گنج ملایر نه به میراث فرهنگی رسید نه به حفاران غیرمجاز

روزنامه همشهری هفته گذشته و در تماسی که یک باستان‌شناس در استان همدان برقرار کرد، از حفاری غیراصولی خبر داده بود که با مجوز سازمان میراث فرهنگی صورت گرفته است. ماجرا اینگونه بود که یگان حفاظت سازمان میراث فرهنگی از پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی خواسته بود تا به یکی از اعضای یگان حفاظت استان تهران در یکی از روستاهای استان همدان مجوز حفاری بدهد.

ماجرای یک حفاری

براساس آنچه آن باستان‌شناس به همشهری اعلام کرده بود حمیده چوبک، رئیس پژوهشکده باستان‌شناسی به یگان حفاظت اطلاع می‌دهد که مجوز حفاری حتما باید به نام یک باستان‌شناس صادر شود و بدین‌ترتیب نعمتی از باستان‌شناسان استان تهران از سوی یگان حفاظت اداره میراث فرهنگی استان تهران و به امضای رئیس اداره میراث فرهنگی استان تهران برای حفاری در همدان معرفی می‌شود.

بدین‌ترتیب مجوز حفاری صادر می‌شود و 3 نفر از اعضای یگان حفاظت سازمان میراث فرهنگی از استان تهران به همراه باستان‌شناس معرفی شده از تهران به شهرستان ملایر در استان همدان می‌روند و اقدام به حفاری در نزدیکی یک امامزاده در یکی از روستاهای ملایر می‌کنند که مردم روستا با حفاران معرفی‌شده از سوی سازمان میراث فرهنگی درگیر می‌شوند و آنها را تحویل نیروی انتظامی می‌دهند.

گروه حفاران با ارائه مجوز سازمان میراث فرهنگی از بازداشت بیرون می‌آیند. آنطور که یک باستان‌شناس در همدان به همشهری گفته بود، این اقدام بدون اطلاع رئیس اداره میراث فرهنگی استان همدان انجام شده بود و پس از آنکه این ماجرا علنی می‌شود، بلافاصله مجوزی مطابق با تاریخ صدور مجوز حفاری به نام باستان‌شناسان استان همدان صادر می‌شود.بازتاب گزارش همشهری از حفاری غیراصولی در استان همدان البته رسانه‌های دیگر را نیز به کنجکاوی نسبت به آنچه در همدان اتفاق افتاده بود، واداشت.

رقابت با حفاران غیرمجاز

دیروز ایزدی، مدیرکل اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان همدان در گفت‌وگویی با مهر گفته است که ماجرا آنقدرها هم پیچیده نیست. آنطور که ایزدی گفته است، چندین مرحله حفاری غیرمجاز در سال‌های 91و 92 در محوطه‌ای که در شهرستان ملایر قرار دارد انجام شده بود و به‌دلیل فقر این محوطه چیزی عاید حفاران غیرمجاز نشده بود.

محوطه مورد اشاره در سال 81 ثبت ملی شده و آنطور که رئیس اداره میراث فرهنگی استان همدان اعلام کرده ، چون ملایر دارای تپه‌های تاریخی زیاد است و در اینجا نیز رگه‌های خشتی دیده شده، همه این تپه‌ها به‌صورت مجموعه‌ای ثبت شد تا جزو شواهد تاریخی بمانند. اما ماجرای اعزام گروهی از تهران برای حفاری در ملایر چه بود؟ رئیس اداره میراث فرهنگی استان همدان می‌گوید: از یگان حفاظت تهران تماس گرفتند و گفتند که می‌خواهند برای بررسی موضوع به همدان بیایند ازجمله یک باستان‌شناس و 3 نفر از یگان حفاظت تهران. گفتم ما قبلا این محوطه را بررسی کرده‌ایم و اثری نیافتیم. اصرار کردند. گفتم طبق قانون مجوز داشته باشید. در نهایت مجوزی را که با امضای خانم چوبک رئیس پژوهشکده باستان‌شناسی تهیه کرده بودند نشان دادند. ایزدی افزود: نمی‌دانم چرا از تهران باستان‌شناس فرستادند. شاید تصور می‌کردند که از عهده باستان‌شناسان همدانی برنمی‌آید درحالی‌که می‌دانند همدان بهترین باستان‌شناسان را دارد و همین فرستادن تیم باستان‌شناس از تهران باعث ایجاد جو شد.

خاکبرداری این محوطه که پیش‌تر یک باستان‌شناس با ارسال تصاویر آن به همدان از وجود دیوارهای خشتی در خاکبرداری محوطه خبر داده و گفته بود که احتمال می‌رود مربوط به دوره ماد باشد، اکنون به گفته رئیس اداره میراث فرهنگی استان همدان پس از حفاری یگان حفاظت و باستان‌شناسی که از تهران به منطقه رفته بود بار دیگر پر شده است.