سهم ایران براساس اعلام پلیس راهور 19هزار نفر در سال است؛ یعنی از هر 65کشته تصادف در جهان یک نفر در ایران به کام مرگ رفته است. این در حالی است جمعیت 77.2میلیونی کنونی ایران، نشان میدهد که از هر 91نفر ساکن زنده کره زمین، یک نفر در ایران زندگی میکند؛ یعنی ایران با داشتن 1.1درصد از جمعیت جهان، بیش از1.5درصد تصادفهای منجر به مرگ را میزبانی میکند.
از سوی دیگر انجمن بینالمللی سازندگان وسایل نقلیه موتوری با اشاره بهوجود ۱۱ میلیون دستگاه خودرو در ایران اعلام کرد که در ایران به ازای هر ۱۰۰۰ نفر ۱۴۶ خودرو وجود دارد. این رقم نشان میدهد که در ایران به ازای هر 7نفر یک خودرو وجود دارد و در جهان به ازای هر 6نفر یک خودرو ثبت شده است. به این ترتیب اگرچه سرانه خودرو کمتر از متوسط جهانی است، اما میزان کشتهشدگان بالاتر است.
سرانه خودرو در جهان 165دستگاه به ازای هر 1000نفر برآورد شده است. اواخر تابستان بود که مرکز پژوهشهای مجلس اعلام کرد که هزینههای ناشی از تصادفات رانندگی در کشور فقط در سال۹۰ چیزی نزدیک به ۵۲ هزار میلیارد تومان بوده است. براساس محاسبات مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی این رقم 8 .518913 میلیارد ریالی حدود 8درصد از تولید ناخالص داخلی کشور است، آن هم با فرض ثابتماندن ضرایب برآورد شده.
در همان سال90 که در این گزارش بهعنوان سال مورد مطالعه درنظر گرفته شده، پلیس راه کشور با بیان اینکه خودروهای ساخت داخل رفتهرفته ناایمنتر شدهاند، بخش قابلتوجهی از هزینهها و تلفات اقتصادی و اجتماعی را متوجه کیفیت خودروهای تولید داخل دانسته بود.
تاثیر تصادف بر خانواده
بانکیمون دبیرکل سازمان ملل متحد دیروز در پیام خود به مناسبت روز یادبود قربانیان تصادفات جادهای (17نوامبر برابر با 26آبان) گفته است که در پشت این آمار، والدین، کودکان، خواهران و برادران، همکاران و دوستان داغدار هستند. مشکل آنان تنها احساسی نیست، تصادفات ترافیکی همواره زیان مالی عمدهای به همراه دارد و خانوادههای زیادی بهدلیل از دست دادن نانآور خود یا ضرر مربوط به از دست دادن درآمد و هزینههای مراقبتهای بهداشتی طولانیمدت در ورطه فقر سقوط خواهند کرد.
سرنوشت طرح کاهش سوانح
ضرورت پایین آوردن آمار کشتهشدگان تصادفها در ایران، چه نسبت به جمعیت و چه نسبت به تعداد خودرو در کشور موجب شد که نیمه آبان سال92 طرح مدیریت و کاهش حوادث و سوانح رانندگی به کمیسیون مربوطه رفت تا نمایندگان مجلس خارج از نوبت به آن رسیدگی کنند.بررسی خارج از نوبت این طرح به این خاطر است که مجلس شورای اسلامی یک فوریت این طرح را با 113رأی موافق، 40رأی مخالف و 12رأی ممتنع از مجموع 223رأی تصویب کرده است. براساس ماده116آییننامه داخلی مجلس این طرح خارج از نوبت در کمیسیون به بحث گذاشته میشود و پس از آن راهی صحن خواهد شد.
پیشنهاد اولیه، تصویب دوفوریت برای این طرح بود که نمایندگان مجلس به آن رأی ندادند. وقتی دوفوریت یک طرح تصویب شود، بلافاصله به انتشار و توزیع آن بین نمایندگان اقدام میشود و 24ساعت پس از توزیع در صحن اصلی مورد بررسی قرار میگیرد. طرح دوفوریتی به کمیسیون ارجاع نمیشود.یکی از استدلالهای مخالفان تصویب دوفوریت طرح مدیریت و کاهش حوادث و سوانح رانندگی نیز این بود: طرحی که تعداد زیادی از دستگاهها و وزارتخانهها درگیر آن هستند در 24ساعت و بدون بررسی در کمیسیون امکان مطرحشدن در صحن و تصویب ندارد.
همچنین یکی دیگر از نمایندگان در مخالفت با طرح مدیریت کاهش حوادث و سوانح رانندگی بندهایی از آن را مغایر اصل 75قانون اساسی عنوان کرد و گفت: اصل75قانون اساسی بر این مطلب اذعان دارد که طرحهای قانونی و پیشنهادها و اصلاحات نباید به افزایش هزینههای عمومی منجر شود و تأمین هزینه جدید هم باید بهدرستی مشخص شود. این در حالی است که رئیس پلیس راهور در نشست خبری 11آبان خود اعلام کرد: پلیس بسته ویژهای را برای کاهش 30تا 40درصدی تلفات تا پایان برنامه پنجم توسعه تدوین کرده است که در اختیار دولت و مجلس قرار میگیرد. این طرح هیچگونه بار مالی اضافی را تحمیل نمیکند و از طریق بودجههای مصوب بار مالی آن تأمین میشود.
5 عامل موثر
طرح مدیریت و کاهش حوادث و سوانح رانندگی دارای ۱۱ماده است و بر ۵ عامل انسان، جاده، وسیله نقلیه، نیروی انتظامی و نیروهای امدادی و همچنین سایر نیروهای مسئول بر مدیریت و کاهش سوانح و حوادث تأکید شده است. از دیگر محورهای اصلی این طرح میتوان به همپوشانی و همافزایی و استفاده از همه ظرفیتهای کشور برای کاهش کشتههای تصادفات و تحت پوشش قرار دادن 20هزار کیلومتر از راههای کشور بهصورت هوشمند و یکپارچه اشاره کرد.
سردار اسکندر مومنی، رئیس پلیس راهور ناجا درباره آن میگوید: پیشبینی میکنیم با نهاییشدن این طرح تا پایان برنامه پنجم حدود 40درصد دیگر شمار کشتههای تصادفات رانندگی کاهش یافته و میزان کشتههای تصادفات به زیر 12هزار نفر برسد. به گفته مومنی، براساس این طرح جدید پلیس، تمامی دستگاههای مسئول پای کار میآیند و بودجه مخصوصی نیز نیاز نیست. گفتوگوها در حالی درباره این طرح ادامه خواهد یافت که هر 28دقیقه یک نفر در ایران بر اثر تصادف جان خواهد باخت و تعداد دیگری برای همیشه مصدوم و معلول خواهند شد.