تحقیقات انجام گرفته در سالهای اخیر نشان دهنده این است که استعمال دخانیات بهطور غیرمستقیم بر سلامت افراد غیرسیگاری بهویژه زنان باردار و کودکان تأثیر مخربی بر جای میگذارد. اغلب درباره پیامدهای خطرناک استعمال دخانیات و تحقیقات انجام گرفته درباره مضرات آن برای سلامت افراد اخبار و گزارشهایی منتشر میشود اما کمتر به مسئله افرادی که در معرض دود سیگار قرار دارند و مضرات دود سیگار برای این افراد اشاره میشود.
تأثیر دود سیگار به حدی روی اطرافیان فردی که دخانیات استعمال میکند شدید و زیاد ارزیابی شده که در زبانهای مختلف برای آن اصطلاحاتی خاص درنظر گرفته شده است. ازجمله در زبان انگلیسی به افرادی که بهطور ثانوی و غیرمستقیم دود سیگار دریافت میکنند، سیگاریهای دست دوم( second hand smokers )میگویند.
اما نامی که در ایران برای آن درنظر گرفته شده، سیگاریهای تحمیلی است که به افرادی گفته میشود که بهطور غیرداوطلبانه دود سیگار استنشاق میکنند. دود سیگار هم برای مادر باردار و هم برای نوزاد وی - چه در دوران بارداری و چه پس از زایمان - خطرناک ارزیابی شده است. طی دوران بارداری با استعمال هر نخ سیگار توسط مادر یا اطرافیان، اثرات جانبی زیادی در جنین بهوجود میآید. سیگار کشیدن در طول حاملگی موجب عوارض زیادی میشود از جمله مردهزایی، سقط خودبهخود، مرگ جنین، مرگ در دوران نوزادی و مرگ ناگهانی نوزاد. وزن نوزادان مادران سیگاری کمتر از نوزادان مادران غیرسیگاری است.
بروز سرماخوردگی، عفونت گوشمیانی، گلودرد و گرفتگی صدا در کودکانی که والدین سیگاری دارند، بیش از کودکانی است که والدین غیرسیگاری دارند. عفونتهای تنفسی بر اثر استنشاق دود سیگار یکی از مهمترین علل مرگ کودکان به شمار میآید. البته این به آن معنا نیست که بزرگسالان از خطر استنشاق تحمیلی دود سیگار در امان هستند. ریه بسیاری از بیماران مبتلا به آسم و سایر مبتلایان به انواع ناراحتیهای ریوی درصورت حضور در فضایی که دود یا بوی سیگار در آن منتشر شده، ملتهب میشود. این حالت در بسیاری از موارد موجب اختلال در تنفس یا حتی بروز نفستنگیهای مقطعی در فرد میشود.
ریههای فرد غیرسیگاری که اغلب در مجاورت فرد سیگاری قرار دارد، عملکرد ضعیفتری نسبت به یک فرد غیرسیگاری سالم دارد. بسیاری از سرطانها در ارتباط با دود محیطی سیگار هستند که از مهمترین آنها سرطانهای ریه، حفره دهان و حنجره است. دود ناشی از استعمال دخانیات حاوی بیش از 4000ماده سمی و بیش از 80ماده سرطانزاست. شخصی که با افراد سیگاری زندگی میکند و در معرض دود سیگار قرار میگیرد، مثل این است که سالانه 80نخ سیگار کشیده باشد.