هفته حساسیت

در هفته گذشته، تعداد تصادفات، 873، موارد قلبی، 890، موارد تنفسی، 402 و موارد امداد هوایی 17مورد توسط اورژانس 115 تهران گزارش شده است.

در این هفته 5 مورد ماموریت در خصوص واکنش‌های حساسیتی در آمار مرکز اورژانس تهران به ثبت رسید که عمدتا در ارتباط با مصرف دارو و گزش حیوانات بود.

به طور کلی باید گفت که واکنش حساسیتی پاسخ سیستم ایمنی بدن به یک ماده خارجی است که ممکن است با علایم خفیف (نظیر آب‌ریزش از بینی، کهیر، خارش موضعی پوست) یا شدید (کهیر و برافروختگی در تمام بدن، اسهال و استفراغ، بروز مشکلات تنفسی و حتی قطع تنفس، افت فشار خون و کاهش سطح هشیاری) همراه باشد.

مراحل شدید واکنش‌های حساسیتی در صورت عدم اقدام سریع و به موقع حتی ممکن است منجر به مرگ زود‌هنگام بیمار گردد.

در واقع واکنش حساسیتی (آلرژیک) نوعی پاسخ هدایت شده و گاهی بیش از حد معمول دستگاه ایمنی بدن به یک ماده خارجی است که در طی آن سیستم ایمنی خطر یک ماده خارجی را در حدی اغراق‌آمیز تخمین می‌زند و پاسخ شدیدی به آن می‌دهد.

عواقب این پاسخ می‌تواند بسیار خطرناک‌تر از عوارض ماده اولیه خارجی باشد. یک ماده حساسیت‌زا ممکن است یک ماده شیمیایی و دارویی (مانند برخی آنتی‌بیوتیک‌ها و بخصوص پنی‌سیلین، آسپیرین، بی‌حس‌کننده‌های موضعی، ویتامین‌ها و ..) و یا زهر ناشی از نیش حشرات (مانند نیش انواع زنبور) یا برخی مواد خوراکی (مانند بادام زمینی، آجیل، شیر، تخم‌مرغ و برخی افزودنی‌ها) و یا حتی گاهی گرده حاصل از گیاهان و برخی انواع علف‌ها باشد.

گرچه درمانهای بلند‌مدتی برای واکنش‌های حساسیتی در نظر گرفته شده اما مهمترین اقدام در این خصوص پیشگیری است یعنی ممانعت از تماس فرد مستعد با ماده ایجاد‌کننده حساسیت. به عنوان مثال کسانی‌که نسبت به داروی پنی‌سیلین یا ... حساسیت دارند، باید در هر مورد اقدام درمانی موضوع را به تیم پزشکی مربوطه گوشزد کنند.

پرهیز جدی از تزریق داروها در محیط‌های غیر‌درمانی در این رابطه نیز توصیه شده با این حال علی‌رغم تمام مراقبت‌ها از آنجا که در بسیاری اوقات واکنش‌های حساسیتی به‌طور غیر‌منتظره بروز می‌کنند، باید نسبت به بروز علائم و اقدامات مربوط به درجات شدید بیماری کاملا هشیار بود، چرا که زمان نقش مهمی در نجات جان این بیماران دارد.

چنین بیمارانی علاوه بر علائم ذکر‌شده معمولا وخامت حال خود را با بیان جملاتی همچون «اصلا احساس خوبی ندارم»، «چیزی راه گلویم را بسته»، «نمی‌توانم صحبت‌ کنم» اعلام می‌کنند.

مهم‌ترین اقدام در کاهش عوارض ناشی از واکنش‌های حساسیتی شدید رفع انسداد از مجاری تنفسی و جلوگیری از افت فشار خون و مشکلات قلبی-‌ عروقی است.

در همین راستا باز نگه‌داشتن مجاری تنفسی، دادن اکسیژن و تزریق داروی اپی‌نفرین مهم‌ترین اقدام درمانی قلمداد می‌شود. اما متأسفانه امکانات درمانی لازم برای این کار معمولا در خارج از مراکز درمانی در دسترس نیست.

با این حال برخی از افرادی که سابقه بروز واکنش حساسیتی شدید دارند، با تجویز پزشک خود دستگاه تزریق اپی‌نفرین را برای موارد بروز ناگهانی حملات آلرژیک باید به همراه داشته باشند.