دکتر صادق فرّازی پدیدآورنده کاملترین معجم قرآن کریم در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد ویژگی‌های بارز این معجم نسبت به معجم‌های قبلی گفت: بارزترین ویژگی این معجم که برتری به معجم های فبلی دارد کامل بودن آن است. معجم‌های قبلی کامل نیستند یعنی حروف و بخشی از اسم‌ها را شامل نمی شوند ولی این معجم هیچ کلمه مستقلی در قرآن اعم از اسم و فعل و حرف پیدا نمی‌کنید مگر اینکه در این معجم احصاء شده و با آدرس مشخص آمده است.
وی افزود: نگارش و تنظیم معجم‌های مفهرس و فرهنگ‌های الفبایی برای کلمات قرآن کریم از موضوعاتی است که از دیر باز مورد اهتمام خادمان این مصحف شریف بوده است. به همین منظور تاکنون آثار متعدد و متنوعی به رشته تحریر درآمده که البته افتخار پدیدآورندگی اغلب این آثاراز آن دانشمندان اهل سنت بوده است.
وی تأکید کرد: ملاحظه تعدادی از این آثار و مواجه شدن با برخی ضعف‌های موجود در آنها از یک سو و ملاحظه مقام رفیع قرآن و جایگاه بی نظیر آن، این انگیزه را در بنده برانگیخت که با عنایت حافظ این کتاب عظیم در حد وسع خود اثری تولید نمایم که ضمن حفظ نقاط قوت آثار خادمین پیش کسوت ضعف های آن ها را پوشش داده و اثری در خور و بایسته قرآن مجید باشد.
فرازی ضعف‌های عمدۀ یاد شده و نیز ویژگی‌های اثر حاضر را چنین بر شمرد: آثار یاد شده نوعا کامل نبوده و شامل همه کلمات قرآن نمی‌گردد. به عنوان مثال، کتاب المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الکریم تالیف استاد محمد فؤاد عبدالباقی مصری که معروفترین اثر در این زمینه است، حروف و نیز برخی اسم ها را ندارد. از این رو بود که بعدها دو نفر از اساتید مصری و سعودی برای جبران این نقیصه ،اقدام به تحریر کتابی با عنوان معجم الادوات والضمائر تکمله المعجم المفهرس نمودند. و این در حالی است که اثر حاضر، کامل و جامع بوده و تمامی کلمات قرآن را شامل می گردد؛ به نحوی که هیچ کلمه مستقل قرآنی را نمی توان یافت که در این کتاب نیامده باشد.
این محقق و پژوهشگر علوم قرآنی تصریح کرد: در آن آثار، کلمات به صورت پیوسته و بدون جداسازی کلمات مستقل از یکدیگر و نیز به صورت درهم و بدون جداسازی کلمات با اعراب های مختلف به نمایش درآمده اند. به عنوان مثال، عبارت (فسیکفیکهم) که مرکب از پنج کلمه مستقل است، به همین شکل و فقط در یک جا آمده است؛ یعنی در معاجم مرتب شده بر اساس ریشه کلمات، فقط در قسمت (کاف) و در معاجم مرتب شده بر اساس الفبا فقط در قسمت (فاء).در حالی که دراثر حاضر، این عبارت به تعداد کلمات مستقل اش تفکیک شده و هر کدام در محل مربوط خودش آمده است.
وی تأکید کرد: بنابراین در این اثر، کلمات قرآن ابتدا بر اساس نوع آنها یعنی اسم و فعل و حرف بودنشان و سپس نوع اعراب آخر آنها یعنی فتحه و کسره و ضمه و سکون دار بودنشان و نیز تنوین و ال دار بودن شان از هم تفکیک و جدا شده اند. در ابتدای هر کلمه نوع اسم و فعل و حرف بودن آن ذکر شده است که برای ارتقای مایه علمی کتاب و استفادۀ ویژۀ متخصصین مفید می باشد.
این قرآن پژوه ادامه داد: ترتیب کلمات در این آثار، یا بر اساس ریشه کلمات است و یا بر اساس الفبا. در اولی، به رغم علمی بودن، استفاده از آن برای ناآشنایان به دستور زبان عربی برای یافتن کلمه مورد نظر مشکل است و در دومی اگرچه این مشکل با ترتیب بر اساس الفبا حل شده، لکن مایه علمی یاد شده مورد غفلت و قربانی قرار گرفته است. در حالی که در اثر حاضر هر دو خصیصه حفظ شده است به این ترتیب که کلمات بر اساس الفبا مرتب شده‌اند و در انتهای هر کلمه بعد از یک فلش، ریشه آن ذکر شده است.
فرازی اظهار کرد: در این آثار به دلیل محدودیت فضا ،هر آیه به صورت پیرایش شده با محوریت کلمه مورد نظر در حد یک سطر و یا نیم سطر آمده است که باعث گشته در موارد قابل توجهی معنای مفیدی از آیه در ارتباط با کلمه مورد نظر حاصل نشود و لزوم مراجعه پژوهنده را به متن مصحف شریف به دنبال داشته باشد. در حالی که در اثر حاضر این نقیصه با آوردن تمامی آیه حل شده است.
وی یادآور شد: آثار یاد شده غالبا به صورت کتاب بوده و دسترسی به آنها محدودیت‌های خاص خود را دارد در حالی که این اثر در طراز خود از آثار نادری است که از طریق اینترنت و به صورت رایگان در دسترس همگان در جای جای عالم قرار دارد.
فرازی در مورد ضرورت تدوین این معجم هم گفت: ویژگی های این معجم که بیان شد ضرورت تدوین آن را مشخص می‌کند همانطور که گفتم کارهای فبلی برای اینکه ناقص بودند لذا شأن قرآن ایجاب می کرد که یک کار کامل صورت بگیرد هرچند این کار دیر انجام گرفت ولی خوشبختانه بنده موفق شدم این کار را انجام بدهم.
وی تصریح کرد: ضرورت دیگرش هم این بود که معجم های قبلی حاصل کار و زحمات اهل سنت بود و شیعیان از دسترنج برادران اهل سنت ارتزاق می کردند و از زحمات آنان استفاده می کردند البته این بد نیست ولی نیاز به یک کار مستقل از ناحیه شیعه در این زمینه احساس می شد.
وی در مورد اینکه چه نهادی در تدوین این معجم به شما کمک کرده است هم تصریح کرد: هیچ نهادی در انجام این کار نقش نداشته است و پدیدآوردن این اثر یک کار کاملاً شخصی است.
فرازی در مورد ترجمه این معجم به سه زبان فارسی و انگلیسی و عربی هم گفت: متن این کار نیاز به ترجمه ندارد زیرا همان کلمات قرآن است. منتها آن آیتمهایی که این فایل دارد بعلاوه پیشگفتاری که آنجا نوشته ایم به سه زبان انگلیسی، عربی و اسپانیولی درحال ترجمه است و به زودی در سایت اضافه می شود.
به گزارش مهر، این معجم در فضای مجازی به آدرس http://quran-mojam.ir/ قابل دسترسی است.
