قدمت "کنگ" که به ماسوله خراسان شهرت دارد به پیش از اسلام باز می گردد؛ این روستای تاریخی با معماری پلکانی و چهره‌ای شکست خورده و تکیده در آینه صاف و بی آلایش سرزمین آفتاب رخ می‌نماید. این روستا نه خیلی دور و نه خیلی نزدیک است و می‌توان در کنار رودهای جاری آن چشم‌ها را شست و جور دیگری به زندگی نگریست.
روستای تاریخی کنگ در پهنه سبزگون باغ‌های گیلاس و کوه های سربه فلک کشیده خودنمایی می کند و هنوز هم ردپای تاریخ در دل این روستای کهنسال چشم‌ها را خیره و درون متلاطم آدمی را آرام و آسوده می سازد.
- مسجد گوهرشاد / مسجد بالا سر / برج رادکان / برج کشمر / برج اخنگان / آب‌انبارهای خواجه یار / گنبد خشتی / محوطه باستانی شادیاخ / میل ایاز / میل خسروگرد / میل کرات / مناره فیروزآباد / کاروانسرای رباط شرف / آتشکده آذربرزین‌مهر / باغ قدمگاه نیشابور / شهر تاریخی کلات / باغ کلات نادری / روستای پاژ / تپه باژ / ارگ بهارستان / آرامگاه فردوسی / آرامگاه غزالی / آرامگاه کمال الملک / آرامگاه عمر خیام / آرامگاه ابوسعید ابی‌الخیر / خانه (زادگاه) شریعتی / خانه شهید مطهری / مسجد جامع قدیم روشناوند / روستای روشناوند / پارک ملی تندوره
قدمت این روستا به پیش از اسلام باز می گردد و به قول ساکنان این منطقه "آفتاب عمر "کنگ" بر لب بام است" .... اما با اینکه پیری و فرسودگی بر پیکره این روستا زخمه فراموشی زده بازهم می توان به کوچه پس کوچه‌ها و معماری با اصالتش، عاشقانه دلسپرد.
چهره این روستایی قدیمی با معماری پلکانی و مردمانی که هر روز و هر لحظه چشم به راه مهمانان ناخوانده بهار هستند، نمادی از صلح و دوستی و رسم مهمان نوازی مردمان این سرزمین است.
بافت تاریخی و فرهنگی روستای کنگ و معماری پلکانی آن موجب شده تا از دوران پیش از اسلام تاکنون این روستا که در 19 کیلومتری غرب طرقبه و 29 کیلومتری مشهد قرار دارد در نقش یکی از پرجاذبه ترین مناطق ییلاقی خراسان مورد توجه گردشگران و مسافران باشد.
این روستا به دلیل استقرار سکونت گاه های آن بر روی کوهپایه با عنوان روستایی پلکانی و ماسوله ای خراسان شناخته شده و این موضوع نقش بسزایی در جذب توریسم خارجی داشته است.
این روستا در دامنه کوه بینالود قرار گرفته و به سبب موقعیت جغرافیایی و پلکانی بودن منظره کنگ و به لحاظ زیبایی شناسی و ساختار معماری در نوع خود بی نظیر و قابل بررسی است.
کنگ با دره های سرسبز و آب وهوایی مطلوب و قرار گرفتن سکونت گاه ها بر روی کوهپایه، شباهت بسیاری به شهر ماسوله دارد و از سویی قدمت این روستا و وجود گورستان قدیمی، مسجد، تکیه و رباط شاه عباسی، جلوه این روستا را در نظر بیننده بیشتر نشان می دهد.
این رباط در انتهای دره کنگ و بر دامنه ای مشرف به رودخانه کنگ واقع شده است. رباط شاه عباسی در زیرزمین کنده شده و سقف آن هم تراز با شیب دامنه کوه است و بنا به گفته مردم روستا، روزگاری راه قدیم نیشابور به مشهد از کنار این رباط عبور می کرده است.
روستای کنگ در کنار تمامی جاذبه های فراوان، دارای درختان میوه و داروهای گیاهی است. مهمترین درخت میوه در این روستا درخت گیلاس و آلبالوست و همچنین در ارتفاعات این منطقه گیاهان دارویی نظیر پرسیاووشان، خاکشیر، گل گاوزبان، گیاهان بالشتکی گل سفید و صورتی که به زبان محلی به آن ها "خارکوله" و نوعی گیاه شبیه به گل گلایل که در زبان محلی به آن ها "سرشک" می گویند یافت می شود.
شغل و پیشه مردم این روستای تاریخی، باغداری، دامداری، کشاورزی و فرش بافی است و بسیاری از اهالی این روستا نقش گسترده ای در تولیدات دامی و میوه ای منطقه دارند.
این روستا از دو جاده به روستاهای زشک و جاغرق مرتبط شده است؛ این پوشش سبز کوهستانی؛ مکان بکری برای گردشگران است و از سویی مسافران بسیاری در سفر به این منطقه دل به کوه ها و طبیعت آن می سپارند.
"کنگ" به سبب داشتن پوشش سبز و متنوع گیاهی در دامنه های کوهستانی و 2رودخانه دارای مناظر بدیعی است و به عنوان استراحتگاه ییلاقی منحصر به فرد یکی از مقاصد گردشگران است.
در دل این منطقه تاریخی رودخانه پرآب کنگ در کنار درختان میوه چشم انداز بدیعی را ایجاد کرده و ارتفاعات، باغ سرسبز و حاشیه رودخانه یکی از مهمترین ظرفیت های این منطقه محسوب می شود و این منطقه به درختان میوه اش معروف است.
این روستا کوهپایه ای است و با بافت مسکونی متراکم در دامنه کوه و به شکل پلکانی، چشم‌ها را مجذوب می‌کند. سقف خانه‌های این روستای قدیمی، مسطح و دیوارهای آن گلی است و اغلب از سنگ، خشت و چوب برای ساخت این خانه ها استفاده شده است.
این روستای کوهپایه یی که با بیش از 3 هزار و پانصد نفر در فاصله 36 کیلومتری غرب مشهد واقع شده است و اغلب بناهای روستای کنگ بیش از دو یا سه طبقه است و این بنا ها از پایین به بالا با اتصال محکم کف ساختمان به زمین توسط پی های سنگی برآمده از زمین ساخته شده و در بدنه شامل سطوح کاهگلی دیوار هایی است که در ترکیب با پنجره های مربع شکل و ایوان های چوبی زیبا، منظره چشم نواز را بوجود آورده و در حقیقت شاخص ترین عنصر معماری در بافت روستای کنگ، ایوان های منازل است که اصطلاحا پیشگاه خوانده می شوند.
روستای کنگ با 184 هکتار دارای رودخانه و قنوات و چشمه هاست و باغات این روستا در یک آرایش خطی به صورت دو رشته در میان دو دره اصلی محدوده روستا و تحت تأثیر شکل منابع اصلی آب روستا، اعم از دو رودخانه امتداد یافته اند.
راه‌های باغی و کشاورزی روستا حدود 73 کیلومتر است. نحوه قرار گرفتن بستر سنگی، مصالح سنگی بدنه ها و کف مسیر معابر، ایوان های چوبی نه چندان منظم و زمخت خانه ها همه نشانگر مشکلات اقلیمی این روستاست.
سوغاتی های این روستای هزار ساله شامل زرشک، زعفران، نبات و انواع میوه های سردرختی است و مهمترین غذاهای سنتی و محلی این منطقه؛ آش شله قلم کار، شله ماش، بلغور و آش مخصوص با سبزی کوهی و پخت نوعی نان مخصوص با سیب زمینی است.
