آنها نادانسته بستهها و بطریهای زیر سینکهای ظرفشویی، کمدهای درون حمام و دستشویی را به اشتباه باز میکنند و با خوردن جرعهای از آن سلامت خود را به خطر میاندازند. چند روز پیش خبری در مورد مسمومیت چند کودک پس از مصرف یک ماده شیمیایی در شبکههای اجتماعی منعکس شد. خبر را خبرگزاری مهر به نقل از پرستار بیمارستان مفید تهران منتشر کرده بود. به گزارش این خبرگزاری ماجرا از آنجا شروع شد که در یک هفته 2مورد مشابه از مسمومیت گوارشی و سوختگی سطحی پوست به بخش ICU بیمارستان کودکان مفید گزارش شد. وجه تشابه شکلی ظرف این ماده شیمیایی جرمگیر و پاککننده با یک آبمیوه مشهور باعث شده بچهها آن را بنوشند.
پرستاری که در گزارش مهر به نقل از وی خبر مرگ کودکان منتشر شده بود در گفتوگو با همشهری خبر مهر را تکذیب کرد و گفت: مهر با یکی از پزشکان بیمارستان مفید در اینباره صحبت کرده است و من هم به او گفتهام که بهصورت داوطلبانه میخواهم موضوع مسمومیت کودکان را براساس آمارهای بهدست آمده پیگیری کنم تا اگر به نتیجه قطعی رسیدیم، از شرکتهای تولیدکننده بخواهیم در رنگ محصول خود تجدید نظر کنند. هنوز هیچ آماری قطعی نیست و اگر قرار باشد خبری منتشر شود از طرف مسئولان بیمارستان خواهد بود.
مهندس قاسم قنبری رئیس گروه بهداشت محیط حرفهای دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفتوگو با همشهری گفت: ظروف بستهبندی مواد خوراکی، غیرخوراکی و شیمیایی باید استاندارد لازم را داشته باشد. تولیدکنندگان حتی باید در برخورد با این شائبه که مصرفکننده یا سواد نداشته یا به سن تحصیل نرسیده باشد، بسته بندی محصول را بهگونهای طراحی کنند که آن محصول با محصول دیگر اشتباه گرفته نشود. کودکانی که به سن تحصیل نرسیدهاند همیشه میتوانند مصدومان مسمومیتهای شیمیایی باشند. به همین دلیل همیشه به خانوادهها توصیه میشود از نگهداری مواد شوینده و اشتعالزا در بطریهای نوشابه و شیر خودداری کنند. بهعبارت دیگر هرگونه شباهتی در بستهبندیهای مواد خوراکی با مواد غیرخوراکی میتواند باعث آن شود که بهصورت سهوی مورد استفاده قرار گیرد.
فرشاد پژمانفر مشاور بستهبندی و عضو انجمن صنفی طراحان گرافیگ ایران در گفتوگو با همشهری در مورد مشکلات موجود در بستهبندیهای مواد خوراکی و غیرخوراکی گفت: یکی از مشکلاتی که در بستهبندی در ایران به آن توجه نمیشود این است که برای طراحی بستهبندی عموما بهصورت علمی برخورد نمیشود درحالیکه طراحی بستهبندی کاری است تیمی که علاوه بر طراح و گرافیست به طراح صنعتی و تیم فروشی که بازار را ارزیابی میکند، نیز نیاز دارد. بیشتر طراحان بهصورت تجربی کار میکنند و از رنگ، اندازه قلم، سایز و شکلی که تولیدکننده به استفاده از آن اصرار دارد، بدون بررسی بازار، پیروی میکنند درحالیکه در دانش بستهبندی استفاده از همه این موارد دلیل و جایگاه خود را دارد.
وی در مورد اهمیت نظارت بر مواد مورد استفاده در بستهبندی کالاها گفت: طراحان برای اینکه از چه روشی به ایده تولیدکننده برسند به سؤالاتی در مورد، رنگ و جنس بستهبندی، قلم نوشتههای روی آن، سن مصرفکننده، نیاز مصرفکننده و نهایتا رنگ برچسب روی بستهبندی باید پاسخ بدهند. بهطور مثال جنس لیوانهای کاغذی که مصرف آن در حال گسترش است باید بهگونهای باشد که درون آن لایه ضدآب پوشیده باشد و بیرون آن از جوهرهای خوراکی استفاده شود. اما اینکه حتما این موارد رعایت میشود باید مورد ارزیابی دقیق قرار بگیرد چراکه جوهرهای خوراکی اصولا مواد گرانقیمتی هستند و ممکن است تولیدهکنندهای از آن صرفنظر کند.
فرشاد پژمانفر در مورد مشکلات بهداشتی موجود در بستهبندی مواد استریل گفت: چند سال پیش یک شرکت تولیدکننده سرنگ در ایران بنا به دلایل مالی تصمیم گرفت سرنگهایی که بهصورت استریل و وکیوم شده تولیدمیکرد را با کارتنهای بازیافتی که در اصطلاح به آنها دست دوم میگویند، بهدست مصرفکننده برساند. تغییر جنس بسته بندیهای ثانویه از کارتنهایی که برای نخستینبار برای بستهبندی سرنگ استفاده میشد به کارتنهای دست دوم اشکالی است که متأسفانه در صنایع بستهبندی کشور وجود دارد.
مشاور بستهبندی با اشاره به اینکه بستهبندی باید بهگونهای باشد که مصرفکننده از آن احساس رضایت کند، گفت: طراحی یک بستهبندی بسیار به وجدان کاری طراحان و سواد تولیدکنندگان بهعنوان سفارشدهنده محصول بستگی دارد. خیلی از طراحان و تولیدکنندگان محصولات مختلف علائم هشداردهنده که از استاندارد جهانی پیروی میکنند را نه میشناسند و نه میدانند چطور باید از آن استفاده کنند. بهطور مثال براساس استانداردهای جهانی طراحی، جدول ارزش غذایی که اخیرا روی برخی از مواد درج میشود شکل و سایز قلم خاصی دارد ولی متأسفانه این جدول یا اصلا روی کالا درج نمیشود و یا اگر هم میشود از استاندارد ذکر شده برخوردار نیست و قالب شخصیسازی شده آن به کار برده میشود.