سازمان بیمه سلامت برای رفع این نوع تبعیضها تاسیس شد اما با وجود گذشت یک سال و نیم از تاسیس هنوز نتوانسته گامهای نخست را در این زمینه بردارد. در حال حاضر نظام سلامت و درمان یک نظام چند نرخی و چندوجهی است که شاید همین چندوجهیبودن را بتوان یکی از عوامل اصلی بروز مشکلاتی مانند کمبود یا قاچاق دارو یا گران شدن خدمات درمانی دانست.
یک نمونه از ناهمگونی نظام سلامت به بحث بیماران خاص مربوط میشود، در حالیکه سازمان بیمه سلامت(خدمات درمانی) بیمارانام اس را بیمار خاص میداند اما سازمان تامیناجتماعی این بیماران را در گروه بیماران خاص جای نداده و با گران شدن قیمت دارو مشکلات بیماران روبه افزایش گذاشته و با وجود اینکه سازمان تامین اجتماعی اعلام کرده داروی بیماران خاص رایگان است اما بیماران مبتلا بهام اس از این شرایط بیبهرهاند. رایگان بودن داروی بیمه شدگان تامین اجتماعی فقط به بیماران تالاسمی، هموفیلی و دیالیز منحصر میشود و داروی سایر بیماران رایگان نیست.
در هفتههای گذشته خبرهای زیادی در حوزه دارو منتشر شده است. تنوع این دسته اخبار و تنوع برخورد بیمهها با بیماران سبب بروز شبهههای زیادی شده است که رفع این شبهه نیازمند بررسی دقیقتر این ماجراست. یکی از این خبرها مربوط به رایگانشدن داروی آن دسته از بیماران خاصی است که تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی قرار دارند. پس از انتشار این خبر پرسشهای زیادی از سوی بیمهشدگان مطرح شد که برای روشن شدن ابعاد ماجرا دکتر علی جمالیان، مدیرکل درمان استان تهران به سؤالها پاسخ داده و گفت: بیماران مبتلا به هموفیلی، تالاسمی و بیماران نیازمند به دیالیز که تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند دارای دفترچههای درمانی مشخصی هستند که دفترچه بیماران خاص نام دارد. کسانی که این دفترچه را دارند داروهای مربوط به بیماری خاصشان را به رایگان دریافت خواهند کرد و برای داروها هیچ پولی پرداخت نمیکنند. اگر این بیماران مبتلا به بیماری دیگری مثل سرماخوردگی شوند، داروی سرماخوردگیشان از شمول رایگان بودن خارج بوده و همانند دیگر بیمه شدگان با آنها برخورد خواهد شد.
داروی خارجی و ایرانی هم یکی از مشکلات جدی بیمه شدگان است. معمولا بیماران مایل به استفاده داروی خارجی هستند اما این نوع داروها در مواردی تحت پوشش بیمه نیستند. مدیرکل درمان استان تهران در مورد این مسئله توضیح داد: سیاستهای حاکم بر بخش داروی کشور بر پایه حمایت از تولیدکنندگان داخلی است، بنابراین بخش درمان سازمان تامین اجتماعی نیز با پیروی از این سیاستها تا جایی که ممکن است داروهای تولید داخل را خریداری میکند و در اختیار بیمهشدگانش میگذارد. اگر دارویی داخل کشور تولید نشود داروی خارجی در فهرست بیمه قرار داده میشود در غیراین صورت داروهای خارجی تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی نیستند.
او در پاسخ به این سؤال که اگر بیماری مایل به خرید داروی خارجی باشد سازمان تامین اجتماعی چه تعهدی در قبالش دارد، گفت: بیماران در مراجعه به داروخانه مطرح میکنند که داروی خارجی میخواهند و متصدی داروخانه موظف است که به آنها توضیح دهد که بخشی از قیمت دارو(معادل قیمت داروی ایرانی) را سازمان تامین اجتماعی میپردازد و مابقی را خود بیمار نقدا پرداخت میکند، در این موارد با احترام به خواسته بیمه شده تامین اجتماعی فقط مسئولیت بخش مورد تعهدش را بر عهده میگیرد. این در حالی است که
امیر رضا عظیمی، عضو کمیته علمی انجمنام اس گفت:
بیمه خدمات درمانی بیماریام اس را جزو بیماریهای خاص لحاظ کرده است اما بیمه سازمان تأمین اجتماعی بیماریام اس را بیماری خاص نمیداند. جای سؤال است که چرا 2بیمه دولتی در سیستم بهداشتی کشور نظرات متفاوتی را در مورد بیماریام اس دارند. شاید اگر یکی از آنها بیمه خصوصی بود، پذیرفتن این اختلاف نظر راحتتر بود.
دفترچهای که بیمه خدمات درمانی برای بیمارانام اس صادر کرده در همه صفحات آن بیماری خاص زده شده است درحالی که دفترچههای صادرشده از سوی تامین اجتماعی این چنین نیست. این وضعیت مشکلات و تبعیضهایی را در ارائه خدمات به بیماران ام اس بهوجود آورده است. عظیمی که عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز هست با اشاره به اینکه بیماری اماس قطعا جزو بیماریهای خاص است، به خبرگزاری ایلنا توضیح داد: این بیماری مزمن افراد جوان را ناتوان میکند تا جایی که شغلشان را از دست میدهند از همین رو نیاز به حمایت دولت دارند. چیزی که ما نمیفهمیم این است که دارویی را داروخانه ۱۳آبان به بیماران اماس رایگان میدهد اما بیمار بابت همان دارو در داروخانه دیگر باید هزینهای حدود ۶۰ تا ۷۰ هزار تومان در ماه بپردازد.
مابهالتفاوت 136 قلم دارو
دولت مابهالتفاوت قیمت 136 قلم دارو را به سازمان تامین اجتماعی پرداخت میکند. هدایتالله ادیبنیا، معاون درمان سازمان تامین اجتماعی با اعلام این خبر گفت:فهرست 136 قلم داروروز 6مهرماه از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در اختیار سازمان تامین اجتماعی قرار گرفته و اعلام شده که این وزارتخانه مابهالتفاوت قیمت داروهای فهرست را پرداخت خواهد کرد و سازمان تامین اجتماعی نیز مکلف شد تا مابهالتفاوتهای مشخص شده را از بیمهشدگانش دریافت نکند.
بهگفته ادیبنیا، قیمت داروهای این فهرست از سوی وزارتخانه مشخص و سهم دولت نیز تعیین شده است مابقی قیمت این داروها در تعهد سازمان تامین اجتماعی قرار دارد و این سازمان براساس قوانین فرانشیز از بیماران پول دارو را دریافت میکند. او در پاسخ به این پرسش که سهم بیمهشدگان در قیمت این داروها چقدر است توضیح داد: در حال حاضر فرمولی به این شکل بر قیمت داروها حاکم نیست بلکه در این روش ابتدا سهم دولت از قیمت کل دارو کسر میشود که این سهم هم متفاوت است مثلا ممکن است برای یک دارو هزار تومان و برای داروی دیگر کمتر و یا چندین برابر بیشتر باشد. پس از کسر این سهم باقیمانده قیمت دارو از سوی سازمان تامین اجتماعی تحت پوشش قوانین بیمهای درمان قرار میگیرد.