کتاب تاریخ فرهنگی ایران مدرن منتشر شد

فاضلی، انسان‌شناس و استاد این پژوهشگاه و مدیر گروه مردم‌نگاری در انسان‌شناسی و فرهنگ است.

وی در پیشگفتار طولانی کتاب با عنوان خودمردم نگاری تجربه نگارش یک کتاب، آورده است:

شگفت‌زده نشوید اگر با پیشگفتاری طولانی و غیرمعمول روبه رو می‌شوید. به هر حال همیشه حرف‌هایی هست که نمی‌توان آنها را به صورت یا در قالب نثر رسمی دانشگاهی گفت و نوشت. حرف‌هایی که اهمیت دانشگاهی آنها کم نیست، ولی راه و رسم نوشتن و گفتن روشنی ندارند. مردم‌نگاری به ویژه خود مردم‌نگاری (autoethnography) برای بیان این گونه سخن‌ها است. می‌توان عنوان مستقلی هم برای این بحث در نظر گرفت، چیزی شبیه خودمردم نگاری تجربه نگارش یک کتاب. تصمیم دارم تجربه‌ام در تألیف و انتشار این کتاب را در این پیشگفتار با زبانی مردم نگارانه روایت کنم. از این طریق ممکن است بتوانم هم محتوای کتاب را معرفی کنم و هم بسیاری از مباحث نظری و روش شناختی مربوط به آن. ...

... صادقانه بگویم تا شش ماه قبل از اینکه کتاب را به ناشر بدهم، هیچ ایده‌ای برای تألیف و انتشار چنین کتابی در ذهنم نداشتم. حتی اگر یک سال پیش از من می پرسیدند که ممکن است روزی چنین کتابی بنویسم، احتمالاً می گفتم نه؛ هرچند سال‌ها است مشغول نگارش این کتاب هستم. ایده تألیف این کتاب زمانی به ذهنم خطور کرد که وقتی مقالات متعددی را که در سال‌های اخیر نوشته‌ام مرور می‌کردم، متوجه شدم مجموعه‌ای از آنها را می‌توان حول یک موضوع و رویکرد نسبتاً واحد و همگن قرار داد. علاوه بر این، به عنوان عضو گروه مطالعات روش شناسی پژوهشکده تاریخ اسلام، گاه و بیگاه با جمعی از همکاران دانشگاهی رشته تاریخ نشست و برخاست دارم....

... همچنین این کتاب محصول مجموعه‌ای از گفت‌وگوها و دغدغدهای فکری و فرهنگی است که در گفتمان امروز جامعه ایران مطرح است و گاه و بیگاه من نیز برای شرکت در این گفت وگوها دعوت شده‌ام....

محتوای کتاب

این کتاب تحلیل‌های گفتمانی و توصیف‌های مردم نگارانه درباره جلوه‌های خاصی از زندگی و فرهنگ در ایران معاصر است. جلوه‌هایی که نه مورخان تاریخ امروز ما و نه محققان علوم اجتماعی به دیدن و نشان دادن آنها به روش مذکور تاکنون تمایل جدی و کافی نشان نداده‌اند. منظورم این نیست که درباره مسجد، کتاب، بدن، حافظه، موسیقی، خانواده یا موضوعات دیگر این کتاب چیزی گفته یا نوشته نشده است. مسلم است که انبوهی از متون درباره هر کدام از این موضوعات موجود است و من نیز هنگام بحث درباره هر کدام از موضوعات به بسیاری از آنها اشاره و استناد کرده‌ام، اما متن های موجود اغلب یا تاریخ نگارانه (historiographic) اند و فاقد درک نظری معین، یا بررسی‌های تجربی کمی و پیمایشی (survay)اند و محروم از تحلیل تاریخی. عنوان این کتاب را تاریخ فرهنگی ایران مدرن گذاشته ام تا رویکرد حاکم بر کلیت کتاب را بیان کنم، هرچند شاید عنوان تحولات فرهنگی ایران مدرن نیز می‌توانست بیان کننده محتوای اصلی آن باشد. به این دلیل تاریخ فرهنگی (Cultural history) را انتخاب کردم که چند هدف را دنبال کنم:

نخست اینکه تاریخ فرهنگی در ایران هنوز چندان شناخته شده نیست و ضرورت دارد که آن را به مخاطبان فارسی زبان معرفی کنیم. دوم اینکه تلاش کرده‌ام به کمک مفهوم تحلیل گفتمان "Discourse analysis"، چشم اندازی تاریخی از تاریخ اکنون ایران معاصر عرضه کنم.

فصل‌های کتاب:

این کتاب در سیزده فصل جمع تالیف شده است که عبارتند از:

• فصل اول کتاب گفتاری در زمینه چیستی و چگونگی رویکرد تاریخ فرهنگی است.
• فصل دوم به بیان تحولات گفتمان‌های تاریخ و تاریخ‌نگاری در ایران می‌پردازد.
• فصل سوم تحول گفتمان‌های حافظه در ایران امروز را بررسی می‌کند.
• در فصل چهارم ما به بررسی تحول گفتمان‌های کتاب در ایران امروز پرداخته‌ایم.
• فصل پنجم مطالعه‌ای است در راستای عکاسی دیجیتال و تحول الگوی ارتباط در فرهنگ ایرانی
• فصل ششم، تحول گفتمانی در ادبیات عامیانه را بررسی می‌کند؛ اینکه مدرن شدن جوامع چه تأثیراتی بر ادبیات شفاهی یا ادبیات عامه داشته است.
• فصل هفتم به تحولات گفتمان موسیقی در ایران می‌پردازد و اینکه تحولات اجتماعی چه تأثیراتی بر هنر موسیقی گذاشته است.
• فصل هشتم، تحول گفتمان‌های دانشگاه در ایران را بررسی خواهیم کرد.
• در فصل نهم به بررسی تحول گفتمان های مسجد در ایران خواهیم پرداخت.
• فصل دهم به بیان چگونگی شکل‌گیری و گسترش شهر مدرن در ایران و نحوه ظهور گفتمان آن می‌پردازد.
• فصل یازدهم به بیان تحول گفتمان‌های بدن در ایران امروز می‌پردازد
• فصل دوازدهم تحول گفتمان‌های معلمی در ایران را بررسی می‌کند.
• فصل سیزدهم به بررسی تحول الگوهای زندگی خانوادگی در شهر تهران می‌پردازد.

شناسنامه کتاب:

• نام کتاب: تاریخ فرهنگی ایرا ن مدرن 
• نویسنده: دکتر نعمت‌الله فاضلی
• تعداد صفحه: 430
• شمارگان: 1000
• تاریخ انتشار: بهار 1393
• قیمت: 22000 تومان
• ناشر: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

علاقه‌مندان می‌توانند در ایام نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران - سال 93 - با مراجعه به غرفه انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با 20% آن را تهیه کنند.