شاید به همینخاطر است که عزتالله یوسفیان ملا رئیس کمیسیون آییننامه داخلی مجلس در گفتوگو با خبرنگار پارلمانی همشهری از تغییر سازوکار اجرایی کردن اصل 90 قانون اساسی خبر میدهد و محمدعلی پورمختار رئیس کمیسیون اصل 90 هم به همشهریمیگوید: ما در کمیسیون با این پیشنهاد موافقیم و اساسا پیشنهاد از جانب خودمان بوده است.
تقریبا روزی نیست که خبری از مجلس و نمایندگان آن در رسانهها مورد توجه قرار نگیرد. در واقع پارلمان در ایران همیشه محل رویدادهای مهمی بوده و یکی از کمیسیونهایی که اخبار مهم با مهر محرمانه در آن رفت و آمد دارد، کمیسیون اصل 90است. پرونده بابک زنجانی، فساد در فوتبال، پرونده نمایندگانی که از سازمان تأمین اجتماعی کارت هدیه گرفتهاند، پرونده زمینخواری، پرونده واگذاری پتروشیمی بیستون و چندین مورد دیگر، تنها بخشی از تخلفاتی است که در طول یکی دوسال اخیر کمیسیون اصل90 به آنها ورود کرده و رئیس و یا سخنگوی کمیسیون اصل90 خبر آن را در اختیار رسانهها قرار دادند. این در حالی است که تاکنون گزارشی از هیچ کدام از پروندههای مذکور در اختیار مردم و حتی رسانهها قرار نگرفته است.
الیاس نادران نماینده مردم تهران که خود تجربه مبارزه با مفاسد اقتصادی در پرونده بیمه ایران را دارد در این خصوص یک انتقاد و یک پیشنهاد به کمیسیون اصل90 ارائه میکند. او میگوید: یکی از کارهای اساسی که کمیسیون اصل90 میتواند انجام دهد این است که خلأهای قانونی و ریشه مفاسد اقتصادی را پیدا کرده و براساس بررسیهای میدانی به مجلس پیشنهاد بدهد. این کار بهتر از این است که کمیسیون بخواهد به هر پروندهای ورود کند و آخر هم به نتیجهای نرسد.
اصل90 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران یکی از صریحترین اصول قانونی در تبیین جایگاه نظارتی مجلس شورای اسلامی و گام مهمی در جهت پاسخگو کردن نهادهای حکومتی به مردم است. آنجا که تأکید دارد «هرکس شکایتی از طرز کار مجلس یا قوه مجریه یا قوه قضاییه داشته باشد، میتواند شکایت خود را کتبا به مجلسعرضه کند. مجلس موظف است به این شکایات رسیدگی کند و پاسخ کافی دهد و در مواردی که شکایت به قوه مجریه و یا قضاییه مربوط است رسیدگی و پاسخ کافی از آنها بخواهد و در مدت متناسب، نتیجه را اعلام نماید و در موردی که مربوط به عموم باشد به اطلاع عامه برساند.»
کمیسیون اصل90 نخستین بار در مجلس ششم تشکیل شد. در این دوره بهدلیل فضای سیاسی حاکم بر کشور حجم شکایات و درخواستهای ارسال شده به این کمیسیون خصوصا از سوی چهرههای سیاسی افزایش یافت و کمیسیون وارد فاز جدیدی از فعالیت شد و پیگیری و رسیدگی به شکایات قضایی برخی چهرههای سیاسی را عهدهدار شد. این کمیسیون در مجلس هفتم و هشتم رویکرد جدیدتری در بعد نظارتی اتخاذ کرد و از مسائل خرد و منطقهای وارد مسائل کلان شد و نظارت بر سازوکارهای عملیاتی و عملکرد 3قوه جزو دستورکارهای اصلی کمیسیون قرار گرفت.
با گذشت 2سال از آغاز بهکار مجلس نهم، کمیسیون اصل 90 همپای سایر کمیسیونها فعالیت خود را آغاز کرده است و بررسی پروندههای مهمی را در دستور کار خود قرار داده است. عزتالله یوسفیان ملا رئیس کمیسیون آییننامه داخلی مجلس با بیان اینکه در کمیسیون آییننامه داخلی مجلس تغییراتی داده شده که اگر در مجلس به تصویب برسد دیگر کمیسیون اصل90 نخواهیم داشت میگوید: اگر اینطور شود به جای کمیسیون اصل90 یک سازمانی در حد دیوان محاسبات تشکیل میشود.
محمد حسن میرمحمدی عضو کمیسیون اصل90مجلس نیز بازنگری در ساختار کمیسیون اصل90را امری ضروری میداند و تأکید میکند: ساختار کمیسیون اصل 90 باید بهنحوی اصلاح شود که با ماموریتهای محول به این کمیسیون سازگاری داشته باشد تا کمیسیون از ابزار لازم برای ایفای وظایف خود برخوردار باشد. او میگوید در شرایطی قرار داریم که مشکلات ناشی از عدماجرای قوانین و سوءتفاهمی که نسبت به اجرای آن وجود دارد بیشتر از سالهای گذشته است به همینخاطر ساختار فعلی کمیسیون با یک رئیس و 8عضو برای پوشش نظارتی کل کشور کفایت نمیکند. میرمحمدی با بیان اینکه تقریبا اکثریت با این تغییر ساختار موافق هستند، میگوید: مجلس به ساختار جدیدی برای انجام وظیفه نظارتیاش به نحو احسن نیاز دارد به همینخاطر تشکیل یک سازمان مستقل زیرنظر قوه مقننه ضروری است.