نمایش‌ها ضعیف است
افسر اسدی، بازیگر و کارگردان تئاتر و سینما و تلویزیون که 2 سال پیاپی بازبینی جشنواره بانوان را برعهده داشته است درباره نمایش‌هایی که بازبینی آن را برعهده داشته و نزدیکی آن با دنیای زنان می‌گوید: نمی‌توانم بگویم که این نمایش‌ها به دنیای زنان نزدیک بوده است چرا که مسائلی در کار مطرح می‌شد که مسائل پیش‌پاافتاده و سطحی زنان بود و زمانی که این مسائل را مطرح می‌کنیم از ارزشها و اعتبار زنان کم کرده‌ایم، مسائل مطرح شده در نمایش‌های این جشنواره بسیار سطحی بوده به طوری که قابل عرض نبود. ای کاش کاری در این جشنواره ارائه می‌شد تا آنچه که سزاوار جایگاه زن است، به نمایش گذاشته شود.
هما روستا، بازیگر و کارگردان تئاتر و سینما که در این مدت داوری از کارهای جشنواره را عهده دار است، در این رابطه می‌گوید: این نمایش‌ها، انعکاسی از یک جامعه بیمار است چرا که همه دارند ناله و گریه می‌کنند و نمی‌دانم که چه اتفاقی افتاده است که این دید به زنان رواج پیدا کرده است. شاید در بقیه روزهای جشنواره یک زن جدی و باانگیزه که جلوی مشکلات بایستد بببینم اما تا به امروز تصویر وحشتناکی از زن ارائه شده است.
حسین مسافر آستانه، کارگردان تئاتر یکی از بازبین‌ها هم معتقد است که نمایش‌هایی که در هنگام بازبینی دیده است تصویر درستی از زنان ارائه نداده است او در ادامه می‌گوید: کارهایی که در بازبینی دیدیم، در راستای اهداف از پیش تعیین شده که با نام بانوان طراحی شده، قرار نداشت به نظرم این نمایش‌ها می‌توانست در دیگر جشنواره‌ها هم حضور داشته باشد، البته به جز چند کار استثنا که می‌توانیم حساب آنها را از بقیه کارها جدا کنیم.
او به نکته دیگری اشاره می‌کند: وقتی نام بانوان را بر جشنواره‌ای می‌گذاریم، یعنی جشنواره از موقعیت خاصی برخوردار است و نقش محوری بانو در جامعه، فعالیت اجتماعی، اقتدار زن و بانو و ... از محوریت‌های مهم جشنواره است اما متاسفانه در عموم آثار شاهد این موارد محوری در نمایش‌ها نبودیم.
زن یا مرد؟
نکته مهم دیگری که بعد از کیفیت آثار نمایشی مطرح می‌شود این است که آیا جشنواره زنان مختص زنان است؟ یا به عبارت دیگر آیا مردان سهمی در جشنواره دارند. نگاهی به نمایش‌های شرکت‌کننده و عوامل آن نشان می‌دهد که سهم مردان در جشنواره بانوان بیش از تصور است.
هما روستا در این رابطه می‌گوید: به نظرم تئاتر انعکاس زندگی است و زندگی مرد و زن ندارد، پس دید مرد و دید زن نداریم ،ما انسانیم و ما تئاتر کار می‌کنیم نمی‌شود تئاتر را زنانه یا مردانه دید.
حسین مسافر آستانه ابتدا تعریفی از جشنواره تئاتر بانوان ارائه می‌دهد و می‌گوید: جشنواره تئاتر بانوان اگر با اهداف ویژه‌ای طراحی شده باشد، قطعا می‌تواند مثمر ثمر باشد تا به اهداف خودش دست پیدا کند اگر بدون برنامه‌ریزی جشنواره برپا کنیم، نه تنها از اهداف جشنواره دور شده‌ایم بلکه جشنواره دست‌آوردهای خوبی را به همراه نخواهد داشت.
او در ادامه می‌گوید: با این تعاریف اگر کارگردان یک کار مرد باشد و اهداف جشنواره بانوان را در نظر بگیرد می‌تواند در این جشنواره شرکت کند چرا که نمایش او منطبق بر اهداف، سیاست‌های فرهنگی، اجتماعی جشنواره است.
افسر اسدی اما به این نکته اشاره می کند: خیلی از عناصر تشکیل‌دهنده مثل کارگردان‌ها، نویسنده، بازیگر، آقایان بودند یا زن و مرد هر دو مشترک یک نمایش را کار کرده بودند، و نمی‌دانم که آیا این نکته از مقررات جشنواره بانوان است یا نه؟
با مرزبندی مخالفیم
مخالفت با مرزبندی بین زنان و مردان فصل مشترک نظر کارشناسان مختلف است. روستا می‌گوید: ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که زن و مرد هر دو مشکل دارند و دریک جامعه دست و پنجه نرم می‌کنند، در تئاتر در مورد انسان حرف می‌زنیم، به نظرم تقسیم‌بندی زن و مرد اشتباه است در نتیجه با جشنواره بانوان هم موافق نیستم.
اسدی هم به این حرف معتقد است و می‌گوید: اصولا موافق این تقسیم‌بندی نیستم، بانوان یک عنصر ضعیف جامعه هستند و باید برای مطرح‌کردن خودشان هر چیزی را ثابت کنند. معتقد هستم که تفاوت جنسیتی بین آنهاست و دنیای درونشان متفاوت است اما در هوش، ذکاوت مشترک هستند . به‌همین دلیل جشنواره تئاتر بانوان برایم جانیفتاده است.
مسافر آستانه هم صددرصد مخالف نگاه مرزبندی است. اما او با حضور جشنواره بانوان صددرصد موافق است.
او ضمن تاکید بر تعریف جشنواره می‌گوید: این تقسیمات کمک به تئاتر و اهداف فرهنگی جامعه می‌کند، چرا که در این جشنواره، تاکید بر اهداف از پیش تعیین‌شده فرهنگی است و در اینجا مرزبندی بین زن و مرد مطرح نیست، بلکه مرزبندی در اهداف از پیش شده است. اگر جشنواره بانوان بتواند با درشت‌نمایی در شخصیت زن و رسالت زن در جامعه و خانواده نمایش‌هایی ارائه بدهد آن موقع جشنواره به اهدافش نزدیک شده است.
روستا هم معتقد است که جشنواره تئاتر بانوان می‌تواند مفید باشد. اگر این جشنواره درباره حقوق زنان بود قابل قبول بود چرا که می‌توانست آگاهی‌دهنده باشد اما نمایش‌های شرکت‌کننده در این جشنواره از فضاها کاملا دور بودند.
اسدی هم معتقد است کارها در جشنواره بسیار ضعیف بوده است می‌گوید: اگر قرار است در مورد بانوان حرف بزنیم و جایگاه آنان را در جامعه بالا ببریم باید ارزشها را بالا ببریم و پیرامون آن ارزشها نمایش بسازیم در غیر این صورت ضعیف نشان دادن ارزشها و ساخت تئاترهای ضعیف در مورد بانوان جز لطمه‌زدن ارزش دیگری ندارد.
ششمین جشنواره بانوان، با 26 نمایش تا 23 تیرماه در تهران ادامه دارد.
