مشارکت از مولفه‌های بااهمیت توسعه پایدار است که نتایج مطلوبی بر ارتقای کیفیت زندگی و رضایت اجتماعی جامعه دارد. درحقیقت می‌توان گفت مشارکت‌پذیری مردم یکی از ظرفیت‌های بااهمیت اجتماعات انسانی محسوب می‌شود و به‌عنوان یکی از نتایج مطلوب سرمایه اجتماعی درنظر گرفته می‌شود.
شهرداری‌ها و نهادهای عمومی برای بهبود شرایط زندگی شهری درتلاشند با استفاده از روش‌های مختلف مشارکت مردمی را افزایش دهند و بدین وسیله زمینه‌سازی دستیابی به اهداف مطلوب جوامع محلی به وسیله آنها را فراهم آورند. مشارکت مردمی می‌تواند زمینه‌ساز پذیرش راحت‌تر تغییرات و آثار اجتماعی توسط مشارکت‌کنندگان و افزایش دستیابی به ضریب تحقق‌پذیری اهداف و پایداری نتایج فعالیت‌های مدیریت شهری شود. از سویی دیگر مشارکت مردمی یکی از ابزارهای بااهمیت در ایجاد اقتدار مردمی از طریق تفویض قدرت به آنها و بر عهده گرفتن مسئولیت‌های خود است.
در این میان مشارکت مردمی در ابعاد مختلف رسمی و غیررسمی‌قابل تقسیم‌بندی است. در واقع در الگو‌سازی مشارکت‌های شهری 2نوع الگو را می‌توان شناسایی کرد؛ الگوی سازمانی مشارکت شهری خود جوش و الگوی سازمانی مشارکت شهری سازمان‌یافته. در جامعه امروز ما نظام مدیریت شهری و ارکان آن (شهرداری‌ها و شوراهای شهر) توجه بیشتری به الگوی سازمانی مشارکت شهری می‌کنند. در مدیریت شهری تهران شورایاری‌ها، مدیریت محله و سازمان‌های مردم نهاد از این دست مشارکت‌های سازمان یافته‌ای هستند که مورد حمایت مدیریت شهری قرار گرفته‌اند.
دلیل اصلی توجه ویژه مدیریت شهری به مشارکت‌های سازمان یافته بدان جهت است که مشارکت خودجوش، داوطلبانه و سازمان‌یافته هنگامی شکل می‌گیرد که «فرهنگ مشارکتی» قوی شکل گرفته باشد و مشارکت توانسته باشد تبدیل به «هنجار فرهنگی» شود یا به نوعی در جامعه نهادینه شود و «رفتار‌مشارکتی» در مردم به‌صورت گسترده دیده شود. زمانی هنجار مشارکت و رفتار مشارکتی در میان مردم شکل می‌گیرد که مسئولیت‌پذیری اجتماعی در میان آنها نهادینه شود. به جد می‌توان مشارکت مردم را راه‌حل اساسی برای برون‌رفت از بسیاری مشکلات مانند مشکلات زیست‌محیطی، شهرسازی، اجتماعی و... در شهر تهران دانست. کمیته مشارکت‌های مردمی شورای اسلامی‌شهر تهران در راستای اشاعه فرهنگ مشارکت حداکثری و به نوعی ترویج فرهنگ کار داوطلبانه در پی ایجاد سیاست‌های حمایتی از سازمان‌های مردم نهاد، گروه‌ها و تشکل‌هایی است که در این راستا گام بردارند. این کمیته با تلاش در جهت تهیه سند ترویج کار داوطلبانه برای شهر تهران به‌منظور ایجاد راهکاری مؤثر برای برون‌رفت از بسیاری از مسائلی که مردم عزیز تهرانی با آن درگیر هستند، درصدد تحقق واقعی «سپردن کار مردم به‌خود مردم» هست.
* سخنگوی کمیسیون فرهنگی - اجتماعی شورای شهر تهران
