نشانهها از یک توافق حکایت میکند. نخستوزیر رژیم صهیونیستی نگران میگوید: «ایران به معامله قرن دست یافته است». هرچه ظریف لبخند میزند او نگرانتر میشود، بعدازظهر جمعه گره 11ساله مذاکرات در ژنو بازمیشود. باز میشود؟ سیدعباس عراقچی پیشتر گفته بود حرف آخر را در مذاکرات هستهای وزیران خارجه میزنند، بعدازظهر جمعه 17 آبان پرونده مذاکرات نافرجام بسته میشود ظریف سفر خود را به ایتالیا لغو میکند، وزیران خارجه1+5 خود را از پایتختهایشان به پایتخت مذاکرات سیاسی جهان میرسانند، این طرف علیاکبر ناطقنوری رئیس دفتر بازرسی دفتر مقام معظم رهبری به تیم مذاکرهکننده ایرانی «پشتگرمی» میدهد، آن طرف بحث از لغو محدود تحریمهاست، نتانیاهو بازهم حرف میزند. توافق هستهای میان ایران و قدرتهای جهانی را «اشتباهی تاریخی» میداند، اخضر ابراهیمی و کوفیعنان نمایندگان فعلی و سابق سازمان ملل در امور سوریه هم آنجا هستند، جمعه 8 نوامبر سرعت تحولات در ژنو خیلی بالاست. جمعه، ژنو همه اخبار را بههم گرهمیزند.
دود سفید
پنجره اتاق وزیر خارجه ایران از هتل اینترکانتیننتال رو به کوههای سفید مون بلان بلندترین رشته کوههای آلپ در مرز فرانسه و ایتالیا باز میشود. او به خبرنگاران گفته است هر روز که میخواهد به محل مذاکرات برود به این کوهها نگاه میکند.سفیدی این کوهها برای او یادآور استعاره دود سفیدی است که به علامت انتخاب پاپ از دودکش کلیسای «سیستین» خارج میشود؛ استعارهای که در ادبیات سیاسی ایران برای یک توافق سیاسی بهکار میرود. نشانههای یک توافق قریبالوقوع را در ژنو میشد از همان نزدیکتر شدن فاصله صندلیهای کاترین اشتون و ظریف در عکس یادگاری ابتدای مذاکرات در مقایسه با مذاکرات قبلی یافت.
تمدید مذاکره
دور اول مذاکرات هم که تمام شد سیدعباس عراقچی امیدوارانه اعلام کرد که در جلسه ساعت6 میتوانیم به یک متن واحد برای توافق برسیم و توافقنامهای میان دوطرف امضا شود. او برای چندمینبار در یکماه اخیر بازهم خیال همه را راحت کرد: «اصل غنیسازی خط قرمز ایران است و تعلیقی دراینباره را نمیپذیریم». ساعت6 که رسید وزیر خارجه اعلام کرد با توجه به زمانبر بودن و پیچیدهشدن مذاکرات این احتمال وجود دارد که مذاکرات جمعه نیز ادامه یابد. عصر جمعه باز با پیچیدهترشدن توافقات احتمال ادامه مذاکرات تا روز شنبه هم مطرح شد.
رویهای که در مذاکرات ژنو یک حاکم بود در این مذاکرات هم پیگیری شد؛ یعنی همان دیدارها و مذاکرات جداگانه با نمایندگان کشورها بعد از یک مذاکره دستهجمعی. 4جلسه جداگانه برگزار شد، یک جلسه با 3کشور اروپایی و 3جلسه با روسیه ، چین و آمریکا. جلسات واحد محمد جواد ظریف هم در محل مذاکرات به قوت خود باقی بود؛ جلسات جداگانهاش با اشتون، کوفیعنان، اخضر ابراهیمی و مقاماتی که به مرور به مذاکرات میپیوستند.
بازار گرم شایعه
شایعات هم طبق معمول مذاکرات، بازار گرمی داشت و بیشتر درباره تحریمها و محتوای مذاکرات بود.خبرنگاران آمریکایی در حاشیه نشست مدعی شدند که کاخ سفید پیشنهادی مبنی بر رفع تحریمها بهصورت محدود، قابل بازگشت و هدفمند در بازه زمانی 6ماهه ارائه کرده است. آن طرف البته باراک اوباما رئیسجمهور آمریکا در مصاحبهخود با شبکه خبری انبیسینیوز تأکید کرد که جامعه بینالمللی میتواند اندکی از تحریمها علیه ایران را در مراحل اولیه مذاکرات و توافق هستهای این کشور لغو کند.
روزنامه تلگراف انگلیس مدعی شد توافقی صورت گرفته و این توافق روی توقف غنیسازی 20درصددرازای کاهش تحریمها و آزادسازی داراییهای بلوکه شده ایران بوده است. در مذاکرات ژنو یک هم بحث آزادسازی داراییهای بلوکه شده ایران در آمریکا مطرح شد؛ بحثی که ابتدا گلدربرگ خبرنگار آمریکایی پای آن را به رسانهها باز کرد و مدعی شد آمریکا متعهد است در ازای توافق با ایران بخشی از داراییهای بلوکه شده ایران را که نزدیک به 12میلیارد دلار است آزاد کند.
خنده ایرانیها
مذاکرات از صبح روز پنجشنبه آغاز شد.3هفته قبل در همین مکان ایران کلیاتی درباره طرح پیشنهادی خود ارائه کرده بود و صبح پنجشنبه درباره جزئیات بحث شد. روند تحولات در ژنو اما بعد از یک دور مذاکره ایران با همه اعضای 1+5، یک دور مذاکرات جداگانه نمایندگان ایران با نمایندگان اروپا، چین، روسیه و آمریکا و یک دور مذاکره اشتون با اعضای1+5 از صبح جمعه سرعت عجیبی بهخود گرفت. ظریف از احتمال دستیابی به یک تفاهمنامه یا توافق خبر داد.
او با اعتماد سخن میگفت؛ «ما میدانیم که محتویات چه باید باشد»، «ما درباره سرانجام در 3 تا 4 هفته اخیر بحث کردهایم» و بالاخره بعد از تمامی این حرفها تأکید میکند که «همکارانم آمادهاند تا پیشنویس یک بیانیه مشترک با گروه1+5 را امضا کنند.» بماند آنکه آمریکا ساز ناکوک میزد. همزمان کری در اسرائیل است. وزیرخارجه آمریکا در سرزمینهای اشغالی با نخستوزیر رژیم صهیونیستی دیدار دارد.
نتانیاهو خودش را یک طرف مذاکره میداند. میگوید:«شنیدهام که ایرانیها با خنده در ژنو راه میروند. آنها دلیل خوبی برای این کار دارند». میگوید : «ایران تعهدی در قبال توافق هستهای نخواهد داشت».
ورود وزیران
سرعت اخبار در ژنو بالاست و مذاکرات پیچیده و حساس شده است. اشتون بعد از نشستش با وزیران خارجه عضو1+5 از وزیران خارجه انگلیس، آمریکا، چین، روسیه، فرانسه و آلمان دعوت میکند به ژنو بروند. جان کری ثبت عکس یادگاریاش با بنیامین نتانیاهو را به وقت دیگری موکول میکند و راهی ژنو میشود. وزیران خارجه روسیه و چین اعلام میکنند که نمیتوانند به ژنو بروند. لوران فابیوس، ویلیام هیگ و گیدو وستروله وزیران خارجه فرانسه، انگلیس و آلمان عازم میشوند.
تا رسیدن وزیران خارجه اروپایی و آمریکا ظریف 2 دیدار با اشتون برگزار میکند و کماکان دیپلماتهای غربی و مقامات آمریکایی از افشای جزئیات گام اول مذاکرات امتناع میورزند. اخباری از احتمال حرکت نتانیاهو به سمت ژنو برای سنگاندازی در مسیر مذاکرات حکایت میکند. در پی سفر وزیران خارجه اروپا و آمریکا تدابیر امنیتی در سوئیس تشدید میشود. خبرنگاران سوئیسی میگویند که در 6 سال اخیر بیسابقه بوده است که خبرنگاران و رسانهها را از هتل اینترکانتیننتال بیرون کنند و این اتفاق افتاد. فابیوس وزیر خارجه فرانسه نخستین وزیری است که از پس کوههای مون بلان خود را به هتل اینترکانتیننتال میرساند.
او که 2 روز قبل از مذاکرات با ظریف در پاریس دیدار کرده بود، میگوید که پیشرفتهایی در مذاکرات هستهای با ایران حاصل شده اما فعلا توافقی حاصل نشده است. وزیران خارجه انگلیس و آلمان هم وارد میشوند. کری هم در بدو ورودش اعلام میکند که توافقی صورت نگرفته و آمده است تا اختلافات کاهش پیدا کند. عصر روز گذشته با همه این تحولات مذاکرات ادامه پیدا کرد. صحبتهایی درباره دیدار دوجانبه کری و ظریف مطرح شد اما عراقچی تکذیب کرد.
تحلیلگران گفته بودند که اگر در این دور از مذاکرات - که روی جزئیات طرح پیشنهادی ایران بحث میشود- دیدگاههای دوطرف فقط در حد 40درصد به هم نزدیک شود، مذاکرات خوب پیش رفته اما آنچه در ژنو اتفاق افتاد، نشان میداد چیزی بیش از 40درصد رخداده است. شامگاه جمعه وزیران خارجه کشورهای اروپایی گردهم آمدند تا درباره برنامههستهای ایران صحبت کنند. به گفته دیپلماتها آخرین دیدار اشتون و ظریف در روز جمعه به منظور تهیه متن پیشنهادی صورت گرفته بود و به نظر میرسد حضور وزیران خارجه کشورها به یک تفاهمنامه در گام اول منجر شود. دیشب همچنین وزرای خارجه ایران و آمریکا و کاترین اشتون ساعت 9 به وقت محلی دیداری سهجانبه داشتند.