تایم: پوتین هم‌پیمان دیرین آمریکا را از چنگش درآورد

به گزارش ایسنا، هفته نامه تایم در این باره گزارش داد که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه در جریان سفر عبدالفتاح السیسی، وزیر دفاع مصر به مسکو وی را به عنوان رئیس جمهوری جدید مصر تایید کرد. گفته می‌شود که وی در چشمان السیسی نگاه کرده و گفته است: "آقای وزیر دفاع، می‌دانم که شما برای نامزد شدن در انتخابات ریاست جمهوری آماده شده‌اید، به نظر من این یک اقدام مسئولانه است".

البته وزیر دفاع مصر هفته گذشته اظهارات منسوب به خود در یک روزنامه کویتی را که از نامزدی قطعی در انتخابات خبر می‌داد، رد کرد. دو هفته از زمان اعلام حکم نیروهای مسلح مصر که به السیسی اجازه می‌دهد تا در انتخابات ریاست جمهوری‌ شرکت کند، می‌گذرد و اینگونه به نظر می‌رسد که وی درصدد یافتن فرصت مناسبی برای اعلام نامزدی است.

سفر السیسی به مسکو اگرچه دستاورد چندانی نداشت دست کم با گرفتن تایید ریاست جمهوری وی از سوی مسکو همراه شد. پوتین خطاب به وی گفته بود: "این یک تصمیم بسیار مسئولانه است که بخواهید شخصا مسئول سرنوشت مردم مصر شوید. از طرف خود و مردم روسیه برایتان آرزوی موفقیت می‌کنم."

این سخنان آنجا اهمیت می‌یابد که با نگاهی به دوران جنگ سرد می‌بینیم، مصر همواره یکی از کشورهایی بوده که توانسته به نحو احسن ماموریت همپیمانی علیه بلوک شرق را اجرا کند.

مصر و شوروی در دهه شسصت رابطه بسیار نزدیکی با هم داشتند و قاهره برای چندین دهه از سوی شوروی مسلح می‌شد. اما زمانی که انور سادات، رئیس جمهوری سابق مصر در سال 1979 پیمان صلح با اسرائیل را امضا کرد، ورق برگشت و قاهره آرام آرام به سوی آمریکا رفت.

در ابتدا واشنگتن به عنوان پاداش صلح مصر با اسرائیل، سرمایه‌گذاری سالانه 2 میلیارد دلار که در مجموع 70 میلیارد دلار خواهد بود را به قاهره پیش‌کش کرد و از آن زمان تا کنون روابط این دو کشور نزدیک و نزدیکتر شد تا آنجا که امروزه مصر یکی از قوی‌ترین ابزارهای آمریکا در کنترل خاورمیانه و جهان عرب به شمار می‌رود.

شرایط بر همین منوان بود تا اینکه آمریکا بخشی از کمک‌های سالانه خود به مصر را پس از وقوع کودتای سوم ژوئیه 2013 علیه دولت اخوان المسلمین به تاخیر انداخت، تا شاید بتواند با این کار شیوه ژنرال‌های مصری را اصلاح کند. این کودتا منجر به عزل محمد مرسی، رئیس جمهور اسلام‌گرای مصر از قدرت شد.

اقدام اوباما در قطع کمک‌ها تا حدی خشم مصری‌ها را برانگیخت و پوتین نیز با استفاده زیرکانه از این فرصت وزیران امور خارجه و دفاع خود را راهی قاهره کرد تا باب مناسبات رو به رشد دو کشور آغاز شود. در پی این اقدام مسکو، عبد الفتاح السیسی، که هم‌اکنون فرمانده کل نیروهای مسلح مصر و قوی ترین فرد در این کشور است نیز به همراه وزیر خارجه به مسکو سفر کرد که در جریان این سفر دو طرف در نشستی درباره قرارداد خرید تسلیحات به ارزش دو میلیارد دلار گفت‌وگو کردند.

گرچه آمریکا اعلام کرده نزدیکی روسیه و مصر تهدیدی برای واشنگتن نیست، اما واکنش سریع کاخ سفید به حمایت پوتین از ریاست جمهوری السیسی گویای عمق نگرانی واشنگتن از احتمال از دست دادن هم‌پیمان دیرین خود است. آمریکا در پاسخ به سخنان رئیس جمهوری روسیه اعلام کرد که "تعیین رئیس جمهوری مصر در حوزه اختیارات پوتین نیست و اصولا مسکو حق چنین کاری ندارد."

اهمیت ژئوپولتیک مصر و نقش استرتژیک این کشور در سکان داری جهان عرب، بر روسیه و آمریکا پوشیده نیست و همین امر باعث شد که وزارت خارجه آمریکا نیز وارد گود شود و در واکنش به سفر السیسی به مسکو اعلام کند، "روابط آمریکا و مصر بسیار عمیق و مستحکم است و دیدارهای اخیر نمی‌تواند بر آن تاثیر منفی بگذارد. واشنگتن در سایه حمایت‌های نظامی و اقتصادی گسترده از مصر، شرایط منحصر به فردی در زمینه رابطه با مصر در اختیار دارد." موضعی که می‌تواند پیامی مهم برای مصر داشته باشد.

البته در کنار مسائل سیاسی روسیه چشم‌داشت‌های اقتصادی نیز به رابطه با مصر دارد و امیدوار است که با فروش هواپیما، سیستم‌های دفاع هوایی و ساحلی و سایر تجهیزات نظامی دست‌کم 2 میلیارد دلار منابع مالی برای صنایع نظامی خود به ارمغان بیاورد، اما مصر ورشکسته برای این کار یقینا نیازمند کمک‌های کشورهای پولدار عرب حوزه خلیج فارس است و با توجه به دلخوری‌های پیش آمده میان آمریکا و عربستان احتمال اینکه ریاض هزینه‌های قرداد نظامی مصر با روسیه را تقبل کند بعید نیست.

محمد مرسی در دوران ریاست جمهوری خود هرگز وام صندوق بین‌المللی پول را نپذیرفت چرا که در آن صورت مجبور بود تا قیمت نان و سوخت را افزایش دهد. دولت موقت مصر نیز به پشتیبانی ژنرال‌ها، این وام را نپذیرفت و در عوض به 12 میلیارد دلار از کمک‌هایی که از سوی کشورهای نفت‌خیز حوزه خلیج فارس از جمله عربستان اعطا شد تکیه کرد.

روزنامه ودوموستی روسیه در ماه نوامبر گزارش داد که عربستان قرارداد تسلیحاتی مصر و روسیه را تامین مالی می‌کند.

هفته نامه تایم اشاره دارد که روسیه تلاش دارد تا مصر را به سمت خود جلب کند تا از نفوذ آمریکا در منطقه خاورمیانه بکاهد. با این وجود به نظر می‌رسد که السیسی احتمالا به دو میلیارد دلار دیگر کمک احتیاج داشته باشد چرا که در صورتی که نامزدی خود را در انتخابات اعلام کند، برای راه‌اندازی کمپینش به پول احتیاج دارد و این امر بدین معناست که شیخ‌نشین‌های پولدار حوزه خلیج فارس باید برای به قدرت رساندن گزینه مورد حمایت خود بیش از پیش سر کیسه‌هایشان را شل کنند.