سه‌شنبه ۱۱ آذر ۱۳۹۳ - ۲۱:۰۵
۰ نفر

همشهری آنلاین: نگاهی به بسته منتشر شده نشان می‌دهد که دولت در این بسته به تحلیل و تبیین وضع موجود پرداخته و برنامه مشخصی برای خروج از این وضعیت اعلام نکرده است.

همچنین یکی دیگر از مواردی که در بسته خروج از رکود دولت مشاهده نمی‌شود موضوع هماهنگی سیاست‌های پولی، مالی و تجاری است.

بیژن عبدی استاد دانشگاه و پژوهشگر اقتصادی معتقد است آنچه در این بسته آمده است همان تکرار سیاست‌های گذشته است که دوباره بیان شده است. آنچه می‌خوانید مشروح گفت و گوی همشهری اقتصاد با این پژوهشگر اقتصادی است.

  • به عنوان اولین سوال بفرمایید تیم اقتصادی دولت فعلی همان جریان پشت پرده دولت دهم است. آیا بسته خروج از رکودی که دولت ارائه کرده است می‌تواند مشکل گشای کشور باشد؟

وقتی مجموعه این جریان فکری تغییر نکرده انتظار تغییر سیاست نمی‎توان داشت یعنی باز همان حرف‎ها را در قالب جدید تکرار می‎کنند راهکار جدیدی نمی‎توانیم انتظار داشته باشیم عین همان حرف‎ها تکرار می‎شود برای گذشته محکوم می‎شود و برای جدید الفاظ شکلش عوض می‎شود.

یا مثلا می‎گوید دولت نظارتی بر نرخ‎ها نداشته از یک رف دولت گذشته را به خاطر گرانی و تورم به شدت محکوم می‎شود که دولت نتوانسته قیمت‎ها را کنترل کند.

از این طرف صحبت از این است که نرخ‎ها با بازار هماهنگ است خب هماهنگی بازار یعنی افزایش قیمت‎ها افزایش قیمت‎ها از طرفی اثر خودش را روی چرخه تولید و مصرف و قدرت خرید مردم دارد یا مثلا این همه که هدفمندی یارانه محکوم شد که باعث ایجاد افزایش تورم شده و قدرت مردم را کاهش داده ولی مجددا عینا همان سیاست‎ها دارد اجرا می‎شود و در این یکساله شما تغییری در این سیاست‎ها نمی‎بینید این است که می‎خواهم بگویم جهت خاصی شما در سیاست‎ها نمی‎بینید.

کارهای گذشته فقط محکوم شده ولی همان سیاست‎ها در الفاظ جدید پیاده می‎شود. ضمن این‎که محور عمده این بحث‎ها تقویت بخش حوزه نفت است .

برای من خیلی جای شگفتی‎ست در حالی که همه ما می‎دانیم ما مشکل‎مان این نیست که ما ظرفیت فروش نفت نداریم به خاطر تحریم‎ها ظرفیت صادرات‎مان کاهش پیدا کرده بالاخره نزدیک به دو هزار و هفتصد بشکه ظرفیت داشتیم و نزدیک به دو میلیون سیصد هزار بشکه هم صادر می‎کردیم حالا شده بود نزدیک یک میلیون این کاهش ظرفیت صادر است بعد دولت می‎خواهد سرمایه‎گذاری کند روی افزایش ظرفیت من اصلا منطقش را متوجه نمی‎شوم.

ما صادرات نفت خام و گاز و پتروشیمی و این‎ها این طور نیست که روی کاغذ بنویسیم که می‎خواهیم صادرات را افزایش دهیم مشکل این بود که در مذاکرات فضایی باز شود که ما بتوانیم بهتر فروش کنیم اگر اینطور نشود که باز همان مشکل گذشته ادامه پیدا می‎کند.

  • در بسته خروج از رکو برنامه مشخصی برای اقتصاد ایران دیده نمی‌شود؟

در بسته مثلا در خصوص نرخ بهره گفته شده است افزایش، کاهش و تثبیت آن در دوران دولت قبلی سبب ایجاد، تعمیق و گسترش رکود شده است.

به هر حال این الفاظ که مشکل را حل نمی‎کند بالاخره یا کاهش یا تثبیت است یا افزایش هرکدام را دست بگذارند قبلا خودشان محکوم کرده‎اند عملا پس این آثار رکود تورمی را کم نمی‎کند بلکه ممکن است تشدید کند براساس گفته خود آقایان می‎گویم. فارغ از تحلیل.

این بخش عمده گزارش است که من فکر می‎کنم دچار پارادوکس است یعنی هر آن‎چه که انجام شده چه در مورد نرخ سود الان بحث نرخ سود و تجهیز منابع بانکی بخش عمده را نگاه می‎کنیم همین‎هاست یا منابع مالی که برای بانک‌ها در نظر گرفته شده که از منابع مالی موجود کمتر استفاده شود آدم‎ها ان‎ها را نگاه می‎کند خب چه اتفاقی می‎افتد.

  • یعنی می‌فرمایید در بسته موضوع جدیدی بیان نشده است؟

نه. باز هم تقویت پایه پولی و شرایط تورمی ست که قبلا محکوم شده. مثلا فروش اموال دولتی به قیمت نازل و پولش را پرداخت کردن و همان راه گذشته واگذاری که قبلا محکوم شده دو نکته دیگر هم بود که خیلی عجیب است یکی آن طرح بنگاه‎های زودبازده بود که به شدت مورد هجمه قرار گرفت اما در راهکار بسته سیاستی باز مجدد همین راهکار به عنوان راه نجات به عنوان صنایع کوچک و تبدیلی مطرح شده.

اگر در گذشته عیب و ایراد داشته این هم همان عیب و ایراد را دارد. و اگر عیب و ایراد نداشته پس چرا بیخود سیاه‎نمایی می‌کنید. در هفته‌های گذشته هم مقام معظم رهبری در دیدار با هیات دولت فرمودند که سعی کنید در نقد انصاف داشته باشید اگر دوست دارید دیگران در مورد شما انصاف داشته باشند.

رعایت انصاف شرط است. این همه سیاه‎نمایی و محکوم کردن و همه چیز را به گونه‎ای نشان دادن که تمام رکود تورمی ناشی از این سیاست‎هاست دیگر الان اجرای آن سیاست‎ها نمی‎تواند خروج از رکود باشد و تشدید رکود محسوب می‌شود.

  • می‌توانید مثال‌های دیگری در خصوص تکراری بودن راهکارها بیان نمایید؟

بله، به عنوان مثال مسکن مهر به عنوان عامل اصلی افزایش تورم و این‎که منابع بانکی به این سمت سوق داده شد و تورم ایجاد کرد، اما می‎گوییم اصلا درست است این تحلیل اما انتهای همان سیاست‎های پیشنهادی می‎بینید که بخش مسکن به عنوان بخش اشتغال‎زا که از رکود خارج می‎کند اشاره شده بالاخره کدام منبع مالی را می‎خواهند برای مسکن بگذارند هر منبع مالی را که بگذارند باز همین تأثیر را خواهد داشت به جای بازی با الفاظ و محکوم کردن‎های بی‎منطق انتظار می‎رفت که راهکاری داشته باشند.

در مجموع تصور من این است که جریان فکر اقتصادی در نتیجه اقتصاد نئوکلاسیک است اقتصادی‎ست که زمان اقای احمدی نژاد هم همین تفکر بوده ولی آدم‎هایش اشخاص دیگری بودند زمان دولت قبل از ایشان یعنی دوره آقای خاتمی هم همین بوده زمان آقای هاشمی هم همین تفکر بوده

  • راهکار شما برای خروج از رکود در کشور چیست؟

باید به بازارها تنوع دهیم ضمن این‎که نفت و گاز درواقع همان تقسیم کار جهانی‎ست که از سال‎های گذشته همیشه برای ما ترسیم کرده‎اند باز ما دوباره هرچه درآمد داریم بگذاریم روی گسترش این چون عدد و رقم‎هایی که دولت فقط برای بخش نفت و گاز پیش‎بینی کرده رقمی نزدیک به پنجاه شصت هزار میلیارد تومان پول می‎شود.

اگر بیشتر نشود حالا این منبع باید از کجا تأمین شودیا کدام منابع قرار است تزریق شود یا مثلا ما چقدر می‎توانیم اضافه بفروشیم من این‎ها را نمی‎دانم چون هیچ راهی ننوشته که از چه منابعی فقط یک چیزهایی روی هوا نوشته.

  • یعنی فقط تیتروار اشاره کرده است؟

احسنت. مهمش این است که نظام بانکی اصلاح شود همه می‎گویند اصلاح شود اما چه مکانیزمی برای تقویت نظارت

  • در بخش انرژی گفته بهینه‎سازی بخش انرژی، گاز، نفت و پتروشیمی همین راهکارش مشخص نیست؟

احسنت. این است که می‎خواهم بگویم این راهکار خاصی نیست ما انتظارمان این بود که بعد از تلاش یک سال که زحمت کشیدند و فکر کردند اندیشمندان یک راهکار جدیدتری بیاید ولی چیزی در آن نمی‎بینیم و همان گذشته است ارتباطی هم بین این و اقتصاد مقاومتی من نمی‎بینم. در اقتصاد مقاومتی همه تلاش باید حمایت از تولید داخل باشد

  • پاشنه آشیل اقتصاد مقاومتی که مقام معظم رهبری روی آن تکیه دارد موضوع تولید داخلی است. ولی در این بسته این مسئله دیده نشده است. نسبت بسته با اقتصاد مقاومتی چگونه است؟

همین. آنچه که من دیدم در ان مجموعه سیاست‎ها اولا کاملا گره خورده به مذاکرات ژنو و همه با این فرض است که مابتوانیم از ظرفیت سرمایه‎گذاری خارجی استفاده کنیم و آن هم منوط به این است که در مذاکرات به جمع‎بندی‎ای رسیده باشیم تحریم‎ها لغو شود که با این روند مذاکرات بعید می‎دانم که این تحریم‎ها با این سرعت لغو شود.

بهانه‎ها که مقام معظم رهبری هم اشاره کردند و مذاکرات نشان داد که خیلی نمی‎توان به نتایج امیدوار بود انشاءالله که در بخش ژنو موفق باشند و ما آرزوی توفیق می‎کنیم ولی در حوزه اقتصادی عرضم این است که گره زدن کل سرنوشت کشور یا به فروش نفت و این‎که سرمایه‎گذاری خارجی انجام شود خیلی منطبق با سیاست مقاومتی که رهبری فرمودند نیست.

آن‎چه که من برداشت می‎کنم از اقتصاد مقاومتی و شما هم اشاره داشتید بحث این است که ما باید راه‎های استفاده بیشتر از نیروهای داخلی که نیاز به یک سرمایه‎گذاری و ساماندهی دارد و بانک اطلاعاتی باید تولید شود، بازارهای جدید نیاز داریم، بازارهای صادراتی و نیازهای منطقه شناسایی شود.

دیپلماسی ما باید درخدمت بازاریابی برای کالاهای جدید باشد تکنولوژی روز شناسایی شود، دانشگاه فعال‎تر شود در چرخه صنعت، بودجه‎های تحقیقات صنعتی افزایش پیدا کند.

شرکت‎های دانش‎بنیان و چرخه آن‎ها و ارتباطش با بخش تولید و تجاری‎سازی جدی‎تر گرفته شود این بودجه و برنامه می‎خواهد این یک سیستم ساختار هماهنگ می‎خواهد که در این برنامه‎ها هیچ کدام دیده نشده و اشاره‎ای نشده و آدم احساس می‎کند که همان جریان تفکر

اقتصاد نوکلاسیک تکرار شده چون آن ذهنی که این‎ها را نوشته غیر از این نمی‎تواند فکر کند.

  • یعنی در این بسته اقتصاد مقاومتی دیده نشده است؟

من اصلا ندیدم باید بیایند توضیح دهند و تشریح کنند بگویند کدامیک از این بندها که روی آن تأکید کردند در راستای اقتصادمقاومتی‎ست.

چون مقام معظم رهبری بیست و چهار تا بند سیاستی داشتند که ‌سیاست اصلی بخش عمده‎اش روی تنوع بخشی به بخش صادرات و واردات و تجارت، یکی از محورهای کلیدی عدالت است من ندیدم در بحث عدالت چه می‎خواهند بکنند از یک طرف دولت گذشته به شدت محکوم شد

به خاطر وابسته کردن اقتصاد کشور به درآمدهای نفت البته این مختص دولت گذشته نیست، پنجاه صد سال یعنی اززمانی که نفت در کشور ما کشف شد بوده مختص دولت گذشته نبوده و همچنان این هست می‎گویند درآمد نفت را نمی‎خواهیم در اقتصاد بیاوریم و می‎خواهیم گردش دهیم به سمت درآمد مالیاتی، بسیار خب در سیاست‎ مالی نگاه می‎کنیم می‎بینیم در این بسته سیاستی فقط کاهش منابع مالیاتی‎ست.

سئوال این است که شما منابع را کاهش می‎دهید. به ازای آن کاهش درآمد باید یک بودجه‎ای جایگزینش شود برای سایر هزینه‎ها این‎ها را از کجا می‎خواهند پوشش دهند به نظر می‎رسد که فقط فاز شعارهای زیباست اما اصل قضیه این است که این منابع از کجا باید تأمین شود.

منبع:همشهري اقتصاد

 

کد خبر 279884

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار اقتصاد كلان

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha