یک برداشت که شاید از نگاه اول منطقی هم به نظر آید، این است که پس برای مقابله با دیابت و همچنین تضعیف ایمنی ناشی از آن، خوب است دارویی حاوی سلنیوم ساخته شود که دیابتی‌ها آن را مصرف کنند؛ یا حتی شاید اگر قبل از ابتلا به دیابت از این مکمل‌ها استفاده شود، از بروز دیابت هم پیشگیری شود.
مشابه این نتیجه‌گیری را هم برخی شهروندان عادی داشتند و هم برخی محققان. نتیجه‌گیری شهروندان عادی در کشورهای توسعه‌یافته باعث شد اقبال عمومی به مصرف مکمل‌های ویتامین (معروف به مولتی‌ویتامین) و آنتی‌اکسیدان و املاح گوناگون، مثل سلنیوم، به شدت بالا رود و نتیجه‌گیری محققان این شد که این موضوع را به بوته آزمایش بگذارند. اتفاقاً تحقیقات اولیه در راستای تأیید همین نظریه بود.
دادن سلنیوم اضافه به موش‌ها، باعث ترشح انسولین بیشتر و بنابراین جلوگیری از انباشت قند اضافه در خون آنها شد. محققان به فکر افتادند که شاید سلنیوم کار مهم‌تری می‌کند و آن کار مهم، از دید آنها، این بود که از دیابت پیشگیری کند. اما متاسفانه بررسی‌های بعدی این نظریه را تأیید نکرد.
چند روز پیش محققان دانشگاه جانزهاپکینز در بالتیمور آمریکا، گزارش دادند مصرف سلنیوم به صورت مکمل، می‌تواند حتی خطر ابتلا به دیابت را هم بالا ببرد.در این مطالعه، محققان حدود هزار و 200 نفر را انتخاب کردند، کسانی که در مطالعه دیگری، برای سنجش اثر سلنیوم در پیشگیری از سرطان پوست، شرکت کرده بودند.
آنها این افراد را به طور میانگین 7/7 سال پیگیری کردند. این افراد همگی در محدوده‌ای از آمریکا زندگی می‌کردند که محصولات کشاورزی آن حداقل سلنیوم را داشت. یک گروه از آنها روزانه 200 میکروگرم سلنیوم اضافه دریافت می‌کردند و گروه دیگر دارونما، تا اثر روانی ناشی از مصرف داروی آزمایشی روی شرکت‌کنندگان حذف شود. بررسی‌ها نشان داد بعد از این مدت، از بین افرادی که سلنیوم مصرف کرده بودند، تعداد بیشتری به دیابت نوع 2 مبتلا شدند.
اگر نتایج مطالعه اصلی را هم بخواهید، باید بگوییم این مطالعه نشان داد که مصرف سلنیوم احتمالاً در پیشگیری از سرطان پوست مؤثر است. اما در مورد دیابت نوع 2، همان طور که گفته شد، تأثیر منفی دارد.
البته باز در نتیجه‌گیری شتاب نکنید. این نتایج نشان نمی‌دهد که سلنیوم برای بدن خطر دارد. این جا در مورد مکمل‌های سلنیوم صحبت می‌شود و نه سلنیومی که از طریق خوراکی‌ها به بدن وارد می‌شود. با این حال این مطالعه، که گزارش آن در نشریه سالانه پزشکی داخلی آمریکا چاپ شده، یک نتیجه اساسی دارد: مکمل چرا؟
متأسفانه نظیر این مطالعات کم نیست؛ مطالعاتی که در مورد زیان‌های مصرف بی‌رویه مکمل‌ها هشدار می‌دهند. چندی پیش محققان اعلام کرده بودند کسانی که مولتی‌ویتامین را به صورت مکمل مصرف می‌کنند، 32 درصد بیشتر از بقیه افراد احتمال دارد که به سرطان پروستات مبتلا شوند.
در مطالعه دیگری، اثر ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها، در کاهش روند پیر شدن و مرگ سلول‌ها، زیر سؤال رفت. البته باز هم منظور آنهایی بود که به صورت مصنوعی مصرف می‌شوند. اینها همه در حالی است که داروهای تقویتی، مثل مولتی‌ویتامین‌ها، از جمله پرمصرف‌ترین داروها، به خصوص در کشورهای غربی هستند.
محققان باز هم می‌گویند: مکمل، چرا؟ تا وقتی که امکان خوردن و دریافت انواع و اقسام خوراکی‌ها هست، چرا باید به مصرف مکمل‌ها روی بیاوریم؟ آنها تاکید می‌کنند بهترین و مطمئن‌ترین راه این است که به هرم غذایی توجه کنیم و رژیم غذایی‌مان را طوری بچینیم که از همه گروه‌های غذایی مشخص شده در این هرم، به اندازه کافی مصرف کنیم.
ما نمی‌دانیم از هر آنتی‌اکسیدان و از هر ویتامین و از هر ماده معدنی، چقدر و در ترکیب با کدام نوع دیگر بهتر است مصرف کنیم تا واقعاً اثر ضدسرطان و ضد دیابت و ضد بیماری‌های دیگر داشته باشد.
