تاکنون مسئولان آموزش و پرورش موضوع ارفاق به دانشآموزان را تأیید نمیکردند، اکنون معاون متوسطه وزیر آموزش و پرورش با پذیرش تلویحی این پدیده به پایگاه اطلاعرسانی دولت گفته است برای ارتقای سطح کیفی آموزش، باید برنامهیزی داشته باشیم. آموزش و پرورش نیازی به برنامههای کاذب و نمره دادن صوری به دانشآموزان برای جبران عقبماندگیها ندارد.
ممکن است در برخی مدارس اتفاق بیفتد که مدیر منطقه بگوید میانگین مدرسه ما کمتر از میانگین منطقه است و باید خودمان را به میانگین مورد انتظار برسانیم. اگر این کار با تغییر روشهای آموزش معلمان، برگزاری فوق برنامهها، دعوت از مشاوران، گفتوگو با دانشآموزان و تدابیر برنامهای با خانوادهها برای مراقبت و نظارت اتفاق بیفتد کیفیتبخشی است که کار خوب و پسندیدهای محسوب میشود. علیزرافشان معتقد است اگر این کار منجر به این شود که برای مثال به معلم بگویند برای جبران عقبماندگی 2نمره به دانشآموزان اضافه کند، صحیح نیست و به نوعی عملکرد کاذب ایجاد میکند و ما به این نیازی نداریم. ما علاقهمندیم عملکرد واقعی دانشآموزان ارتقا پیدا کند و این شیوه غلط قطعاً مورد تأیید نیست.
حذف مردودی؛ کاهش سطح کیفی
تا چند سال پیش تعداد قابل توجهی از دانشآموزان هر سال رفوزه(مردود) میشدند و دانشآموزانی که از همه درسهای پایه تحصیلی نمره قبولی نمیگرفتند باید یک سال دیگر در همان پایه تحصیلی درس میخواندند و اجازه رفتن به پایه بالاتر را نداشتند. این دانشآموزان در مدرسه و خانواده بهعنوان شاگردان تنبل و 2ساله شناختهمیشدند.مردودی، افزون بر تأثیر منفی روی دانشآموزان، هزینه زیادی به آموزش و پرورش و خانوادهها تحمیل میکرد. از سوی دیگر مردودی افت تحصیلی و ترک تحصیل دانشآموزان را بهدنبال دارد.
آنطور که وزیر سابق آموزش و پرورش سال 91گفته 200هزار دانشآموز دوره متوسطه هر سال مردود میشوند و مجددا 10هزار کلاس درس برای آنها تشکیل میشود. البته تعداد دانشآموزان متوسطه در زمان مورد نظر یک میلیون نفر بوده است و در واقع 20درصد دانشآموزان دبیرستانی سال 91مردود شدهاند.
برخی مسئولان مانند نوید ادهم (دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش) و سحرخیز (معاون سابق آموزش متوسطه) از رفوزه شدن 25درصدی یعنی 260هزار نفری دانشآموزان سال اول دبیرستان در همان سال خبر دادند. به هر روی قانون مردودی دانشآموزان سال 91تغییر کرد. براساس مصوبه شورایعالی آموزش و پرورش، هیچ دانشآموزی بهمعنای قدیم مردود نمیشود، بلکه فقط درسهایی را که در آن نمره زیر 10میگیرد چندبار امتحان میدهد و اگر موفق به کسب نمره قبولی نشود آن درسها را با خود به پایه بالاتر میبرد. این قانون در پایههای دوم و سوم دبیرستان اجرا میشد.
حذف مردودی ؛کاهش آمار مردودی
ضریب بالای دشواری کتابهای درسی، گسست بین پایههای تحصیلی، ارزشیابی تحصیلی کمی(صفر تا 20)، تأکید بر حافظه محوری، رعایت نشدن تقویم آموزشی و نبود مدیریت معلم در کلاس درس برای انتقال مفاهیم و به روز نبودن دانش معلمان از مواردی است که مسئولان بهعنوان دلایل افت تحصیلی و مردودی بیان میکنند. بهگفته بهروز فتحی کارشناس آموزش و پرورش، اجرای ارزشیابی توصیفی بهجای ارزشیابی کمی(نمرهای)، تغییر ساختار نظام آموزشی برای رفع فاصله بین پایههای تحصیلی و اصلاح قوانین مردودی راهکارهایی است که آموزش و پرورش تاکنون اجرا کرده است.
اینکه در برخی مدارس به بهانه حذف مردودی، برای بالا رفتن تعداد قبولی واحد آموزشی به دانشآموزان نمره قبولی میدهند قابل پذیرش نیست. مثلا در برخی مدارس برای افزایش کف معدل به همه دانشآموزان یک یا 2نمره بیشتر از نمره واقعیشان داده میشود. فتحی میگوید حتی در مواقعی دیده شده که ملاک ارزشیابی معلمان تعداد قبولی دانشآموزان است و این هرگز پذیرفتنی نیست.
اگر دانشآموزی در چند درس اصلی ضعیف است نمره دادن به او برای رفتن به پایه بالاتر به نوعی بیعدالتی است و در نهایت موجب تربیت دانشآموزان بیسواد و بیانگیزگی سایر دانشآموزان میشود. چند سالی است که دانشآموزان به روش پارویی به پایههای بالاتر فرستاده میشوند.اعلام مخالفت با دادن نمره صوری به دانشآموزان به تنهایی کافی نیست و نیاز به نظارت و پایش مستمر دارد که چنین کاری ادامه پیدا نکند.