مستقیم با زباله و ضایعات و آلودگی‌های شهری تماس ندارند بلکه تنها با مخازن در ارتباط هستند و تخلیه و حمل زباله توسط ماشین‌آلات مکانیزه انجام می‌پذیرد.
تکمیل کار پردازش زباله‌های تهران
شهرداری تهران همچنین موفق شد ظرف یک‌سال از 1386تا 1387میزان پردازش پسماند زباله را از روزی 700تن به 3هزار تن برساند. این روند رو به رشد هر سال ادامه داشت تا اینکه در سال1391 خطوط پردازش زباله تکمیل شد و روزانه 7800تن زباله تولیدی تهران تحت عملیات پردازش قرار گرفت و این به معنی پایان دفن مستقیم و سنتی زباله‌های شهر تهران بود.در واقع شهرداری تهران موفق شد ظرف مدت مورد اشاره با افزایش و تکمیل ظرفیت پردازش زباله‌ها نه‌تنها دفن مستقیم و سنتی زباله شهر تهران را متوقف سازد بلکه این ظرفیت را فراهم ساخت تا زباله‌های تولیدی سایر شهرهای اطراف تهران را نیز تحت پردازش قرار دهد.
با این حال افزایش ظرفیت خطوط پردازش زباله‌های تولیدی تهران تنها به معنی تکمیل حلقه اول مدیریت پسماند بود و حلقه دوم این طرح زمانی محقق شد که سایت تخمیر شماره 2در مجتمع آرادکوه به بهره‌برداری رسید.این سایت 18هکتاری به‌منظور افزایش ظرفیت هوادهی و آماده‌سازی پسماندهای تر پردازش شده برای تبدیل به کمپوست ساخته شد. در این مرکز کود کمپوست از پسماندهای تر (غالبا از نوع آلی) تهیه و به شکل پشته‌های مرتب بزرگ تخلیه و توسط 3دستگاه همزن (تاپ ترن) هوا دهی می‌شوند. با کمک این دستگاه مدت‌زمان تبدیل زباله‌های تر به کمپوست از 8 ماه به 2ماه کاهش می‌یابد. درهرحال پس از تولید کمپوست جهت تأیید و اعلام عاری‌بودن آن از عوامل بیماری‌زا ، از محصول تولید شده نمونه‌برداری و به انستیتو پاستور ارائه می‌شود. از سوی دیگر برای تسطیح و آسفالت این سایت 18هکتاری، معادل یک جاده 10کیلومتری با عرض 20متر عملیات عمرانی انجام شد. همچنین با هدف کاهش آلودگی‌های محیطی و تلطیف هوا در مجتمع آرادکوه طی 3 سال (1389تا 1391) بیش از230هکتار درختکاری و فضای سبز ایجاد شد.از جمله فضاهای جنگل‌کاری‌شده می‌توان به مرکز دفن قدیم زباله‌های تهران، حاشیه جاده قدیم تهران- قم و محیط پیرامونی پروژه‌های تصفیه شیرابه و سایت هوادهی کمپوست شماره2 اشاره کرد.
تولید برق از زباله
از ساخت پروژه‌های استحصال انرژی از پسماند به روش هاضم و زباله‌سوز نیز می‌توان به‌عنوان دیگر روش‌های نوین در مدیریت پسماند شهر تهران نام برد.در سال های اخیر علاوه بر اقداماتی که درزمینه تکمیل خطوط پردازش و ایجاد سایت دوم تخمیر صورت گرفته جهت استفاده اززباله به عنوان سوخت نیروگا ه های مولد برق با دو روش سیستم مخازن هاضم و کوره زباله سوز اقدام شده است. پروژه هاضم در فاز اول با ظرفیت اسمی خط پردازش 300تن پسماند در روز، توان تولید 2مگاوات ساعت برق در روز را در فاز اول خواهد داشت و در کنار آن تولید کود کمپوست غنی‌شده نیز انجام خواهد شد.
درروش استحصال گاز ازمخازن که برای داخل شهرها مناسب است از زباله تر استفاده می شود که اولین واحد آن در منطقه 4 بامشارکت بخش خصوصی به بهره‌برداری رسید.تقریبا هر 100 تن زباله مخلوط قابلیت تولید یک مگاوات برق را دارد لذا تقریبا 7000تن زباله در روز حدود 70 مگاوات انرژی الکتریکی تولید می کند.
در دنیای صنعتی امروز استفاده درست و مفید از انرژی حاصل از این منابع یکی از مهم‌ترین راهکارهای حفاظت از محیط‌زیست به شمار می‌رود زیرا انرژی، یکی از منابع تجدیدپذیر مورد استفاده بشر در اکثر کشورهای توسعه‌یافته است و پسماندها (زباله‌ها) به‌ویژه پسماندهای شهری نیز یکی از منابع تولیدکننده انرژی هستند که در کنار گستره وسیعی از مواد می‌توانند جهت تولید بیوگاز و نهایتا تولید الکتریسیته استفاده شوند.
تجهیز و نوسازی ناوگان سنگین خدمات شهری
تجهیز و نوسازی ناوگان سنگین خدمات شهری و مکانیزه، اجرای پیمان‌های جدید خدمات شهری، پیاده‌سازی سیستم نوین مدیریت پسماندهای ساختمانی و عمرانی، تثبیت اراضی مجتمع آرادکوه و محصور کردن آنها و راه‌اندازی مرکز کنترل و نظارت آنلاین ناوگان خدمات شهری از دیگر اقداماتی است که در این دوره مدیریت شهری برای نخستین‌بار در حوزه پسماند اجرا شد. تمامی اقدامات صورت‌گرفته با هدف کاهش آثار سوء‌زیست‌محیطی بود و تلاش شد با بهره‌گیری از روش‌ها و تکنولوژی‌های نوین و متناسب با سیستم شهری تهران، علاوه بر رفع تدریجی مشکلات پیشین شهر تهران، بهینه‌سازی مدیریت پسماندهای پایتخت ظرف 7سال گذشته به ثمر بنشیند.
افزایش ظرفیت پالایش کمپوست
در سال89 ظرفیت اسمی روزانه پالایش کمپوست در مجتمع آرادکوه تنها 200تن بود که این میزان در حال حاضر با حمایت مدیریت شهری تهران و مشارکت بخش خصوصی به 1800تن در روز رسیده است که این میزان در سال 92 در واقع 8 ونیم برابر ظرفیت تولید در سال 89 است .قدر مسلم کودکمپوست مناسب ترین گزینه برای تامین مواد ارگانیک خاک کشاورزی است. این کود می تواند سرانه برداشت در هرهکتار زمین رابه میزان قابل توجهی افزایش دهد و محصول کشاورزی سالم‌تر و ارزان‌تری را نیز تولید کند.
با در نظر گرفتن اینکه یکی از تاکیدات مدیریت شهری تهران رفع آثار سوء زیست محیطی و اهتمام ویژه به مناطق جنوبی تهران و حل مشکلات شیرابه هاست بنابراین طرح تصفیه خانه باهمکاری دانشگاه تهران در دستور کار قرار گرفت و به انجام رسید تا شیرابه‌های موجود به‌صورت تدریجی تصفیه و صرف آبیاری درختان غیرمثمر و توسعه فضای سبز مجتمع آرادکوه شود.
