زباله یعنی پس‌مانده و باقیمانده از تولید یا تغییر شکل چیزهای دیگر و نیز آنچه که قبلا استفاده شده و دیگر به آن احتیاجی نیست. به عبارتی زباله به مجموعه مواد ناشی از فعالیت‌های انسان و حیوان که معمولاً جامد بوده و به صورت ناخواسته و یا غیرقابل استفاده، دور ریخته می‌شوند، گفته می‌شود.
با این تعریف می‌خواهیم تلنگری به یک رفتار ناشایست یا یک عادت و رسم غلط دیرینه بزنیم. عادت و رسم غلطی که عواقبش دامان خودمان یا فردای فرزندانمان را خواهد گرفت و شاید هم گرفته باشد!
به نظر شما، این چه رسم و عادتی است که ما مردمان داریم؟! همیشه حق با ما است! عجیب نیست؟ چگونه است که من می‌ریزم، وظیفه دیگری‌است که جمع کند! من خراب می‌کنم، وظیفه دیگری‌است که بسازد! من سهل‌انگاری و اشتباه می‌کنم، وظیفه دیگری است که اصلاح و ترمیم کند! و... عجیب نیست؟
این نوع تفکر یکی از معضلاتی که به وضوح می‌توان بین مردمان، بخصوص جوانان کشور دید. آنها بدون هیچ گونه فکر و احساس مسئولیتی نسبت به محیط و فضای زیست، زباله سازی می‌کنند، تنها با این تفکر و عادت که می‌پندارد "من می‌ریزم، وظیفه شهرداری است که جمع کند!؟
جالب‌تر از همه اینکه این تفکر و کار زشت بیشتر بین جوانانی جا افتاده که به نظر خودشان، خیلی باکلاس و روشنفکر هم هستند و این بسیار دردناک است.
چرا هنوز وقتی توی شهر قدم می‌زنیم یا سوار بر خودرو در حال عبور از خیابان‌ها هستیم روی زمین، توی جوی آب، چمن و هر جا که فکرش رو بکنید، با بی‌توجهی به عواقب آن زباله و پسامد‌های خود را رها می‌کنیم؟
زباله‌هایی که به دلیل بی‌توجهیِ شهروندان محترم و با فرهنگ در گوشه و کنار خیابان و... ریخته است به نظر شما نشانه چیست؟
چرا ما مردمان هنوز نسبت به محیط زیست خود بی‌تفاوت هستیم؟ می‌گویم؛ "ما" و منظورم "همه ما" است. قرار نیست اگر من و شمای نوعی زباله روی زمین نمی‌ریزم، پس کار تمام است و با خیال راحت و بی‌تفاوت از کنار این مسئله حیاتی زباله سازی و زباله ریزی بگذریم! خیر اینطور نیست! همه "ما" مسئول هستیم!
سوال این است، چرا زباله ریزی؟ چرا فردی به خود اجازه می‌دهد با ریختن زباله‌های خود در محیط و فضایی عمومی یا حتی در طبیعت عملا به همگان توهین و خیانت کند؟
جای زباله در سطل زباله است.
بله ریختن زباله در فضای عمومی نوعی خیانت به سلامت عموم مردم و توهین به آنها محسوب‌می‌شود. آیا در مقابل چنین فرد ناآگاهی هیچ‌کس مسئول نیست؟ چرا، همه ما در مقابل چنین افرادی مسئول هستیم! افرادی که تعداد آنها اندک هم نیست.
همه ما مسئول هستیم که محیط خود را پاکیزه نگاه داریم. ما در مقابل فرزندان و کودکان این سرزمین، برای "حق داشتن محیط زیست پاکیزه "مسئول هستیم. بنابراین باید، این مسئولیت را با توجه و دلسوزی هر چه تمام‌تر به یکدیگر یاد‌اوری کنیم. مسئولیتی که باید در نهایت به فرزندان نسل فردا آموزش داده و منتقل کنیم.
بدون حس مسئولیت و دلسوزی برای خود و نیز آگاه کامل از عواقب عمل خود؛ هیچ تدبیری فایده و اثر مثبت نخواهد داشت. تدابیری که شهرداری و سازمان‌های مختلف انجام می‌دهند، مانند؛ دو برابر کردن کارکنان شهرداری، افزایش شیفت کارگران خدماتی برای جمع‌اوری زباله‌ها و جارو کردن سطح خیابان‌ها در شبانه روز، چند برابر کردن سطل‌های زباله، مکانیزه کردن، تبلیغات و...
به نظر شما بدون آگاهی و توجه همگان، تاثیری خواهد داشت؟ به نظر من تا وقتی که ریختن زباله، توی سطل زباله به عنوان یک کار "با کلاس" و با پرستیژ تلقی شود و تنها برای نمایش و فیگور نزد اطرافیان باشد، هنوز موفق نشدیم این فرهنگ صحیح و ضروری را نهادینه کنیم.
این فرهنگ زمانی نهادینه خواهد شد که فرد، این عمل را "وظیفه" خود بداند نه چیز‌دیگر! در غیر این صورت، اصلاح عادت ریختن زباله روی زمین و آلوده کردن محیط، یکی از کارهای بسیار سخت خواهد بود. نکته اصلی ترغیب و آگاه کردن افراد به انداختن اشغال‌های خود در سطل زباله به عنوان "وظیفه" است.
و این مسئله، تنها با توجه، نظارت، تکرار و یاد‌اوری دوستانه میسر و ممکن خواهد شد. وظیفه همه ما این است که نه تنها از ریختن و تولید زباله خوداری کنیم؛ بلکه و صد البته وظیفه داریم با "توجه، نظارت و حس مسئولیت" از زباله سازی و زباله ریزی آن دسته افراد نا‌اگاه نیز جلوگیری کنیم.
این مسئله زباله سازی و ریزی تنها به داخل شهر ختم نمی‌شود. بلکه در خارج از شهر و طبیعت نیز شما این مسئله، ببخشید به عبارتی این مشکل را بسیار می‌بینید. حتی گاهی در جاده یا در طبیعت جای تمیزی برای اطراق کردن کوتاه مدت پیدا نمی‌کنید. چرا که ما مردمان بسیار تمیز و پاکیزه هستیم!
داخل شهر رفتگران و زحمت‌کشان شهرداری به نوعی بر روی اشتباهات ما جارو می‌کشند و زباله‌ها را جمع‌آوری می‌کنند. ولی در دل طبیعت، جاده‌ها، بیابان‌ها، کوه‌ها و... چه کسی جز خود ما این اشتباهات را پاک خواهد کرد.
ای مسافران، ای طبیعت‌گردان، ای کوهنوردان و ای دوست‌داران طبیعت و... چرا زباله‌هایی که گاهی مانند بطری‌های نوشابه 400 سال طول می‌کشد تا جذب طبیعت شود، را رها می‌کنید؟! بیایید با خودمان، محیط زیست و فرزندان آینده این سرزمین مهربان‌تر و آگاهانه‌تر برخورد کنیم.
