تلویزیون‌های متصل این امکان را به شما می‌دهند که نه‌تنها هیچ برنامهای را از دست ندهید بلکه برنامه‌ها، فیلم‌ها و... دیگری را که دوست دارید هر زمان که بخواهید برایتان پخش کنند. رسانه تلویزیون نیز به مانند سایر رسانه‌ها با گسترش روزافزون فناوری‌های دیجیتال و شبکه‌های اینترنتی و مخابراتی به‌دنبال استفاده از امکانات جدید است. یکی از این پیشرفت‌ها تلویزیون‌های متصل یا همان تلویزیون‌های تعاملی هستند که مدت‌هاست حرف از راه‌اندازی‌شان در میان است. از سال2013 این تلویزیون‌ها به نام ConnectedTV یا تلویزیون متصل شناخته می‌شوند اما مسئولان متولی راه‌اندازی این تلویزیون‌ها هنوز با نام تلویزیون تعاملی یا آی‌پی‌مدیا آن را معرفی می‌کنند. ارائه‌دهنده تلویزیون تعاملی آی‌پی‌مدیا چندی پیش اعلام کرد که امکان استفاده از این رسانه ملی با سرعت دسترسی بیش از ۴مگابیت بر ثانیه و بدون نیاز به اینترنت فراهم شده است. آی‌پی‌مدیا تا پایان امسال در 6 استان کشور شامل تهران، آذربایجان‌شرقی، اصفهان، خراسان‌رضوی، یزد و قزوین راه‌اندازی می‌شود و تا ۳۰ماه آینده کل کشور تحت پوشش شبکه رسانه تعاملی قرار می‌گیرند. تلویزیون‌های هوشمند که هم‌اکنون بازار را از آن خود کردهاند امکان دسترسی کاربران به تلویزیون تعاملی را فراهم می‌کنند. از آنجا که این رسانه جدید به جز در چند مورد آزمایشی در اختیار مردم قرار نگرفته است هنوز برای بسیاری از مردم ناشناخته است. اگر قصد خرید تلویزیون جدید را دارید قطع به یقین می‌توان گفت که امکان اینکه بتوانید تلویزیون غیرهوشمند پیدا کنید بسیار کم است. اما این تلویزیون‌های هوشمند که حالا 10درصد از خانوارهای ایرانی به آن دسترسی پیدا کردهاند به چه کاری می‌آیند؟ در این‌باره با حامد صابر از نخستین کسانی که در مورد تلویزیون متصل در ایران فعالیت، پژوهش و اختراع داشته است به گفت‌و‌گو نشسته‌ایم.
- منظور از تعامل در تلویزیون‌های متصل چیست؟
تلویزیونی که به‌طور عام می‌شناسیم یک رسانه تعاملی یک‌طرفه است؛ این بدان معناست که پخش‌کننده، سلیقه خود را به بینندگان تحمیل می‌کند. در نتیجه چنین تحمیلی، بیننده 2 راه بیشتر پیش رو ندارد یا تلویزیون را خاموش کندو یا کانال‌های بعضا پرتعداد آن را تا زمانی که برنامه مطلوب خود را نیافته عوض کند.تلویزیون‌متصل یا همان تلویزیون تعاملی که برخی به آن IPTV هم می‌گویند رسانهای است که بیننده با انتخاب خود بر محتوایی که می‌بیند تأثیر می‌گذارد. به‌طور مثال وقتی شما به‌دنبال یک فیلم درام و خانوادگی هستید، این رسانه این امکان را برای شما فراهم می‌کند تا با گزینه‌های مختلف زمان و کیفیت آن را انتخاب کنید. همچنین اگر کودکی پای تلویزیون نشسته باشد، برای او برنامه‌هایی پخش شود که علاوه بر اینکه مناسب سن او است، تکراری هم نباشد واگر کسی در پخش زنده برنامه‌های تلویزیونی از هیچ‌کدام از برنامه‌ها راضی نبود، برنامه مطلوبش در ساعت مورد‌علاقه‌اش پخش شود. این بدان معناست که بیننده تأثیر بسیار مستقیمی در محتوای نمایش داده شده خواهد داشت. در تلویزیون‌های متصل 2 روش متفاوت برای تحقق این موارد وجود دارد؛ یکی از آنها این است که فرد خود فیلم، موسیقی، بازی و... را جست‌وجو کرده و درخواست می‌دهد و در روش دیگر با هوشمندی نسبی که تأمین‌کننده محتوا دارد، کم‌کم سلیقه تقریبی بینندگان هر خانه را متوجه می‌شود و در نتیجه لیستی پیشنهادی به آنها ارائه می‌کند؛ چون می‌داند این خانواده به‌طور مثال شب‌های تعطیلات آخر هفته، تمایل به دیدن فیلم مستند دارد. بیشتر افراد هنگام تماشای تلویزیون در وقت آزاد خود نمی‌دانند به دیدن و شنیدن چه چیزی تمایل دارند؛ بنابراین تلویزیون‌های متصل به افراد در انتخاب برنامه کمک می‌کنند.
- امکاناتی که به‌طور خاص تلویزیون متصل در اختیار خانواده‌ها می‌گذارد چه چیزهایی است؟
این تلویزیون‌ها به آرشیوی بسیار غنی از موسیقی و فیلم‌های مجاز متصل هستند. مثل این است که شما در ویدئوکلوپی قرار دارید که هر فیلم و موسیقی را هر زمان که بخواهید با کیفیت بالا می‌توانید انتخاب کنید و ببینید. این اختصاصا برای شما پخش می‌شود و هر وقت که بخواهید برنامه را متوقف می‌کنید و یا عقب و جلو می‌برید؛ بنابراین نگرانی از دست دادن برنامهای مانند پخش زنده فوتبال را نخواهید داشت. این برنامه‌ها طیف مختلفی را شامل می‌شوند و علاوه بر موسیقی و فیلم، آرشیوی از برنامه‌های مختلف صدا و سیما(اخبارو سخنرانی ) را نیز در اختیار افراد می‌گذارند. البته در کنار این برنامه‌ها افرادی که تمایل به انتخاب برنامه ندارند و دوست دارند برنامه‌های همگانی و زنده صداوسیما را تماشا کنند هم می‌توانند از آن دسته از برنامه‌ها استفاده کند.
سیستم تلویزیون‌های متصل برای همه است و باید سلیقه همه افرادی را که مخاطب تلویزیون هستند برآورده کند. کسانی که به‌دنبال پخش همگانی هستند هم در این سیستم می‌توانند مانند شبکه‌هایی که فقط فیلم یا موسیقی پخش می‌کنند گزینه انتخاب داشته باشند. در برخی از کشور‌ها برای برخی مخاطبان برنامه‌های استودیویی خاصی با موضوعات آموزشی، تفریحی و... تولید و فقط از طریق تلویزیون‌های متصل پخش می‌شود.
- آیا آرشیو برنامه‌های همگانی و زنده نیز در تلویزیون‌های متصل تعبیه شده است؟
از آنجا که امکان از دست دادن برنامه‌های روز مثل سریال‌ها برای هر کسی وجود دارد در این تلویزیون‌های متصل آرشیو برنامه‌های زنده تا 6ماه وجود دارد. البته در مورد زمان آرشیو هنوز تصمیم قطعی گرفته نشده است. در این تلویزیون‌ها گزینه‌ای وجود دارد که به شما این امکان را می‌دهد تا جابه‌جایی زمانی(Time Shift )که به ماشین زمان نیز ترجمه شده‌است در نمایش برنامه‌ها انجام دهید و به‌طور مثال ابتدا قسمت قبلی سریال را که ندیده پخش کند بعد قسمت جدید را که در حال اکران است ببینید. این تلویزیون‌ها حتی امکان این را دارند که برنامه‌های مورد علاقه‌تان را بدون اینکه تلویزیون روشن باشد ضبط کرده و بعدا به شما نمایش دهند.
- برخی از والدین دوست ندارند که کودکشان همه برنامه‌های مخصوص کودکان در تلویزیون را مشاهده کند. آیا انتخاب برنامه‌های تلویزیون‌های متصل براساس کیفیت آنها امکان‌پذیر است؟
اصولا درجه‌بندی کیفیت برنامه‌ها به‌خصوص فیلم‌ها را 2 گروه کارشناسان و والدین انجام می‌دهند. اگر به پشت جلد فیلم‌هایDVD موجود در بازار دقت کنید می‌بینید که دیدن آن فیلم را برای گروه سنی خاصی به بالا تجویز کردهاند. این رتبه‌بندی توسط کارشناسان حوزه‌های مختلف به‌خصوص کسانی که با کودکان سروکار دارند انجام می‌شود. در تلویزیون‌های متصل سعی شده که امکانی شبیه به این برای والدین فراهم شود؛ به‌طور مثال اگر والدینی بخواهند فرزندشان به فرض تا 5سالگی هیچ حرف غیرمحترمانه‌ای نشنود می‌توانند گزینه زبان محترمانه را انتخاب کنند و امتیاز بدهند یا به‌طورکلی امکان پخش فیلم‌های نامناسب برای کودکان زیر 5سال را حذف کنند.
در تلویزیون‌های متصل همچنین امکان ساخت صفحه شخصی مستقل برای هر یک از اعضای خانواده فراهم است. در این صورت کودکان در ساعات مخصوص خودشان می‌توانند برنامه‌های متفاوتی از والدینشان ببینند و آن را به اشتراک بگذارند که مورد تأیید والدین است.
- با چه‌کسی به اشتراک بگذارند؟
در تلویزیون متصل می‌توان یک شبکه اجتماعی ساخت که اعضای آن علاوه بر افراد، خانواده‌ها باشند. ارزش شبکه‌های اجتماعی به همه‌گیر بودن آنهاست و تلویزیون‌های متصل این امکان را می‌توانند فراهم کنند. در این سیستم شما می‌توانید برنامه‌های مورد علاقه خود را به اشتراک بگذارید و به‌طور مثال هر جای فیلم در حال پخش نظر خود را بگذارید و نظر دیگران را جویا شوید. البته کاربران نیز می‌توانند محتویات تولیدی خود را با خانواده‌های دیگر به اشتراک بگذارند.
- امکان تایپ نظر برای تلویزیون‌های متصل یا تعاملی که مدت‌هاست در مورد آن صحبت می‌شود فراهم است؟
این امکانات به‌صورت بالقوه در تلویزیون‌های هوشمند موجود در بازار فراهم است و باید دید چه زمانی می‌توان آن را برای همه اجرایی کرد. این امکان هم به‌صورت انتخاب صفحه کلید روی صفحه نمایش فراهم است که البته این کار سختی است و در حد نوشتن چند کلمه محدود مناسب است. در روش دیگر که در برخی از تلویزیون‌های هوشمند امکانات آن فراهم است، روی کنترل تلویزیون AirMouse قرار دارد و راحت‌تر از روش قبلی است. از آنجا که در تلویزیون‌های هوشمند جدید درگاه USB وجود دارد می‌توان صفحه کلید وایرلس وصل کرد و عمل نوشتن را در هر جای تصویر انجام داد.
- اگر والدین و کودکان همزمان پای تلویزیون بودند چطور؟
در این صورت نیز می‌توان 3پروفایل را انتخاب کرد. تلویزیون متصل وجه اشتراک این 3 فرد را ملاک پیشنهاد برنامه قرار می‌دهد.
- تولید‌کننده محتوای بانک اطلاعاتی ذکر شده چه‌کسی است؟ آیا بر آن نظارت می‌شود؟
هر کسی که مجوز تولید محتوا را داشته باشد می‌تواند تأمین‌کننده محتوا باشد. محتویات در این سیستم به 2گروه رسانهای و سایر تقسیم می‌شود. منظور از رسانهای، محتویات اعم از فیلم‌های آف‌لاین، موسیقی، صدا و تصویر زنده مانند سخنرانی‌هاست و منظور از سایر، هر نوع محتوای دیگر مانند آب و هوا و اخبار. در حال حاضر صداوسیما و وزارت ارشاد 2 گردآورنده اصلی محتوا در تلویزیون‌های متصل هستند که کار نظارت را نیز انجام می‌دهند. درصد کمی از محتوا نیز توسط سازمان‌ها و مراکز مختلف تولید می‌شود؛ مثلا اگر دانشگاهی بخواهد کلاس‌های درس خود را از طریق تلویزیون‌های متصل به دانشجویانش ارائه دهد می‌تواند محتوا تولید کند ولی این محتوا در اختیار همه افراد قرار نمی‌گیرد.
در تلویزیون‌های متصل امکان دسترسی به همه برنامه‌های تلویزیونی، سینمایی، رادیویی، آلبوم‌های موسیقی که دارای مجوز هستند فراهم است. در کنار این، افراد می‌توانند از طریق این تلویزیون‌های متصل به اینترنت وصل شده و محتویات آن را نیز به همین روش مشاهده کنند.
- چه کسانی می‌توانند از این تلویزیون‌های متصل استفاده کنند؟
پیش‌بینی‌ها بر این است که ارائه‌دهندگان تلویزیون تعاملی تا پایان سال به کسانی که تا‌کنون ثبت نام کردهاند خدمات ارائه کند. این افراد یا باید تلویزیون هوشمند داشته باشند و یا با خرید یک دستگاه گیرنده به فضای مورد بحث وصل شوند. البته تلویزیون‌های آینده دیگر نیازی به دستگاه مجزای گیرنده ندارند؛ چرا که هم‌اکنون بیشتر تلویزیون‌های بازار هوشمند هستند و به راحتی به شبکه وای‌فای یا ADSL وصل می‌شوند. درست مثل زمانی که بازار پر از LCD شد و تلویزیون‌های قدیمی کنار رفت، به‌زودی بیشتر خانواده‌ها تلویزیون هوشمند خواهند داشت. در اینجا ذکر این نکته که اتصال به ADSL به‌معنای استفاده از اینترنت نیست ضروری است. از این طریق از ترافیک حجمی اینترنت خانگی افراد برای دسترسی به تلویزیون‌های متصل استفاده نمی‌شود. البته این خدمات از طریق تلفن همراه و تبلت و همچنین کامپیوتر‌های خانگی نیز در دسترس خواهد بود.
