پیشگیری از درد، مستلزم اصلاح سبک زندگی است

دکتر محمدرضا واعظ‌مهدوی، استاد فیزیولوژی دانشگاه شاهد و متخصص درد به همشهری گفت: به‌طور کلی درد علامتی برای وجود اختلال در ارگان‌های مختلف بدن است و درصورتی که این علامت به‌مدت طولانی مدت باقی بماند و درمان نشود باعث ایجاد آسیب در بدن می‌شود. علاوه براین ، اگر درد درمان نشود مدارهای عصبی در نخاع یا بصل النخاع و سطوح بالاتر مغزی ایجاد خواهد شد که این مدارها خود باعث استمرار علامت درد شده و حالتی به همراه می‌آورد که برخی از متخصصان از آن به نام بیماری درد تعبیر کرده‌اند. او اظهار داشت: درمان بموقع درد اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد.

این درمان شامل درمان علت، علامت و علاوه براین، پیشگیری و چگونگی سازگاری با درد است بنابراین تعبیر کسانی که در برخورد با پزشکان اظهار می‌دارند که مسکن فایده‌ای ندارد و درد ما را درمان نمی‌کند برخورد صحیحی نیست. این متخصص درد گفت: مطالعات انجام شده نشان می‌دهد که رعایت اصول و ضوابط بهداشتی در پیشگیری از بروز درد مؤثر است و رعایت نکات بهداشتی از سوی مردم در این زمینه بسیار ضروری است.

او افزود: این نکات بهداشتی در بحث بهداشت مفاصل و استخوان‌ها، طریقه نشستن، ایستادن و طریقه ورزش کردن اهمیت فوق‌العاده پیدا می‌کند. این متخصص درد گفت: یکی از اصول مهم در بهداشت مفاصل خودداری از قرار گرفتن در موقعیت ثابت برای مدت طولانی است بنابراین ، کسانی که به اقتضای شغل خود پشت میز می‌نشینند باید حداقل هر نیم ساعت یک‌بار از روی صندلی خود بلند شده ، قدم بزنند و کمی نرمش کنند. به همین ترتیب ، کسانی که به‌مدت طولانی با کامپیوتر کار می‌کنند باید در فاصله هر نیم ساعت یک‌بار برای چند دقیقه کار را تعطیل کرده و قدم بزنند.

واعظ مهدوی توصیه کرد: افراد برای پیشگیری از دردهای مفاصل و استخوان از پله به آرامی پایین بیایند چراکه فشار ضربه‌ای که به زانوها در هنگام پایین آمدن پله وارد می‌شود از عوامل مستعد‌کننده آسیب‌های مفصلی است. این استاد دانشگاه بر اهمیت نقش تغذیه صحیح در پیشگیری از درد هم تاکید کرد و گفت:

مطالعاتی که انجام داده‌ایم نشان داد که میزان احساس درد با میزان مصرف غذا مرتبط است؛ به‌طوری که مشخص شده است که با کم کردن میزان غذا ، احساس درد درکمر، زانو، پا و شکم به‌شدت کاهش می‌یابد. او افزود: مکانیسم‌های دخیل در این کاهش درد عمدتا با رادیکال‌های آزاد اکسیژنی و مکانیسم‌های استرسی اکسیداتیو مرتبط است به همین دلیل توصیه می‌شود افرادی که اضافه وزن دارند برای پیشگیری درد، غذای خود را در وعده‌های مختلف کاهش دهند.

واعظ‌مهدوی بر نقش ورزش بر پیشگیری از درد هم تاکید کرد و گفت: مطالعات متعدد اثر ورزش بر کاهش میزان درد را نشان داده است؛ به‌طوری که نرمش‌های بدنی، پیاده‌روی و شنا همه و همه سبب کاهش درد می‌شود و علاوه بر آن، استرس‌های شغلی را هم کاهش می‌دهد. این استاد دانشگاه تصریح کرد: از آنجایی که یکی از مکانیسم‌های احساس درد باقی ماندن مواد زائد ناشی از سوخت‌و‌ساز در بافت‌های بدن است، ورزش از طریق بهبود جریان خون و تسهیل دفع مواد زائد بافتی می‌تواند باعث بهبود دردهای موضعی شود.

دکتر پوپک رحیم‌زاده، فلوشیپ درد نیز با بیان اینکه درد، به‌عنوان پنجمین علامت حیاتی شناخته شده است و اتفاق ناخوشایندی است که افراد را ناراحت می‌کند، گفت: باید اقدام جدی و دقیقی درباره کنترل درد برای این افراد صورت پذیرد. وی اظهار داشت: متأسفانه اطلاع‌رسانی کاملی برای مردم درخصوص روش‌های کنترل درد انجام نشده است.

از سوی دیگر در مورد کنترل درد حاد بعد از اعمال جراحی هنوز هم برای بیماران به روش‌های مرسوم و قدیمی که مصرف‌ مسکن‌های تزریقی و مورد درخواست بیمار است، عمل می‌شود. این فلوشیپ درد با بیان اینکه می‌توان برای کنترل دردهای حاد، حتی پیش از آغاز اعمال جراحی و آغاز روند التهابی ایجاد درد در بدن با مصرف داروهای خوراکی روند بروز درد را کند کرد، گفت:

در این صورت مصرف مسکن پس از عمل جراحی بسیار کاهش می‌یابد. از سوی دیگر با روش‌های کنترل درد از جمله پمپ‌های مختلف تزریقی که به بیمار وصل می‌شود، می‌توان پس از عمل نیز درد را به طریق آسان‌تر کنترل کرد. رحیم‌زاده به ایسنا گفت: اگر درد در مرحله حاد کنترل شود، از پیشرفت آن به مرحله مزمن جلوگیری می‌شود. وقتی از بیمارانی که از دردهای مزمن در ناحیه کمر، پا، شکم، لگن و سایر بخش‌ها رنج می‌برند شرح حال می‌گیرید، درمی‌یابید که سابقه عمل جراحی دارند و این دردها پس از عمل جراحی ایجاد شده و یا شدت یافته‌اند.