مذاكراتي كه زمينه‌هاي اجرايي آن در هفته گذشته و در روند ديدارهاي دوجانبه مقامات وزارت امور خارجه ايران با نمايندگان آمريكا، آلمان، فرانسه و روسيه برگزار شد. هدف اصلي تيم ديپلماتيك و سياست خارجي ايران در مذاكرات را بايد پيدا كردن راه‌حل‌هاي اجرايي براي عبور از بن‌بست ديپلماتيك دانست؛ بن‌بستي كه در روند دور چهارم مذاكرات هسته‌اي وين آغاز و با محدوديت‌هايي از سوي تيم مذاكره‌كننده آمريكا روبه‌رو شده است. بخشي از محدوديت‌هاي آمريكا در برابر تيم هسته‌اي ايران معطوف به موضوعات هسته‌اي و روند غني‌سازي اورانيوم نيست. به هر ميزان كه مذاكرات گسترش پيدا مي‌كند، شكل جديدي از سازوكارهاي ديپلماتيك، نهادي و راهبردي فراروي تيم مذاكره‌كننده قرار مي‌گيرد؛ روندهايي كه مي‌تواند بر سرنوشت موافقتنامه جامع هسته‌اي تأثيرگذار باشد.
بن‌بست‌هاي گذشته به‌عنوان آغازي براي دور جديد مذاكرات است. بحث اصلي تيم مذاكره‌كننده آمريكايي مربوط به قابليت‌هاي موشكي ايران ميشود. گروه‌هاي مذاكره‌كننده توانستند در دور دوم مذاكرات ژنو موضوع مربوط به اختلافات 2كشور درباره نيروگاه آب‌سنگين اراك را حل و فصل كنند. در اين ارتباط، رويكردهاي مختلفي ارائه شده است. واقعيت مذاكرات معطوف به شرايطي است كه ايران به جاي بهره‌گيري از ابزارها، قابليت‌ها و سازوكارهاي مربوط به توليد آب‌سنگين، فعاليت خود را در حوزه آب سبك متمركز كند. عبور از هر مرحله محدوديت‌هاي جديدي را براي كشورها به‌وجود مي‌آورد.
هم‌اكـــنون تيم مــــــذاكره‌كننده آمريكايي تلاش دارند تا مسئله مربوط به فعاليت موشكي ايران را در دستور كار قرار دهند. ديپلمات‌هاي آمريكايي بر اين موضوع تأكيد دارند كه حل‌وفصل مسائل موشكي ايران در قطعنامه 1835و 1929شوراي امنيت سازمان ملل متحد مورد تأكيد قرار گرفته است. بنابراين بخشي از مفاد مربوط به توافقات ايران با گروه 1+5خواهد بود. درحالي‌كه نگرش ايران بر اين موضوع قرار گرفته كه مذاكرات صرفا مربوط به فعاليت هسته‌اي ايران است.
عباس عراقچي، معاون وزير خارجه و عضو تيم مذاكره‌كننده در ديروز يكشنبه 25خرداد 1393و در برابر اعضاي كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي بر اين موضوع تأكيد داشت كه مذاكرات دوشنبه 16ژوئن 2014مربوط به فرايند نگارش متن توافقنامه جامع خواهد بود. طبيعي است كه در اين فرايند، موضوعاتي كه در اجلاسيه ژنو هفته گذشته مورد توجه مقامات ايراني، آمريكايي، فرانسوي و روسي قرار گرفته، بخشي از روند تنظيم طرح نهايي خواهد بود.
در اين فرايند، بخش قابل توجهي از اعضاي كنگره آمريكا نسبت به روند مذاكرات وين به رئيس‌جمهور ايالات‌متحده نامه‌اي نوشته و در آن تأكيد داشتند كه برطرف‌كردن تحريم‌ها نيازمند ايجاد توافق در ارتباط با سياست هسته‌اي، موشكي و خاورميانه‌اي ايران خواهد بود. آنان بار ديگر بر موضوعاتي تأكيد داشته‌اند كه در ساختار تصميم‌گيري آمريكا از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. آمريكايي‌ها از سال 1979به بعد، ايران را در فهرست كشورهاي حامي تروريسم قرار داده‌اند. بازيگراني كه در اين فهرست قرار گيرند، با محدوديت‌هاي راهبردي ازجمله تحريم اقتصادي روبه‌رو خواهند شد.
نگرش مقامات كنگره نيز بر تداوم محدودسازي اقتصادي ايران بدون توجه به روندي است كه معطوف به حذف تحريم‌ها ميشود.
به موازات محدوديت‌هاي اعمال‌شده، هم‌اكنون اعضاي مجلس نمايندگان آمريكا در حال تنظيم لايحه جديدي هستند كه به موجب آن ايران را به‌دليل نقض حقوق بشر در وضعيت تحريم‌هاي فزاينده قرار خواهد داد. بنابراين شرايط داخلي آمريكا، نشانه‌هاي همكاري‌جويانه در تيم ديپلماتيك ايالات متحده را منعكس نمي‌سازد.
در چنين شرايطي، تنظيم متن نهايي موافقتنامه هسته‌اي ايران و گروه 1+5كار دشواري خواهد بود. هنوز اختلافات دور چهارم درباره قابليت موشكي ايران وجود دارد. در اين دوران، حوادث و تحولات جديد منطقه‌اي در عراق شكل گرفته كه بر فرايند مذاكرات تأثير مي‌گذارد. حوادث بحراني در خاورميانه و خليج‌فارس در زمره موضوعاتي خواهد بود كه بر روند مذاكرات تأثير مي‌گذارد؛ زيرا آمريكا و ساير كشورهاي 1+5بايد بر اين موضوع واقف باشند كه محدودسازي راهبردي ايران مشكلات امنيتي بيشتري را براي آمريكا در منطقه به‌وجود مي‌آورد.
نظر شما