با گسترش و رونق گردشگری روستایی در جهان و لزوم متنوع کردن فعالیتهای گردشگری کشاورزی و روستایی، کشورهای موفق و پیشرو در زمینه جهانگردی به فکر ایجاد بازار جدیدی در صنعت جهانگردی افتادند که هم منافع انبوه اقتصادی برای مناطق روستایی داشته باشد و هم بر اساس اصول توسعه پایدار بنا شده باشد.
لذا با استفاده از حربههای بازاریابی موفق، «سیاست یک روستا، یک محصول» را پیش کشیدند. بر اساس این سیاست، هر روستا و یا هر دهکده تنها یک محصول یا یک تجربه تخصصی به گردشگران ارائه میدهد. (روستاهای تکمحصوله که این محصول یا تجربه به عنوان شاخصترین محصول آن دهکده قلمداد میشود و می تواند به عنوان یک جاذبه عمده و منحصر به فرد برای گردشگران مطرح باشد.)
روستاهای تک محصوله، روستاهایی هستندکه در ارائه یک محصول تجربه، تخصص و سابقه دیرینهای دارند و برای توسعه همان محصول تجهیز شدهاند و به صورت تخصصی به گردشگران خدمات ارائه میدهند. نکته مهمی که در این بازاریابی نهفته است جذب گردشگران روستایی با علایق ویژه است.
این نوع گردشگران که از لحاظ تیپشناسی گردشگری جزو گردشگران ثروتمند و پولدار محسوب میشوند برای دستیابی به اهداف مورد نظر هزینههای هنگفتی صرف میکنند تا از تجربهای فراموش نشدنی لذت ببرند. از طرف دیگر رونق و گسترش صنایع و تولیدات محلی جهت ارائه به گردشگران را منجر میشوند.
کشورهای موفق و پیشرو در این زمینه چین، ژاپن و اخیراً کره جنوبی است. دهکده چترهای آفتابی در کشور ژاپن و روستاهای تکمنظوره و تکمحصوله بامبو در چین، تایوان و تایلند نمونههای بارز این توسعه هستند.
در استان یوان چین تایپه، بامبو به عنوان محصول تکمنظوره بسیاری از روستاهای این کشور مورد علاقه بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی است. خانوارهای کشاورزان در مزارع بامبو از گردشگران پذیرایی میکنند و محصولات و تولیدات محلی حاصل از بامبو را در معرض فروش قرار میدهند.
اخیراً کشورهای جهان سوم نیز که خواستار توسعه گردشگری روستایی هستند با پیروی از سیاستهای موفقیتآمیز کشورهای مترقی به برنامهریزیهای دقیق و منسجم روی آوردهاند و حرکتهای نوینی در راستای فقرزدایی از مناطق روستایی با توسعه گردشگری روستایی تکمنظوره و تکمحصوله انجام دادهاند.
کشور فیلیپین، بنگلادش، سریلانکا و هند نیز قدمهای خوبی در راستای توسعه این نوع گردشگری برداشتهاند. آنچه در توسعه این نوع فعالیت گردشگری قابل تأمل و توجه است مشتریان خاص این نوع محصولات است. چون هر روستا با تاکید و بر پایه همان محصول شاخص خود توسعه مییابد، لذا لزوم برنامهریزی دقیق گردشگری روستایی توسط متخصصان امر بسیار ضروری است و در تدوین استراتژیهای بازاریابی باید دقت نظر خاصی بهکار برد.
حمایت و کمک دولتها، مشارکت فعال جوامع محلی و بخش خصوصی به عنوان مؤلفههای موفق در توسعه این فعالیت گردشگری محسوب میشود لذا برنامهریزی و توسعه مستلزم انسجام و هماهنگی بین این بخشهاست. آنچه که باید در توسعه گردشگری روستایی یک دهکده، یک محصول مورد توجه ویژه قرار گیرد، کنترل و نظارت مستقیم جوامع محلی در فرایند توسعه جهانگردی است که در این صورت منافع چشمگیری در مناطق روستایی توزیع میشود.
در راستای توسعه گردشگری «یک روستا، یک محصول» منطقه غرب کشور بهخصوص استان کردستان پتانسیل عظیمی دارد. در این راستا، احداث «دهکدههای توتفرنگی» به دلیل مرغوبیت این محصول در کردستان اهمیت بهسزایی داشته و در توسعه گردشگری روستایی و کشاورزی مؤثر ارزیابی شده است. طبق بررسیهای بهعمل آمده، پتانسیلهای این منطقه در کشت توتفرنگی بسیار بالا بوده و گفته میشود که مرغوبترین توتفرنگیهای ایران در کردستان کشت میشود.
ذکر این نکته نیز ضروری است که به دلیل فصلی بودن این محصول، تنها در چند ماه از سال میتوان به کشت توتفرنگی پرداخت. ولی با در نظر گرفتن تمهیداتی از جمله کشت گلخانهای و سایر روشهای علمی میتوان این محصول را در طول سال برداشت نمود.
احداث دهکدههای توتفرنگی و توسعه گردشگری در منطقه دو اتفاق بهوجود میآورد؛ اول اینکه واسطهها حذف و گردشگران به صورت مستقیم مصرف کننده محصولات کشاورزی میشوند.
در این حالت، گردشگران به صورت تور یا انفرادی به دهکدههای احداث شده سفر کرده و ضمن اقامت و تفریح از محصولات کشاورزان خرید میکنند. این کار منافع اقتصادی چشمگیر برای کشاورزان دارد. اتفاق دوم نیز ایجاد فرصتهای جدید شغلی است.
در صورت توسعه و گسترش گردشگری در این دهکدهها فرصتهای شغلی مکمل برای کشاورزان و خانوادههای آنان بهوجود میآید و از مهاجرت بیرویه به شهرها کاسته میشود، زمینهای کشاورزی که قبلاً زیر کشت نبودند مورد استفاده قرار میگیرند و کشاورزی رونق میگیرد، ارزش زمینهای کشاورزی افزایش مییابد، سایر محصولات دامی و کشاورزی با قیمت مناسب به فروش میرسند، هنرها و صنایع دستی رونق میگیرد، اطلاعات و آگاهی پیرامون محصولات کشاورزی افزایش مییابد، فرهنگ و آداب و رسوم محلی مورد توجه قرار میگیرد، ارتباطات و تبادلات فرهنگی صورت میگیرد، همچنین مرکزی برای آموزش و مطالعه محصولات کشاورزی بهوجود میآید که دانشجویان و پژوهشگران بتوانند فعالیتهای تحقیقی خود را در زمینه کشاورزی انجام دهند.
در کنار کشاورزی، خانوادههای کشاورز میتوانند ضمن فراهم کردن امکانات اقامتی و پذیرایی برای گردشگران تورهای بازدید از گلها و گیاهان، حیوانات وحشی، تورهای ماهیگیری، طبیعتگردی و پیادهروی، بازدید از فعالیتهای سنتی مزرعهای و سایر فعالیتهای مختلف گردشگری را برگزار کنند.
همچنین برنامههای ویژه فرهنگی و محلی از جمله برگزاری جشنهای سنتی، بازیهای محلی، موسیقی و آواز، جشن برداشت توتفرنگی و غیره را تدارک بینند و ماندگاری گردشگران را با برنامههای متنوع و شاد افزایش داده و خاطرهای فراموش نشدنی برای آنان بهوجود آورند.
توسعه گردشگری اکسیری است که درد معضل بیکاری را در مناطق مختلف کشور بهویژه در مناطق روستایی درمان کرده و فرصتهای شغلی انبوهی را برای ساکنان محلی ایجاد کرده و از پدیده قاچاق کالا که ویرانگر اقتصاد محلی است و جذابیتهای کاذب ایجاد نموده و فاصله طبقاتی در منطقه بهوجود آورده، جلوگیری میکند.