بر همین اساس مرکز اساسی توسعه و پیشرفت ایران اسلامی و پایگاه بین‌المللی شدن آن، شهر تهران است. اتصال جمهوری اسلامی ایران به دروازه‌های جهانی برای ارتقای شاخص‌های معنوی و مادی آن از شهر تهران آغاز می‌شود. ارتقای نقش‌های فراملی، ملی و منطقه‌ای این شهر با استفاده از ظرفیت‌ها و سرمایه‌های فیزیکی، اجتماعی، انسانی و مالی - اقتصادی بدون شک باعث ارتقای جمهوری اسلامی ایران در سطح بین‌المللی می‌شود. برای ایفای چنین نقشی تهران ناگزیر از بهبود تعاملات بین‌المللی و تقویت دیپلماسی شهری است. جهانشهرها پدیده‌هایی هستند که مراکز تولید، مصرف و خدمات محلی وابسته را در یک شبکه جهانی منسجم به هم مرتبط ساخته‌اند. این شهرها به سبب جریان‌هایی که از آنها می‌گذرد، ثروت و قدرت را در خود متمرکز و جمع کرده و حفظ می‌کنند.
در آینده، نبض تحولات جهانی در جهانشهرها خواهد تپید. جهانشهرها به 3 گروه سیاسی - دیپلماتیک، اقتصادی - تجاری و فرهنگی - اجتماعی تقسیم می‌شوند. یک جهانشهر فرهنگی، براساس میزان تأثیر بر تحولات فرهنگی، تبادل آرا و اندیشه‌ها، همایش‌ها و جشنواره‌های فرهنگی و هنری بین‌المللی و تولید و صدور فرآورده‌ها و محصولات فرهنگی و مرکزیت اقتصاد دانش بنیان شناخته می‌شود. در سند چشم‌انداز1404 تهران، ویژگی جهانشهری تهران از 3جنبه قابل تشخیص است.
نخست، تهران1404 پایگاه رخدادهای برجسته فرهنگی و مرکز بین‌المللی گفت‌وگوی فرهنگ‌ها و ادیان خواهد بود. دوم، تهران1404 پایگاهی برای صدور فرهنگ اسلامی از طریق تولید و صادرات فرآورده‌های فرهنگی جذاب با استفاده از محتوای فرهنگ ایرانی و اسلامی مطرح شده است و سوم، تهران1404 پایگاهی جهان تراز برای فعالیت‌های اقتصادی، علمی، آموزشی و پژوهشی سطح بالاست. در این راستا، تهران به‌عنوان شهری دانش بنیان، در مقابل شهر تولیدبنیان قرار می‌گیرد.
شهر دانش‌بنیان، الگوی شهر توسعه یافته در عصر اطلاعات و دانایی است و شهر تولیدبنیان، الگوی شهر توسعه یافته در عصر صنعت؛ عصری که به سرعت سپری می‌شود. شهر تولید بنیان یا شهر صنعتی، با انبوه کارخانجات و کسب و کارهای صنعتی در حواشی و درون خود هویت می‌یابد، اما شهر دانش بنیان، با انبوهی از پژوهشکده‌ها، مراکز مطالعاتی، مراکز هنری - فرهنگی، اتاق‌های فکر و انواع کسب و کارهای دانش بنیان هویت می‌گیرد. در این بین رسیدن تهران، به‌عنوان شهر معیار در دنیای اسلام، ازجمله اهداف تبدیل تهران به یک جهانشهر بین‌المللی و منطقه‌ای است. بر همین اساس محور جهانشهر شدن تهران فرهنگی و براساس ساخت شهری دانش‌بنیان و اقتصاد دانایی محور است.
رئیس مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهرتهران
