در این باره با حسن خسروجردی، رئیس اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی گفت‌وگو کرده‌ایم.
- چه عواملی در کاهش صادرات غیرنفتی در نیمه نخست امسال دخیل بوده‌است؟
حدود 50درصد صادرات غیرنفتی مربوط به فرآورده‌های پتروشیمی است؛ گرچه در 3ماه نخست امسال وضعیت صادرات بد نبود اما در 3ماه دوم از 8تا 15درصد کاهش صادرات را شاهد بودیم که این امر در کاهش صادرات غیرنفتی مؤثر بوده است. در واقع تغییر دولت و بلاتکلیفی و عدم‌همکای مسئولان قبلی و سیستم بانکی موجب کاهش صادرات شد؛
به‌نحوی که در روزهای پایانی دولت قبل و عدم‌اطمینان و رفتار کج دار و مریز مدیران این بخش، بیشترین تأثیر را در کاهش صادرات غیرنفتی داشته است که امیدواریم با تثبیت مدیران به بلاتکلیفی تجار و موانع پیش‌روی صادرات پایان داده شود. همچنین ناتوانی صادرکنندگان در تأمین نقدینگی و کاهش تقاضا در بازارهای بین‌المللی موجب کندی صادرات شد که امیدواریم با ثبات مدیران، روان‌سازی و رفع موانع صادرات در 6ماهه دوم شاهد بهبود شرایط صادرات باشیم.
- هدف‌گذاری صادرات فراورده‌های غیرنفتی در نیمه نخست امسال چگونه بود؟
در سال 90حدود 18میلیارد دلار صادرات فرآورده‌های غیرنفتی داشتیم که بیش از 14میلیارد دلار آن مربوط به صادرات پتروشیمی بوده و با احتساب با سایر فرآورده‌ها به حدود 26میلیارد دلار می‌رسید. کاهش تولید مواد پتروشیمی در سال گذشته و مشکلات مدیریتی و بسیاری از موانع موجب کاهش صادرات در 6ماه نخست امسال شد؛ به‌نحوی که مجموع صادرات فراورده‌های غیرنفتی مانند گاز ال‌پی‌جی و میعانات گازی در5ماه نخست امسال حدود 11میلیارد دلار بوده است.
- تأثیر نوسان نرخ ارزو برخی مقررات تجاری در این زمینه تا چه حد مؤثر بوده‌است؟
افزایش نرخ ارز در ابتدا که صادرات انجام نشده بود و پول آن به کشور بازنگشته بود، برای صادرکننده به صرفه بود. اما این ایراد را داشت که سرمایه مورد نیاز صادرات باید 3.5 تا 4برابر افزایش می‌یافت و درواقع سود اولیه صادرکنندگان از بین می‌رفت و سود نسبتا پایینی را به‌دست می‌آوردند که قبلا با 500میلیون تومان قابل دستیابی بود اما اکنون نیازمند 2میلیارد تومان سرمایه است.
از سوی دیگر در شرایطی که تحریم‌های خارجی فشار سنگینی را بر صادرات وارد کرده بود، اتخاذ برخی تصمیم‌های غلط و غیرمنطقی مانند الزام صادرکنندگان به بازگشت ارز حاصل از صادرات به کشور به زیان صادرات شد و سهم این تحریم‌ها در کاهش صادرات بیش از موانع خارجی تجارت بود.
و قتی صادرکننده را با تهدیدهایی مانند حذف معافیت‌های مالیاتی صادرات یا دریافت سود مالیات بر تسعیر ارزمجبور به بازگرداندن ارز صادرات کردیم این امر موجب بلاتکلیفی و دلسردی صادرکنندگان شد. مشکلات حمل‌ونقل دریایی در فرآورده‌هایی که نیاز به کشتی‌های مخصوص داشت نیز بر کاهش صادرات مؤثر بوده است.
- راهکار کوتاه‌مدت خروج صادرات از این بن‌بست چیست؟
حذف قوانین و مقررات دست‌و‌پاگیر داخلی، پرداخت تسهیلات و اصلاح ضوابط بانکی، روان‌سازی و وحدت رویه در گمرکات، حذف بخشنامه‌های ضد‌و نقیض و هرچیزی که در امر صادرات ایجاد مانع می‌کند از جمله اقدامات ضروری برای جبران عقب‌ماندگی‌های صادراتی در نیمه دوم سال است. همچنین دریافت 6درصد مالیات بر ارزش افزوده و روند کند بازگشت آن پس از صادرات موجب شده تا عملا 6درصد سرمایه صادرکنندگان مسکوت بماند.
