هركس سعي مي‌كرد اين خبر را به گوش همكلاسي خود برساند كه حاج‌آقا قدوسي امروز به مدرسه خواهد آمد. شور و اشتياقي كه در آن زمان‌ها حس مي‌كرديم شايد براي نسل امروز كه به نسل تكنولوژي و نسل اينترنت تبديل شده است، قابل درك نباشد اما هنوز هم آمدن اين روحاني شيرين‌سخن با قبايي پر از جايزه‌هاي جورواجور در مدرسه‌ها و مراسم هيجان‌انگيز است.
جرقه اوليه؛ يك كارنو
نخستين جرقه‌هاي روش تبليغي تصويري، همان روشي كه حجت‌الاسلام قدوسي با اين روش شناخته شده است، در كلاس‌هاي حجت‌الاسلام قرائتي زده شد. حجت‌الاسلام قدوسي مي‌گويد: «قبل از انقلاب كلاس‌هايي در منزل حجت‌الاسلام قرائتي تشكيل مي‌شد كه در آن كلاس‌ها از يك تخته سياه براي تدريس استفاده مي‌كردند. اين روش در آن زمان و در زمينه آموزش علوم ديني بسيار نو بود و تازگي داشت. من در آن زمان فكر كردم كه اگر بتوانيم نوشته‌هاي تخته سياه را به تصوير تبديل كنيم آموزش آن نيز راحت‌تر مي‌شود. براي عملي‌كردن اين ايده به سراغ اين كار رفتم. من حتي در قم و در درس آيت‌الله جوادي آملي تمام گفته‌هاي ايشان را به‌صورت تصويري در آوردم. در آن زمان يكي از همكلاسي‌ها كارهاي من را به آيت‌الله نشان داد و ايشان هم من را تشويق كردند. به همين دليل اين جزوه در آن زمان چاپ شد و مورد استقبال قرار گرفت تا يك شروع براي ادامه اين نوع فعاليت باشد.»
حاج آقاي مدارس! در ادامه به سراغ طراحي و تصويرپردازي رفت. خودش مي‌گويد: «خوشبختانه خداوند يك استعداد ذاتي براي اين كار در من قرار داده بود و خيلي زود به رموز كار واقف شدم. در ابتدا طرح‌ها را روي مقوا مي‌كشيديم اما بعدها به پارچه، بنر و در اين روزها به نرم‌افزار رايانه‌اي تغيير و كار را توسعه داديم. امروزه علم نيز ثابت كرده كه يادگيري تصويري بسيار بهتر است و تصوير تا حد زيادي روي يادگيري افراد تأثير مثبت دارد. اين موضوع در تجربه‌هاي ما هم بعينه مشاهده مي‌شود.»
فعاليت در مدارس
تصور كنيد كه به جاي كلاس خشك درس‌هايي مانند رياضي، در يك سالن و يا حتي حياط، پاي منبر يك روحاني بنشينيد؛ منبري كه روحاني آن صحبت‌هايش را با جمله‌هاي شيرين و طنزآميز مخلوط كرده و موضوعات مذهبي را با حلاوت خاصي كه فقط از او مي‌توان سراغ داشت، آموزش مي‌دهد. از طرفي همه براي جواب دادن به سؤالات و صاحب شدن جوايزي كه داخل بسته‌بندي‌ها وجود دارد، سر و دست مي‌شكنند.
حجت‌الاسلام قدوسي در اين مورد مي‌گويد:« بعد از اينكه به تبريز آمدم، به آموزش و پرورش مراجعه كرده و روش كار خودم را به آنها توضيح دادم. همچنين از تجربه‌هايم در مساجد و مدرسه‌هاي مذهبي سخن گفتم. بالاخره آنها نيز تصميم گرفتند تا در چند مدرسه اين كار را شروع كنم. اين كار به حدي مورد استقبال قرار گرفت كه خودبه‌خود به تمام مدرسه‌ها گسترش يافت.» در آن زمان حاج آقا قدوسي از پارچه براي تبليغ و آموزش مسائل ديني استفاده مي‌كرد تا اينكه با گذشت زمان تصاوير را روي بنر چاپ كرد.
نمي‌توان از تلويزيون دستي اين روحاني نيز به سادگي گذشت. وي در مورد اين تلويزيون توضيح مي‌دهد: «البته در آن زمان،يك روش اختراعي هم داشتم و يك نوع تلويزيون دستي درست كرده بودم كه اين بنرها را به شكل چرخاندن به دانش‌آموزان نشان مي‌دادم. كار من چيزي شبيه پرده‌خواني بود كه الان از مد افتاده است. اسم اين دستگاه را «صحنه‌خوان» گذاشته بودم.»
در ابتدا مسابقه وجود نداشت اما ايده مسابقه در سال‌هاي اوليه به‌وجود آمد. شايد اگر مسابقه نبود طرح هم به اين صورت موفق نمي‌شد. اين روحاني ادامه مي‌دهد: «به هر حال ما در كنار آموزش، مسابقه هم راه انداخته بوديم و به كساني كه جواب سؤالات را مي‌دادند، جايزه هم مي‌داديم. اين موضوع به حدي جا افتاده بود كه مسئولان مدرسه ابتدا جوايز را تهيه و آماده كرده و بعداً از من درخواست مي‌كردند كه به آن مدرسه بروم. در ادامه ما سعي كرديم در قالب اردوي تابستاني اين تبليغ را در فصل تابستان نيز براي شاگردان ممتاز ادامه دهيم. الان نتايج اين طرح مشخص شده است و اغلب تحصيل‌كردگان امروز به نوعي آن زمان در اين طرح حضور داشتند.»
چون كه با كودك سر و كارت فتاد...
حجت‌الاسلام قدوسي آشنايي با زبان كودكان را استعدادي خدادادي مي‌داند كه نصيب هر كسي نمي‌شود. وي مي‌گويد: «اين را هم مي‌توانم يكي از الطاف خداوند متعال بدانم كه نصيب من شده است. اگر الان 1000 كودك و نوجوان را به‌مدت 2ساعت به من بسپارند آنچنان جذب اين روش مي‌شوند كه گذشت زمان را احساس نمي‌كنند. اين را يك نوع علم تجربي روانشناسي كودك و نوجوان مي‌توان ناميد.»
تلويزيون و گلايه‌ها
در دهه70 با مشهور شدن اين روحاني و روش كاري‌اش، از صداوسيماي مركز تبريز او را براي اجراي برنامه‌ها دعوت كردند اما كوتاه بودن مدت و قطع‌شدن برنامه‌ها پس از مدت خاصي ازجمله گلايه‌هاي اين روحاني است. حاج آقا قدوسي در اين مورد مي‌گويد: «برنامه‌هاي ما چند دقيقه بود و در آن زمان اغلب انتقادات هم به 3 يا 4دقيقه بودن برنامه‌ها بود تا اينكه مدتي برنامه‌ها زماني حدود 15دقيقه داشت و در نهايت هم با بهانه كردن نبود بودجه عملاً اين برنامه‌ها قطع شد. البته شبكه استاني تا مدت‌ها تكرار برنامه‌ها را پخش مي‌كرد.» وي در گلايه‌اي مي‌گويد: «ما از صداوسيماي مركز استان انتظار بيشتري داشتيم. وقتي يك برنامه از سوي جوانان استقبال مي‌شود آنها بايد بيشتر از خود ما به ادامه كار علاقه‌مند باشند.»
تكنولوژي و تبليغ
حجت‌الاسلام حسين قدوسي ازجمله روحانيوني است كه هر ساله خود را با تكنولوژي‌هاي روز وفق مي‌دهد. از آن زمان كه مقوا و كاغذ به بنر تبديل شد تا به امروز كه به فيلم و نرم‌افزار رايانه‌اي تبديل شده است، هر ساله شاهد ورود اين تكنولوژي‌ها به روش‌هاي تبليغي اين روحاني هستيم؛ «سعي كرده‌ام كه كارهايم را روي سايت اينترنتي قرار دهم. برنامه‌ها به‌صورت فيلم و كليپ روي سايت قرار داده شده است و هم‌اكنون نيز سعي مي‌كنم تا نرم‌افزارهاي خاص اين روش را به طلاب و افراد علاقه‌مند ارائه دهم. حتي من اعتقاد دارم با بازي‌هاي رايانه‌اي، كودكان بهتر مي‌توانند مفاهيم ديني و مذهبي را بياموزند اما متأسفانه هيچ حمايتي براي توليد بازي كه
طراحي شده، صورت نگرفته است.»
اين روحاني شيرين سخن اضافه مي‌كند: «حتي من يك زمان در خط طراحي بازي رايانه‌اي افتادم و طرح آن نيز با نام «شهر قرآني» تهيه شد اما بعدها كار به‌دليل عدم‌حمايت مالي متوقف شد. من چون معمولاً مستقل هستم و به جايي وابسته نيستم، نتوانستم از عهده هزينه‌هاي گزاف اين كار برآيم.»
زندگي خصوصي
خداوند 3دختر و 5 نوه به حجت‌الاسلام قدوسي عطا كرده است اما اين فقط نوه‌هاي او نيستند كه مدام در پي جايزه هستند بلكه همه بچه‌ها و بزرگ‌تر‌هاي فاميل و همه مهمان‌ها به محض ورود به خانه حاج آقا انتظار جايزه را مي‌كشند. حجت‌الاسلام قدوسي در اين مورد توضيح مي‌دهد: «ما يك هيأت فاميلي داريم كه تمام خانم‌ها و آقايان فاميل با پيشنهاد من هر دو هفته يك‌بار جمع مي‌شوند و در آن مراسم نيز من از اين روش استفاده مي‌كنم. حتي براي كودكان و نوجوانان فاميل مسابقه اجرا مي‌كنم و جايزه مي‌دهم. اين كار باعث صفا و صميميت در فاميل مي‌شود. براي نوه‌هايم هم مسابقه اجرا مي‌كنم و اصلاً خودشان از من مي‌خواهند كه مسابقه اجرا كنم. حتي مهمان‌هايي كه به خانه ما مي‌آيند دوست دارند از آنها سؤال پرسيده شود و جايزه بدهم. من در خانه، 3قفسه براي جايزه تعيين كرده‌ام كه هميشه پر از جايزه‌هاي متنوع فرهنگي و مذهبي است.»
موضوعات مورد علاقه
حجت‌الاسلام قدوسي در زمينه موضوعاتي كه بيشتر علاقه دارد تا اين روزها روي آنها كار كند، مي‌گويد: «امروزه بيشترين ضعف گروه مخاطب ما مسائل اخلاقي است و بيشتر جوانان ما از اين موضوع در حال رفوزه شدن هستند. دشمن هم اين ضعف ما را شناخته و امروز نيز با عنوان جنگ نرم به‌صورت آرام آرام شروع به تهاجم كرده است. اعتقاد دارم اگر در سال‌هاي اول انقلاب هم آمريكا مي‌دانست كه مي‌تواند با جنگ نرم در جوانان ما نفوذ كند، نيازي به جنگ واقعي نمي‌ديد. ما هم بايد مقابله به مثل يادمان نرود. به همين دليل هم من بيشتر به موضوعاتي اهميت مي‌دهم كه مسائل اخلاقي را در نوجوانان و جوانان تقويت كند. صحبت در مورد اهميت حجاب، مشكلات ناشي از انحرافات چشمي مي‌تواند بسيار مفيد باشد. همچنين نماز جزو اصلي‌ترين موضوعات من در تبليغ دين است و امام(ره) هم مي‌فرمودند كه اگر نماز را جدي بگيريد، از انحرافات به دور مي‌مانيد.»
روي سبك زندگي ائمه(ع) مانور داده‌ام
وي ادامه مي‌دهد: «ما چه در كتاب‌هايي كه قبلاً به چاپ رسانده‌ايم و چه برنامه‌هاي فعلي، روي جزئيات زندگي ائمه(ع) و سبك زندگي آنها مانور داده‌ايم؛ اينكه پيامبر و امامان ما در مورد مسائل ريز زندگي مانند برخورد با افراد مختلف، صرفه‌جويي، مهمان‌نوازي، رفتار با همسر، فرزندان و خانواده، غذا خوردن و هر كار ديگري چه مي‌كردند و ما چگونه مي‌توانيم ادامه‌دهنده راه آنها باشيم. در جامعه ما سبك زندگي اجتماعي ضعيف است و در اين مورد مي‌توانيم از سبك زندگي اسلامي ائمه استفاده كنيم. ما حتي مي‌توانيم با تبليغ اين موضوع به يك سبك زندگي متعالي رسيده و اين سبك زندگي را به تمام دنيا معرفي كنيم. خود شما قضاوت كنيد كه در مورد زندگي و طرز رفتار حضرت امام حسين(ع) در طول 75 سال زندگي بابركت‌شان چقدر كار و تبليغ شده است، درحالي‌كه در مورد سالار شهيدان(ع) بيشتر روي واقعه عاشورا تأكيد مي‌شود.»
اين روزها...
اين روزها حجت‌الاسلام حسين قدوسي كه متولد سال1333 تبريز است، بيشتر وقت خود را در محيط آرام دارالتحقيق استاد شهيد مطهري مي‌گذراند. اين محيط به ظاهر ساكت، جايي است كه بيشتر ايده‌هاي جديد اين روحاني كه حالا به تكنولوژي‌هاي روز مجهز شده است، شكل مي‌گيرد و او مدام به‌دنبال حامياني براي عملي كردن اين ايده‌هاست اما هنوز هم در مراسم و در مدرسه‌ها با آمدن نام او شور و شوق زيادي ايجاد شده و بعد از رفتنش هم حس خوب جايزه‌گرفتن و دقايق شيرين و آموزنده برجاي مي‌ماند.
نظر شما