دغدغه‌ای که منجر به ساخته شدن روبات امدادگری شد که به نجات افراد در حال غرق شدن می‌آید. امکانات فوق‌العاده‌ی این روبات مثل دید در شب، حرکت در باد و توفان، جی‌پی‌اس، ضد آب بودن، دارا بودن دوربین و... باعث شده تا به‌عنوان اختراعی مهم در سطح جهان مطرح شود. گفت‌وگوی دوچرخه را با امین ریگی، سرپرست تیم سازنده این روبات و پایه‌گذار آزمایشگاه آرتی‌اس (RTS Lab) بخوانید تا بیش‌تر درباره‌ی این روبات هیجان‌انگیز بدانید:
- چرا روبات نجات غریق؟ چه شد که به فکر ساختن چنین وسیله‌ای افتادید؟
حقیقتش این است که ما با شنیدن آیه‌ی مبارکه‌ی قرآن که فرموده است «هرکسی جان انسانی را نجات دهد، بشریت را نجات داده است»، به فکر ساختن این روبات افتادیم. هرساله می‌شنویم که در سواحل دریاها بسیاری از مردم به‌خاطر بلد نبودن شنا و یا توفانی بودن آب، غرق می‌شوند. برای همین فکر کردیم چه چیزی بسازیم تا آمار کشته‌شدگان این اتفاق کاهش پیدا کند.
- این اختراع به زبان ساده چیست و چه کار می‌کند؟
این اختراع یک روبات امدادگر سوانح دریایی است که کار اصلی آن کمک و امدادرسانی به غریق در دریا و یا پرت‌شدگان از کشتی است. به‌طور معمول وقتی کسی از کشتی یا قایقی پرت می‌شود، چندین متر از کشتی دور می‌شود و کمک‌رسانی به او مشکل می‌شود. این روبات سه حلقه‌ی نجات با خودش حمل می‌کند و به سمت فرد درحال غرق شدن می‌رود و برایش یک حلقه پرت می‌کند تا از غرق شدن نجات یابد. البته این روبات در بلاهای طبیعی مانند سیل هم می‌تواند به کمک به آسیب‌دیدگان بیاید.
- خب، حتماً از فکر تا اجرا، کار راحتی نبوده است. با چه مشکل‌هایی دست و پنجه نرم کردید؟
مشکل‌ترین قسمت کار، رسیدن به نوع وسیله‌ی نجات بود؛ یعنی این که بفهمیم این وسیله که قرار است به کسانی که درحال غرق شدن هستند‌کمک کند، باید چه چیزی باشد؟ اول می‌خواستیم به صورت زیردریایی باشد که دیدیم این وسیله مشکل‌های خودش را دارد. بعد به فکر شناوری روی آب افتادیم که آن هم به دلیل امکان شلوغی ساحل، ممکن بود به کسانی که در ساحل هستند آسیب بزند. علاوه بر این، شناور در دریای توفانی و مواج، کارایی سریع خود را از دست می‌دهد. در نهایت به این نتیجه رسیدیم که این روبات، باید پرنده باشد که بتواند از سطح آب بالاتر برود و پرواز کند. یعنی با وجود بادهای ۳۰ کیلومتر در ساعت که شنا کردن در آب را غیرممکن می‌کند، به‌سمت غریق حرکت کند. البته اضافه کنم که ما در حال تقویت این روبات برای بادهایی با سرعت بیش‌تر هم هستیم.
یک مشکل دیگر هم که البته نا امیدمان نکرد، شنیدن حرف‌های ناامیدکننده‌ی افراد مختلف بود! حرف‌هایی مثل این که این روبات کارایی ندارد و نمی‌توانید آن را بسازید و... که با توکل و کمک خدا به آن‌ها اعتنا نکردیم و کار را پیش بردیم.
- با وجود همه‌ی این سختی‌ها، چه‌قدر زمان صرف ساختن روبات شد؟
این پروژه در کل، چهار سال زمان برد. یک سال آخر به صورت متمرکز روی ساخت روبات پرنده وقت گذاشته شد.
- توان عملیاتی این روبات چه‌قدر است؟
این روبات ۱۰ دقیقه توان فعالیت دارد که در این زمان می‌تواند ۴/۵ کیلومتر مسیر را طی کند و دوباره به محل برگردد. یعنی در کل در ۱۰ دقیقه، ۹ کیلومتر را طی می‌کند و سرعت آن ۷/۵ متر بر ثانیه است.
- حتماً آزمایش‌هایی هم برای تست این روبات انجام داده‌اید؟
بله، در آزمایشی که انجام دادیم، روبات پارس موفق شد فردی را که در فاصله ۷۵ متری ساحل در حال غرق شدن بود در زمان کم‌تری نسبت به نجات غریق، نجات دهد. آزمایش به این ترتیب بود که فردی در فاصله‌ی ۷۵ متری ساحل تظاهر به غرق شدن می‌کرد؛ هم‌زمان شناگر و روبات پارس برای نجات به سمت او حرکت کردند. روبات پارس پس از ۲۰ ثانیه بالای سر فرد در حال غرق شدن حاضر شد و یک حلقه‌ی نجات برایش انداخت. این در حالی بود که نجات غریق در ۹۰ ثانیه به او رسید! و اگر این موضوع را در نظر بگیریم که کسی که در حال غرق شدن است تنها ۵۰ تا ۶۰ ثانیه می‌تواند خودش را روی آب نگه‌دارد و هرثانیه زمانی طلایی برای زنده ماندن است، به ویژگی مهم این روبات پی می‌بریم.
- پس واقعاً کارایی روبات نجات‌غریق پارس در مقایسه با انسان قابل توجه است. به ویژه این که خیلی وقت‌ها خود نجات غریق درگیر امواج شدید می‌شود و جانش را از دست می‌دهد. اتفاقی که برای یک روبات پرنده نمی‌افتد!
بله، دقیقاً.
- خوب فکر می‌کنید مرحله‌ی بعدی کارتان چیست؟
ما انتظار داریم با این اختراع، گامی کوچک برای نجات انسان‌ها چه در ایران و چه در سراسر جهان برداشته باشیم و بتوانیم این اختراع را در اختیار افرادی که به این فناوری نیاز دارند، قرار دهیم.
- از دید یک مخترع، به نظرتان سخت‌ترین بخش اختراع کردن چه بخشی است؟ یعنی از کدام مرحله که رد شوید، می‌گویید: «آخیش، کلی کار پیش رفت؟!»
راستش سخت‌ترین قسمت به‌خصوص در کشور ما انجام دادن کار تیمی و مشخص کردن وظایف افراد گروه است. چون متأسفانه ما به کار گروهی عادت نداریم و یاد نگرفته‌ایم با هم کار کنیم. دوستان و افرادی که می‌خواهند در یک تیم به اختراع و ساختن چیزی بپردازند، باید به یاد داشته باشند که انجام وظایفشان و هماهنگی با سایر اعضا مهم‌ترین عامل رسیدن به هدف است.
- چه صحبتی برای نوجوان‌هایی دارید که شاید آن‌ها هم ایده‌ی خوبی دارند و به فکر تبدیل کردن آن به یک وسیله‌ی جدید و کارآمد هستند؟
(با خنده) من خودم هنوز نوجوانم و در جایگاهی نیستم که بتوانم پیامی بدهم! ولی نکته‌ای که می‌توانم روی آن تأکید کنم این است که همه‌ی آدم‌ها ایده‌ای دارند، ولی سراغ عملی کردن ایده‌هایشان نمی‌روند! باید به خدا توکل کنند و با سعی و تلاش کارهای خود را به‌طور کامل و صحیح انجام دهند و به اصطلاح از زیر کار فرار نکنند. اگر مصمم باشیم به هدفمان می‌رسیم!
عکس‌ها: سایت RTS Lab
امین ریگی
از راست به چپ: امین میراخورلی، مسعود نوروزی، مجید سعیدی، سعید طالبی
