در شهرها و روستاهاي مختلف كشور، اين عيد آداب و رسوم ويژه‌اي دارد. از تالش در شمال ايران تا ميناب در جنوب، مردم ايران اين جانشيني پرخير و بركت را به شادماني مي‌نشينند. در اين گزارش نگاهي شده است به اين رسم و رسوم.
مشهد- خراسان
در روزهاي منتهي به عيدغدير و به‌خصوص شب و روز اين عيد فرخنده مردم در جاي جاي خراسان رضوي به‌ويژه شهر مشهد اقدام به برگزاري جشن‌هاي مختلف مي‌كنند؛ در مساجد و حسينيه‌ها مراسم جشن و سرور برپاست. همچنين در منازل سادات و علما نيز مداحان و شاعران در وصف امام‌علي(ع) و عيد غدير، مولودي خواني مي‌كنند. حرم مطهر رضوي نيز در ايام عيد قربان تا عيد غدير سراسر نور و سرور است و زائران و مجاوران آقا علي‌بن‌موسي‌الرضا(ع) با حضور در حرم امام رضا(ع) به آقاي مهرباني‌ها تبريك مي‌گويند و از برنامه‌هاي مختلف و متنوعي كه آستان قدس رضوي در ايام دهه ولايت در حرم امام رضا(ع) برگزار مي‌كند، استفاده مي‌كنند. حرم باشكوه امام هشتم(ع) در روزهاي با سعادت عيد غدير چراغاني و خيابان‌هاي منتهي به حرم رضوي نيز سراسر نور و زيبايي مي‌شود. همچنين مردم مشهدالرضا(ع) در شب عيد غدير خم در خيابان‌ها و مناطق مختلف به پخش شربت و شيريني اقدام مي‌كنند.
ابركوه- يزد
در منطقه فراغه و صادق‌آباد دهستان فراغه ابركوه عيدغدير را «عيد مرتضي‌علي» مي‌گويند. مردم معتقدند كار در اين روز جايز نيست و همه مردم بايد در جشن و شادي به سر ببرند. در اين روز دامداران شيرهاي گاوها و گوسفندان خود را به فقرا و اهالي محل كه گاو و گوسفند ندارند، اهدا مي‌كنند و بر اين باورند كه فروختن شير در اين روز جايز نيست و عقيده دارند كه با اين بخشش، در گله گاوها و گوسفندها بركت ايجاد مي‌شود كه تا سال ديگر پا برجا خواهد ماند. در اين روز مبارك، اهالي روستا آب كشاورزي را خيرات مي‌كنند. آنها بهاي آب را به معتمد محل يا كدخدا مي‌دهند. كدخدا و معتمد محل نيز بهاي آب را صرف امور خيريه يا بخشش به فقرا مي‌كنند. در ميان زنان اين ديار رسم است كه براي روز عيدغدير، نان شيرين مي‌پختند. مراسم حنابندان براي نوعروسان و دختراني كه نامزد شده بودند هم در عيدغدير رسم است. در اين روز از طرف خانواده داماد چند عدد كيسه حنا، مقداري پارچه اعلا و لباس و نقل و نبات به خانه عروس برده مي‌شود.
كيش - هرمزگان
از 4-3 روز قبل از عيدغدير، زنان حسينيه‌ها را آب و جارو كرده و با پارچه‌هاي سياه و سبز، آينه و انواع تابلو‌ها را با شعارها و كلمات و تصاوير مذهبي تزيين مي‌كنند. شب عيد غدير و روز آن در چند نوبت مراسم جشن و مولودي‌خواني در حسينيه‌ها مخصوص مردان برگزار مي‌شود. مولودي‌خواني و پذيرايي و دادن عيدي از جمله بخش‌هاي اين مراسم است. منظور از عيدي دادن در اين مراسم رسمي است كه در آن شركت‌كنندگان دست‌هاي يكديگر را به نحو خاصي مي‌گيرند به‌طوري كه انگشت شست خود را روي شست ديگر فشار مي‌دهند و اين دعا را مي‌خوانند: «الحمدلله علي‌اكمال الدين، الحمدلله اتمام نعمه و رضي رب و ولايت علي‌بن‌ابي‌طالب». در پايان اين مراسم بخشي موسوم به نثور برگزار مي‌شود. در اين بخش كساني كه تازه بچه‌دار شده‌اند در خانواده نوزاد مقداري تنقلات و... با خود در يك سبد بزرگ به نام «جفير» به حسينيه مي‌آورند و روي سر نوزاد مي‌ريزند و بچه‌هاي كوچك با سر و صدا تنقلات را از پايين جمع‌آوري مي‌كنند. بخشي از اين مراسم مربوط به نوعروسان است. مراسم نثور در روزهاي ولادت حضرت محمد(ص) ، حضرت علي(ع) و حضرت مهدي(ع) نيز انجام مي‌شود.
سنندج-كردستان
مسلمانان اهل سنت كردستان در شهرهاي سنندج، سقز، مريوان، ديواندره، كامياران، بانه و دهگلان در كنار شيعيان، عيد آغاز امامت را به جشن مي‌نشينند تا عيدغدير مظهر و نمادي از وحدت و اخوت باشد. گروه‌هاي مولودي‌خواني و دف‌نوازي اهل سنت از روزهاي پيش خود را آماده مشاركت در جشن غدير مي‌كنند تا آسمان كردستان را با نواي دف معطر كرده و در قالب اشعار عرفاني و ضرباهنگ انگشتان بر پوست دف، غدير را به گوياترين و صادق‌ترين نماد وحدت تبديل كنند.
چراغاني خيابان‌ها، مساجد و محله‌هاي استان كردستان گوياي شادي مردم است. از آداب و رسوم اين عيد در كردستان، حضور مردم و آشنايان در تعدادي از منازل سادات اين استان است. مردم اين استان با طلوع سپيده دم روز هجدهم ذيحجه به ديدن سادات رفته و تبركي را به‌عنوان عيدي از آنها دريافت مي‌كنند.
حاجي‌آباد - هرمزگان
در حاجي‌آباد هرمزگان هم از قديم‌الايام رسم بر اين بوده كه در روز عيد غديرخم هر نوزاد پسري كه متولد مي‌شده اسم‌هايي از قبيل علي، عليداد، قربانعلي و ... رابه‌عنوان نام وي انتخاب مي‌كرده‌اند. زيارت در قدمگاه اميرالمومنين(ع) از ديگر مراسم قديمي مردم حاجي‌آباد بوده است. مردم در اين روز صبح اول وقت به دفتر امام‌جمعه مراجعه كرده و به اتفاق ايشان به‌صورت پياده به زيارت امامزاده سيدمحمد و امير نظام‌الدين، 2 تن از نوادگان امام موسي‌كاظم(ع) در حوالي شهر حاجي‌آباد مي‌روند. پس از زيارت، مردم در همان محل صبحانه را كه توسط افراد خيري در منطقه تدارك ديده شده صرف كرده و سپس راهي منازل سيدها براي گرفتن هديه و به‌اصطلاح مژدگاني مي‌شوند.
تالش-گيلان
تكريم و تجليل سادات ازجمله برنامه‌هايي است كه در اين روز تالشي‌ها آن را به نحو احسن برگزار مي‌كنند. معمولا هديه سادات سكه يا اسكناسي است كه به رسم تبرك داده مي‌شود. مردم اعتقاد دارند پولي را كه به‌عنوان هديه از سادات گرفته‌اند، نبايد خرج كنند بلكه به‌عنوان تبرك و بركت يا «ته‌كيسه» نزد خود نگه مي‌دارند. بازار جشن و سرور و عروسي نيز در اين روز بسيار پررونق است و علاوه بر آن در اين روز، خانواده‌هاي نوعروس و تازه داماد هدايايي به زوج تازه مي‌دهند و در بعضي از مناطق، اين هدايا با آداب و رسوم خاصي تهيه و تقديم مي‌شود. در اين روز افراد بسياري روزه مي‌گيرند و به مومنين احسان و اطعام مي‌دهند. حضور اهل سنت و شيعه تالش در كنار يكديگر در اين آيين معنوي از ويژگي‌هاي اين منطقه است. در تالش چندين خانوار از سادات زندگي مي‌كنند كه از اهل سنت بوده و خود را منسوب به امام‌حسن(ع) مي‌دانند.
نظر شما