به گزارش روزنامه نیویورکتایمز اگرچه اجرای این طرح با چالشهای دیپلماتیک و فنی زیاد مواجه خواهد شد اما این واقعیت که پوتین چنین پیشنهادی را مطرح کرده و جورج بوش، رئیسجمهور ایالات متحده بلافاصله آن را رد نکرد نشانگر علاقمندی دو طرف برای گذر از اختلاف نظرهای اخیر است که طی ماههای اخیر روابط مسکو و واشنگتن را به پایینترین سطح پس از دوره جنگ سرد کاهش داد.
پیشنهاد جدید در دیدار خصوصی پوتین و بوش مطرح شد. بوش پس از این دیدار گفت: همتای روس او پیشنهاد جالبی مطرح کرده و این که دو طرف برای ایجاد کار گروهی متشکل از کارشناسان نظامی و دیپلماتیک برای بررسی راهکارهای همکاری دو طرف در زمینه دفاع موشکی به توافق اصولی دست یافتهاند.
بوش و پوتین پس از این دیدار با حضور در فضای سبز هتل بزرگ کمپینسکی، تفریحگاهی مجلل در حاشیه دریای بالتیک خطاب به خبرنگاران اعلام کردند دو طرف مترصد گفتوگوی بیشتر برای درک بهتر دیدگاههای هم هستند.
این پیشنهاد برای پوتین به مثابه تیری با دو نشان خواهد بود. او با این اقدام از خود وجهه کسی که حاضر به مصالحه است را به نمایش گذاشت و اثر منفی ناشی از اظهارات هفته گذشتهاش که در آن از هدفگیری اروپا با موشکهای بالستیک سخن به میان آمده بود را خنثی کرد.
پوتین در حالی که به کمک مترجمش به سئوالات خبرنگاران جواب میداد، گفت: این برای ما اقدامی غیرضروری است که توانمندیهای تهاجمی خود را در طول مرزهای اروپا به کار گیریم.
این توافق پایه در حالی بین مسکو و واشنگتن بدست آمد که رهبران هشت کشور صنعتی جهان در تلاش بودند راهی برای خروج از بنبست جاری بر سر مساله تغییرات آب و هوایی بیابند.
پیشنهاد پوتین آنقدر دور از انتظار و شگفتیساز بود که حتی خبرهای مربوط به پیشرفتهای بدست آمده برای گذر از اختلافنظرها بر سر اجرای پیمان کیوتو و اعتراضات گسترده مخالفان جهانیسازی را تحتالشعاع خود قرار داد.
کارشناسان بر این باور هستند که اجرایی شدن پیشنهاد پوتین با موانع زیادی روبرو خواهد شد.
اولین مشکل این است که روسیه مستاجر و نه مالک تاسیسات راداری جمهوری آذربایجان است که قرار است به عنوان سیستم رهگیر سامانه ضدموشکی این کشور عمل کند.
بیاعتمادی بین ایالاتمتحده روسیه از دیگر موانع پیش روی این طرح است.
اجرایی شدن این پیشنهاد مستلزم همکاریای همه جانبه است که معمولا این شکل همکاری تنها بین متحدان شکل میگیرد. در حالی که دو طرف درگیر اختلافاتی پیرامون آینده کوزوو، وضعیت نهادهای دموکراتیک در روسیه و چگونگی مواجهه با پرونده هستهای ایران هستند، نمیتوان به فراهمآمدن زمینه برای اجرایی شدن این پیشنهاد امید داشت.
براساس طرح بوش قرار است شبکهای راداری در جمهوری چک احداث شود و موشکهای رهگیر در لهستان استقرار یابند تا امکان دفاع در برابر حملات احتمالی از سوی کشورهایی که کاخ سفید از آنها به عنوان کشورهای یاغی یاد میکند، فراهم آید.
پوتین این طرح را به مثابه تهدیدی برای این کشور تلقی کرده و به ویژه استقرار موشکهای رهگیر در لهستان را غیرقابل توجیه میداند.
منابع نزدیک به کرملین تاکید دارند پیشنهاد جدید پوتین را نباید معادل دست برداشتن وی از مخالفتش با استقرار موشکهای رهگیر در لهستان تلقی کرد اگر چه او خواستار استفاده از سامانه راداری در شمالشرق جمهوری آذربایجان به جای ایجاد تاسیسات راداری مشابه در جمهوری چک شده است.
به ظاهر پوتین روز چهارشنبه گذشته با الهام علیاف، رئیسجمهور در این رابطه گفتوگو کرده و نظر او را در این رابطه جلب کرده است.
استفاده مشترک روسیه و ایالاتمتحده از ماهوارههای هشدار سریع و سایر اشکال اشتراک اطلاعات مرتبط با دفاع موشکی چیز جدیدی نیست. این اواخر بسیاری از رسانههای روسیه این پیشنهاد را مطرح کرده بودند.
دیمیتری پسکف، سخنگوی پوتین با اشاره به این که یکی از دلایل اصلی مخالفت کرملین با استقرار اجزای سامانه موشکی آمریکا در لهستان این است که با استقرار این سامانه در شرق اروپا، موشکهایی که از سوی شرق پرتاب میشوند بر فراز روسیه رهگیری شده و هدف قرار میگیرند از آن به عنوان تهدیدی برای مردم روسیه و خطری یاد کرد که میتواند به درگرفتن جنگ ناخواسته بین دوطرف منجر شود.
با وجود سکوت اولیه دولت بوش، گمان میرود آمریکاییها عاقبت به این پیشنهاد پاسخ مثبت دهند چرا که آنان طی 17 سال گذشته همیشه بدنبال جلب نظر روسها برای مشارکت در اجرای طرح دفاع موشکی بودهاند.