آغاز سی‌ودومین جشنواره فیلم فجر همراه بود با اکران 2 فیلم از کارهای جعفری. او در فیلم بهرام توکلی به نام «بیگانه» نقش همسری شکست‌خورده را بازی کرده و در فیلم سیزده ساخته هومن سیدی نقش پدری که سرش به کارش گرم است و به فرزند نوجوان خود توجهی ندارد. از شواهد و قرائن چنین برمی‌آید که او از پس هر دو نقش برآمده و 2بازی ماندگار دیگر به کارنامه هنری خود افزوده است. به بهانه حضور پررنگ امیر جعفری در جشنواره فیلم فجر امسال، پای صحبت‌های او نشسته‌ایم.
- شما هنگام نمایش بیگانه در سالن حضور داشتید و فیلم را همراه تماشاچی‌ها نگاه کردید. خیلی‌ها که از سالن خارج می‌شدند معتقد بودند فیلم ریتم کندی داشت. نظر خود شما چیست؟
من چون خودم مدت‌ها درگیر تمرین و فیلمبرداری بودم، وقتی در سالن هستم نمی‌توانم با تماشاگران همذات‌پنداری کنم. لابه‌لای فیلم مدام حواسم به بازی‌ام بود که کاش فلان جا را بهتر بازی می‌کردم یا فلان جا فلان کار را انجام نمی‌دادم. فیلم خودم را نمی‌توانم قضاوت کنم.
- چطور این روزها اینقدر نقش‌های جدی بازی می‌کنید؟
اصلا انگیزه خاصی در این انتخاب‌ها وجود ندارد. اگر کار کمدی خوبی هم پیشنهاد شود حتما بازی می‌کنم.
- پس چرا تا الان پیش نیامده است؟
چون تا الان کار خوبی پیشنهاد نشده است!
- می‌توان گفت شاید به این دلیل هم باشد که چون مدت زیادی نقش‌های جدی بازی کرده‌اید، دیگر برای طنز و کمدی کسی سراغ شما نمی‌آید؟
مسئله این است که کار کمدی خوب هم اصلا نبوده است. مگر چند فیلم کمدی خوب در سینما اکران شده است؟
- زیاد نبوده. دلیل کمرنگ شدن شما در تلویزیون چیست؟
ترجیحم این است که مدتی در تلویزیون کار نکنم چون کار برای تلویزیون خیلی سخت است. اینکه من بخواهم مدام خودم را تکرار کنم اصلا خوب نیست، برای همین ترجیح دادم 2 سالی کار نکنم ولی امسال حتما یک کار قبول خواهم کرد. اگر کمدی باشد که خیلی بهتر! مثلا کمدی‌ای که رضا عطاران یا محسن تنابنده کار می‌کنند، چراکه نه؟ خیلی هم بهتر!
- گفتید نمی‌خواهید خودتان را تکرار کنید، به این دلیل که تقریبا در کارهای کمدی‌تان شبیه به هم ظاهر شدید.
بله. کارهای کمدی اصولا شبیه به هم هستند. در این 7 سال گذشته من «چاردیواری» و «چک برگشتی» را بازی کردم که از کارهای خوب کمدی بودند. اگر کار خوب کمدی پیشنهاد شود حتما قبول می‌کنم.
- پس قاعدتا اسم کارگردان خیلی برای شما مهم است؟
فیلمنامه و کارگردان.
- در رده اول فیلمنامه است؟ یعنی اگر کارگردان معروف نباشد مهم نیست؟
فیلمنامه‌های خوب را کارگردان‌های خوب می‌سازند.
- ولی لزوما هم اینطور نیست!
بله نیست اما در رده اول فیلمنامه برایم مهم است و در بخش بعدی باید کارگردان را بشناسم و بدانم کارهای قبلی‌اش چه بوده.
- دلیل بازی‌کردن شما در فیلم هومن سیدی چه بود؟
«آفریقا»! من این فیلم را دیدم و واقعا لذت بردم. در تئاتر هم به‌عنوان کارگردان خوبی شناخته می‌شود و من همیشه دوست داشتم در کارش بازی کنم.
- 2نقشی که در این دو فیلم بازی کردید از اساس با هم فرق دارند ولی در بازی شما کمی شبیه به هم درآمده است.
بله، لبه تیغ بود. این بحثی است که خیلی جدیدا مد شده! من اصلا متوجه نمی‌شوم منظور چیست که می‌گویند نقش‌هایت را شبیه به هم بازی می‌کنی. مثلا همفری بوگارت که نقش‌های مختلف بازی می‌کند، خودش است؛ یعنی شاید نقش‌ها با هم فرق داشته باشند ولی بازیگر همان بازیگر است. مثلا قرار است من برای نقش شوهر شکست‌خورده قوز کنم یا خودم را کج و کوله کنم؟
- منظورم این نیست که نقش‌های متفاوت بازی کنید، بازیگر باید بازی‌های متفاوت از خودش ارائه دهد!
شخصیت‌های مختلف باید بازی‌های متفاوت بطلبند که من هم آن را نشان بدهم. شوهر شکست‌خورده را نمی‌توان خیلی با شکل و شمایل خاص نشان داد! من مطیع حرف کارگردان هستم و اگر بگوید فلان کار را انجام بده و فلان کار را نه، من اطاعت می‌کنم چون مطمئنم او درست می‌گوید.
- پدری که در فیلم سیزده بود با پدری که در «قاعده تصادف» وجود داشت، متفاوت بود؟
نه چندان ولی دیکتاتوری این دو با هم فرق دارد. در قاعده تصادف پدر تنهایی را می‌بینیم که همسرش را از دست داده و نمی‌خواهد دخترش را هم از دست بدهد. همه فکر می‌کنند این پدر، خیلی مستبد است درصورتی که اصلا اینطور نیست. آدم بیشتر از همه دلش برای پدر داستان می‌سوزد. پدر سیزده آنقدر درگیر کارش است که بچه‌اش را فراموش کرده و فراموش کرده آن بچه نیاز به محبت پدر و مادر دارد.
- در چهره پدر قاعده تصادف محبتی بود که در چهره پدر سیزده نبود.
دقیقا، اینهاست که بازی‌ها را متفاوت می‌کند نه اینکه قیافه‌های مختلف دربیاورم!
- پس ریزه‌کاری‌های نقش خیلی زیاد است!
بله، دقیقا! برای همین است که می‌گویم فیلم‌ها را باید بیش از یک‌بار دید که یک‌بار کارگردانی را ببینید و دفعه بعد بازی‌ها را و در دفعات بعدی، چیزهای دیگر را.
یک حاشیه غیرسینمایی
امیر جعفری در نشست پرسش و پاسخ فیلم سینمایی بیگانه در نخستین روز جشنواره فیلم فجر درباره نقش خود در این فیلم گفت: تمام هدایت بازی به‌عهده بهرام توکلی بود. من وقتی وارد شدم سعی کردم تمام داشته‌های خود را از بازیگری کنار بگذارم، به همین دلیل در این پروژه سینمایی مجری چیزی بودم که کارگردان می‌خواست. این نشست یک حاشیه هم داشت که مربوط به جعفری می‌شد. در بخشی از برنامه یکی از حاضران در سالن، در برگه یادداشت، خود را خبرنگار روزنامه... معرفی کرده و از جعفری پرسیده بود چرا همه نقش‌هایش شبیه هم است. جعفری هم اصرار داشت باید خبرنگاری را که چنین سؤالی پرسیده حتما ببیند تا پاسخ او را بدهد. در نهایت یک نفر که مدعی بود خبرنگار واقعی روزنامه... است از جا برخاست و گفت که چنین کسی را نمی‌شناسد و آن روزنامه اصلا خبرنگاری به این نام ندارد!
