اين كمپوست يك كود آلي است كه توسط كرم‌هايي كه در آن زيسته‌اند غني شده؛ به اين صورت كه آنها زايدات آلي را خورده و فضولاتي به جا مي‌گذارند كه كودي بسيار غني به‌حساب مي‌آيد و براي رشد سالم گياهان بسيار مفيد است. البته هر كرمي چنين توانايي‌اي ندارد و بايد براي رسيدن به اين كود سراغ نوع خاصي از آنها يعني اﯾﺰﯾﻨﯿﺎ ﻓﻮﺗﯿﺪا رفت. اين كرم‌ها در اين چند سال اخير با توجه به روي گرداندن مردم از كود شيميايي و نگراني‌هاي زيست‌محيطي و تغذيه‌اي، كم كم شهرتي دست‌و‌پا كرده‌اند. به‌خصوص كه غير از كودي كه توليد مي‌كنند خودشان هم براي فروش، تكثير و توليد مي‌شوند. به هر حال اگر پايه هستيد و سرمايه‌اندكي هم داريد مي‌توانيد دست بجنبانيد و بساط توليد ورمي كمپوست را راه بيندازيد، به‌خصوص اگر امكان به‌دست‌آوردن كود حيواني مجاني يا پسماندهاي كشاورزي را داريد يا برايتان ارتباط گرفتن با كشاورزان و فروش محصول به آنها مقدور است. درصورت اطمينان از بازار فروش مي‌توانيد مطمئن باشيد ريسك ديگري نداريد و در كمتر از يك سال مي‌توانيد سرمايه را به جيب مبارك بازگردانده و در كنارش سود نسبتا قابل ملاحظه‌اي هم داشته باشيد. در اينجا ما خلاصه‌اي از آنچه بايد براي راه‌اندازي اين كسب و كار انجام دهيد آورده‌ايم.
چه بايد بكنيم؟
كشور عزيز ما ايران در طول يك سال فقط از منبع زباله‌هاي شهري، ظرفيت و توان توليد بيش از 4ميليون تن كود آلي را دارد اما شكم‌تان را صابون نزنيد. با سرمايه اندكي كه شما داريد قرار نيست همه اين حجم را توليد كنيد. ضمن اينكه در شروع كار منطقي هم نيست. يادمان باشد براي هر كار اقتصادي ابتدا بايد برآورد مالي كرد و وارد كاري شد كه توجيه اقتصادي داشته باشد. براي ورود در كار توليد ورمي كمپوست برخي بر اين عقيده‌اند كه طرح زير 4هزار متر توجيه اقتصادي ندارد؛ گرچه برخي حتي در خانه‌هاي خود هم دست به چنين كاري مي‌زنند كه به هر حال آن هم سود اندكي برايشان دارد. با اين حال از ما مي‌شنويد كار را در 2فاز شروع كنيد، فاز اول را در يك زمين كوچك 500متري شروع كرده تا عملا در آن به توليد كرم هم بپردازيد.
تهيه زمين
بنا به امكاناتي كه داريد مي‌توانيد به‌دنبال مزرعه يا فارمي سرپوشيده يا باز باشيد. اما در جست و جويتان سراغ زميني برويد كه هم آب دارد و هم برق، در غيراين صورت مجبوريد مبلغي را صرف كشيدن آب و برق به زمين بكنيد. علاوه بر اين در انتخاب محل زمين نزديكي به يك گاوداري هم مي‌تواند در هزينه‌ها صرفه‌جويي ايجاد كند و در نتيجه سود نهايي را بالا ببرد. همچنان كه مي‌دانيد سود هميشه از طريق فروش حاصل نمي‌شود. پايين‌آوردن هزينه‌هاي توليد هم خود در نهايت به سود بيشتر شما منجر مي‌شود. به‌طور متوسط براي زميني آب و برق‌دار و 500متري مبلغي حدودا 750هزار تومان بايد اجاره پرداخت كنيد و با توجه به زمان متوسط لازم براي به سرانجام رساندن فاز اول يعني 6ماه، كل هزينه‌اي كه براي اجاره مي‌دهيد مي‌شود 4/5ميليون.
آماده‌سازي بستر
اصل كار از اينجا شروع مي‌شود؛ زماني كه قرار است كرم‌ها را به ميهماني زباله‌ها ببريد!
بعد از انتخاب زمين بايد با همكاري و مشاوره يك اهل فن، بستر كار را آماده كنيد كه به روش‌هاي متفاوتي درست مي‌شود. مثلا يك نوع آن بستر سيماني است و يك نوعش پشته‌اي. به هر حال بايد يك مشاور را در طراحي و ساخت به‌كار بگيريد تا طوري طراحي شود كه آب اضافي در خاك باقي نماند و بدبو و مخاطره‌آميز براي كرم‌ها نشود. در يك روش بستر‌سازي مخزن‌هاي سيماني را لايه‌كشي و زهكشي كف مي‌كنند. روي آن كمي خاك ريخته كه خاك پايه است و بعد پهن حيوان را مي‌ريزند. هزينه مش كردن كف براي هر مترمربع، حدود 7هزار و 500تومان است كه براي 250متر زمين مفيد شما، يك‌ميليون و 875هزارتومان خواهد شد.
تهيه مواد مورد نياز
تجهيزات مورد نياز در اين كار شامل ابزار و وسايلي مثل بيل، فرقون، لباس، PH متر براي اندازه‌گيري PH خاك، شلنگ، پمپ آب و... است كه چيزي حدود 3ميليون تومان آب مي‌خورد. آماده‌سازي بستر و تهيه كرم هم هزينه جداگانه‌اي دارد به اين قرار: 50تن كود حيواني از قرار هر تن 25هزار تومان؛ در نتيجه براي 50تن مي‌شود يك‌ميليون و 250هزار تومان. علاوه بر اين كاه و ساقه يونجه و ساقه ذرت هم نياز است كه دوتاي اول روي هم 8تن و هر تن 250هزار تومان و دومي يعني ساقه ذرت يك تن به قيمت 100هزار تومان نياز است. علاوه بر اين، مقدار كرم مورد نياز براي اين مقدار زمين 200كيلو است كه قيمت هر كيلويش مي‌شود 20هزار تومان. در نتيجه مبلغ نهايي تهيه اين مواد روي هم چيزي حدود 10ميليون و 350هزار تومان خواهد بود.
امورات جانبي
به فكر سرمايه‌گذاري بلند مدت باشيد. يكسري امور، به سرعت برايتان سودآور خواهد شد. از آن جمله تجهيز مزرعه به يك سيستم آبرساني درست. آبياري قطره‌اي 8برابر استفاده از آب را كم مي‌كند و نياز به كارگر نخواهيد داشت. اين هزينه‌هاي متفرقه آب و برق و غيره برايتان حدود يك‌ميليون تومان آب خواهد خورد. اين را بايد به اين اضافه كنيد كه به كارگري ثابت براي انجام امور نياز داريد كه به ازاي ماهي 750هزار تومان براي حدود 6ماه، 4/5ميليون خواهد شد و البته كارگران روزمزد هم هستند كه گاهي به آنها نياز پيدا خواهيد كرد. حالا ديگر كار چنداني با كرم‌ها نداريد. فقط مي‌گذاريد با خيال راحت آنها در كودهاي حيواني و ساقه‌هاي كاه و يونجه لول بخورند و با خوردن آنها، فضولات توليد و خاك را غني كنند.
برداشت
زمان برداشت ورمي كمپوست از 2تا 6ماه فرق مي‌كند اما به هر حال وقتي كه كمپوست آماده شد شكلي شبيه چاي خشك پيدا مي‌كند كه بي‌بو و كاملا سياه است. در اين مرحله كه خاك آماده است كرم‌ها را جدا مي‌كنيد تا بفروشيد يا براي مرحله بعد يعني بزرگ‌تر‌كردن مزرعه استفاده كنيد. به اين ترتيب در پايان مرحله اول، از حدود 60تن مواداوليه يا همان كاه و كود كه داشته‌ايد، بخشي را كرم‌ها تبديل به انرژي براي خوردن كرده‌اند، بخشي هم به‌صورت ضايعات شيرآب و سرند و... از خاك خارج شده. نهايتا حدود 70درصد از مواداوليه‌اي كه داشتيد به‌صورت خاك ورمي كمپوست قابل استفاده است و مي‌توانيد آن را به فروش برسانيد.
تجارت در 6 ماه
با توجه به هزينه‌هايي كه در اين مطلب عنوان خواهدشد طي 6 ماه تا زمان برداشت چيزي حدود 22ميليون تومان خرج خواهيد كرد كه اين رقم شامل تمام هزينه‌هاي جاري براي 6ماه است. از طرفي از 60تن مواداوليه، 42تن ورمي كمپوست خواهيد داشت كه هر كيلويش حدود 300تا 500تومان به فروش مي‌رسد؛ در نتيجه مبلغي كه بابت اين مقدار خاك به‌دست خواهيد آورد حدود 12ميليون و 600هزارتومان در حالت حداقلي است.علاوه بر اين در طول اين مدت كرم‌ها 3تا 7برابر و به‌طور ميانگين حدودا 5برابر شده‌اند؛ يعني در شرايطي كه ما 200كيلو كرم در اين زمين استفاده كرديم حالا يك هزاركيلو كرم داريم. اگر بخواهيد اين كرم‌ها را بفروشيد همچنان كه قبلا هم گفته شد هر كيلو معادل حدود 20هزار تومان است كه با احتساب اينكه اگر بخواهيد كار را در همين ابعاد ادامه دهيد خودتان به 200كيلو نياز خواهيد داشت، با فروش 800كيلوي باقيمانده حدود 16ميليون برايتان سود خواهد داشت. اين يعني تا همين حالا، يعني 6ماهي كه زمان گذاشته‌‌ايد حدود 6ميليون تومان سود كرده‌ايد و علاوه بر آن براي شروع به‌كار مجدد بخشي از مواد لازم، يعني كرم‌ها را داريد و هزينه‌هاي ثابت‌تان هم انجام شده است. حالا ديگر با خودتان است كه كار را در همين حد نگه داريد يا زمين بزرگ‌تري اجاره كرده و كار را گسترش دهيد.
نظر شما