طی سالهای اخیر، بخش سلامت بیشترین آسیب را از ناحیه هدفمندی یارانهها دیده است. برخلاف نص صریح قانون سهمی از هدفمندی یارانهها طی 2سال گذشته به وزارت بهداشت اختصاص نیافته است و در زمینه واردات دارو و تجهیزات پزشکی در چند سال اخیر بهدلیل تحریمها و نوسانات ارزی حوزه سلامت کشور دچار مشکلات عدیدهای بوده است، اما رئیسجمهور هفته گذشته در نخستین اجلاس استانداران با بیان اینکه در بحث یارانه باید به بحث سلامت توجه کنیم، اظهار داشت: معضل سلامت یک معضل بسیار بزرگ در جامعه ماست، میبینیم که یک فرد بهخاطر یک بیماری صعبالعلاج و سخت یکی از اعضای خانوادهاش زندگیاش عوض میشود و همهچیزش را از دست میدهد تا جایی که مجبور است آپارتمان کوچک خود را بفروشد زیرا جان عزیزش برایش مهم است.
اخیرا نیز عابد فتاحی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با اشاره به اظهارات وزیر بهداشت در این کمیسیون گفته بود: اگر نتوانیم حوزه سلامت از نظر بودجه، پرستار، پزشک را مدیریت کنیم بهشدت به ضرر مردم است زیرا سالی 700هزار نفر از جمعیت ایران زیر خط فقر میروند. عابد فتاحی همچنین به این نکته اشاره کرد که وزیر بهداشت معتقد بود در این حوزه عدالت رعایت نمیشود. بودجه کم و پرستار و پزشک کم داریم و در ردیف کشورهای فقیر دنیا از نظر بهداشتی هستیم. از سوی دیگر در سخنان وزیر بهداشت خطاب به کمیسیون بهداشت و درمان مجلس این نکته مورد تأکید قرار گرفته بود که تحریمها در حوزه بهداشت فشار زیادی وارد کرده است.
برخی از کارشناسان نیز معتقدند که با افزایش سهم سلامت دولت از درآمد ناخالص ملی میتوان منابع بیمارستانی را تا حدودی فراهم کرد و دغدغهها در این زمینه را کاهش داد، اما آیا واقعا درآمد ناخالص ملی در حدی است که بتوان این سهم را افزایش داد؟ با یک حساب سرانگشتی میتوان دریافت که چنین نیست چراکه رشد اقتصادی کشور رسما از سوی دولت5.7 - درصد اعلام شده است و با این رشد منفی اقتصادی طبیعی است که نمیتوان درآمد ناخالص ملی مناسبی طی یکسال کسب کرد، بنابراین انتظار افزایش سهم سلامت دولت در درآمد ناخالص ملی نیز تا زمانی که رشد اقتصادی لااقل صفر نشود انتظار بیهودهای است، در اینجا متأسفانه باید ذکری از اقدامات نامطلوب دولت سابق در حوزه سلامت داشته باشیم چرا که وضعیت درمان و سلامت امروز میراثی است که از دولت سابق برجای مانده است.
یکی دیگر از محورهای مباحث در کمیسیون بهداشت میان دکتر سیدحسن قاضی زاده هاشمی و اعضای مجلس مسئله واردات دارو بود، به گفته وزیر بهداشت اگر واردات دارو مجددا دچار مشکل شود مردم بهشدت آسیب میبینند. این گزارش در حالی انتشار مییابد که مردم در سالهای اخیر نیز طی تماسهای تلفنی که با روزنامه همشهری داشتهاند نسبت به بهای بالای داروهای کمیاب یا داروهای مرتبط با بیماریهای خاص و بهطور کل داروهای خارجی مورد نیاز برای درمان بیماریها بهشدت گله مند بودند.
در تماسهای تلفنی که در 2 سال اخیر انجام گرفته بود مردم همچنین از کمبود داروهای خارجی در بازار شکایت داشتند. بنابر اظهارات مطرح شده مشخص میشود که کشور در حوزه سلامت و تأمین تجهیزات درمانی و نیازهای دارویی دچار بحران است. دکتر سیامک مره صدق،در گفتوگو با همشهری گفت: اکنون وزارت بهداشت با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم میکند، متأسفانه چند مشکل اساسی در بخش درمان وجود دارد، یکی از این مشکلات عدمپرداخت مطالبات بیمهها در سالهای اخیر است، البته در چندماه اخیر وضعیت پرداختها از سوی سازمان تأمین اجتماعی بهتر شده و میزان عقبافتادگی در پرداختها کاهش پیدا کرده است، با وجود این سازمان هنوز میزان قابل توجهی به بیمارستانهای غیردولتی بدهکار است، این مسئله تأمین ملزومات و تجهیزات برای بیمارستانها را دچار مشکل کرده است.
یکی دیگر از مشکلات بالا رفتن تعرفههاست که بهویژه در بخش درمان دولتی افزایش پیدا کرده است. با توجه به اینکه تورم در بخش بهداشت نیز از سایر بخشها بیشتر است، بالا رفتن تعرفههای درمانی مشکلات زیادی را ایجاد کرده است. به گفته دکتر مسعود مسلمی فرد نایبرئیس انجمن پزشکان عمومی ایران تورمی که در بخش پزشکی وجود دارد بهطور متوسط دوبرابر تورم عمومی است که در سطح جامعه وجود دارد. البته این میزان تورم شاید کفمیزان تورم بخش بهداشت و درمان باشد، برخی از اقلام و تجهیزات پزشکی شاید با 250درصد تورم عرضه میشوند. در واقع اکنون مشکل اصلی در زمینه تجهیزات پزشکی بهویژه تجهیزات اصلی پزشکی است.
یکی دیگر از دغدغهها در حوزه سلامت نیز اجرای برنامه پنجم توسعه است، طبق مصوبههای مجلس قرار بود در برنامههای چهارم و پنجم توسعه، مبلغی که مردم بابت هزینه درمان خود پرداخت میکنند کاهش یابد اما در برنامه چهارم آنچه اتفاق افتاد کاملا برعکس بود. در واقع مردم به جای آنکه 30درصد هزینههای درمان را از جیب خود پرداخت کنند، پرداخت 70تا 80 درصد این هزینهها را بهعهده گرفتند. اما وزیر بهداشت معتقد است که سقف پرداخت هزینههای درمانی از سوی مردم از این میزان نیز بالاتر رفته است. به گفته سیدحسن قاضیزاده هاشمی هزینههای درمان در کشور تا 90درصد برعهده مردم است؛ این نشان میدهد که مردم بیش از 40درصد درآمد خود را برای درمان میپردازند.