وزارت امور خارجه آمریکا و سفارت آن در پکن از ابتدای سال جاری میلادی نسبت به گسترش صادرات چین به ایران بارها به طور رسمی به دولت چین اعتراض کردهاند.
واشنگتن علاوه بر آنکه نسبت به گسترش مبادلات تجاری تهران و پکن نگران است، از صدور کالاها و تجهیزاتی که قابلیت استفاده دوگانه دارند، نیز ابراز ناخشنودی کرده است و معتقد است روند تجاری میان ایران و چین برخلاف قطعنامههای سازمان ملل علیه ایران است.
دولت چین از پاسخ به اتهامات آمریکا خودداری میکند اما قبلاً واشنگتن را به علت اعمال تحریم علیه برخی شرکتهای چینی بر پایه دلایل و شواهد ناکافی، سرزنش کرده بود.
در سال 2005 واشنگتن 9 شرکت چینی را به اتهام صادرات قطعات تجهیزات نظامی به ایران مورد تحریمهای یکجانبه قراردارد و شرکتهای آمریکایی را از انجام مبادلات تجاری با این شرکتهای چینی، منع کرد.
مناقشات مربوط به رشد سریع مبادلات تجاری ایران و چین (صادرات چین به ایران در 6 ماه نخست سال 2007 با 70 درصد رشد به 2/3 میلیارد دلار رسیده است) اکنون به مرحله حساسی رسیده است.
در حالی که شورای امنیت سازمان ملل که چین یکی از اعضای دائمی آن است، در حال رایزنی برای اعمال محدودیتهای مالی و تجاری شدیدتر علیه ایران است، گسترش روابط اقتصادی چین با ایران برای آمریکا، انگلیس و برخی کشورهای اروپایی که ایران را به تلاش برای دستیابی به سلاح هستهای متهم میکنند، به هیچ وجه خوشایند نیست.
شورای امنیت سازمان ملل در 2 قطعنامه قبلی خود رأی به بلوکه کردن داراییهای خارجی یک بانک بزرگ ایرانی و 10 مؤسسه مرتبط با فعالیت هستهای آن داد، اما ایران بدون هیچگونه توجهی به این اقدامات، برنامههای خود را پیش میبرد.
برای کاخ سفید، گسترش روابط اقتصادی چین با ایران بزرگترین مانع بر سر راه استراتژی ترکیب مشوقها و فشارهای اقتصادی علیه تهران برای کنار گذاردن برنامه هستهای آن محسوب میشود.
در شرایطی که بسیاری از شرکتها و بانکهای اروپایی شروع به کاهش مراودات خود با ایران نمودهاند، شرکتهای چینی در جهت معکوس در حال گسترش مبادلات تجاری با ایران هستند و در تازهترین اقدام گروه صنایع شمالی چین (نورینکو) قراردادی به ارزش 590 میلیون دلار برای فروش قطارهای مترو با ایران منعقد ساخته است.
در سال 2007 با کاهش محسوس مبادلات تجاری ایران با کشورهای اروپایی، شرکتهای چینی اقدام به گسترش مراودات با ایران نمودهاند و جای خالی شرکتهای اروپایی را پر کردهاند تا ایران در این زمینه خللی احساس نکند.
چین در نیمه نخست سال 2007 حدود 858 میلیون دلار فولاد و آهنآلات به ایران صادر کرده است که نسبت به رقم 30 میلیون دلاری سال 2006 رشد خارقالعادهای نشان میدهد.
در همین مدت، صادرات ماشینآلات و توربینهای صنعتی چین به ایران به 484 میلیون دلار رسید که این رقم در سال گذشته 337 میلیون دلار بود.
چین در نیمه نخست سال جاری میلادی 327 میلیون دلار ماشین آلات برقی، 300 میلیون دلار وسایل نقلیه و 130 میلیون دلار نیز تولیدات فلزی به ایران صادر کرده که تماماً نسبت به سال گذشته رشد چشمگیری نشان میدهند.
27 ژوئیه