مرگ عبدالله بهانه‌اي شده تا آمريكايي‌ها نگاهي ديگر به رابطه خود با بزرگ‌ترين صادر‌كننده نفت جهان بيندازند و به همين‌خاطر هيأتي شلوغ و پرتعداد اوباما را در اين سفر همراهي كردند تا مذاكراتي مهم ميان دوطرف شكل بگيرد. جمع كردن سريع حدود ۳۰ مقام ارشد آمريكا براي اين سفر هم اما باعث نشد تا اوباما انتقادهايش از عربستان را متوقف كند و قبل از سوار شدن به هواپيما به مقصد رياض در گفت‌وگو با سي‌ان‌ان به نرمي بار ديگر درباره مشكلات حقوق بشر عربستان صحبت كرد.
در هيأت آمريكايي‌ها كه شب‌گذشته به رياض رسيدند جمعي از نمايندگان جمهوريخواه و دمكرات كنگره، مقام‌هاي نظامي، امنيتي و حتي مقام‌هاي سابق آمريكا حضور داشتند. اوباما كه در دوران رياست‌جمهوريش در سفر براي تسليت مرگ مقام‌هاي سياسي كمتر ديده شده براي رفتن به رياض سفر خود به هند را كوتاه كرد تا بتواند شب گذشته شام را در ديدار با سلمان بن عبدالعزيز پادشاه جديد عربستان صرف كند.
جان برنان، رئيس سيا، ژنرال لويد آستين رئيس فرماندهي مركزي آمريكا و جان مك‌كين، سناتور جمهوريخواه و دوست سعودي‌ها ازجمله كساني هستند كه به اوباما و كري در اين سفر پيوسته‌اند. مك‌كين كمتر از 10 روز قبل هم به رياض رفته بود و ديدار مفصل و گرمي با سلمان داشت. جمهوريخواهان كه قبل از اوباما روابط خوبي با عربستان و عبدالله داشته‌اند نقش ويژه‌اي در هيأت آمريكا داشته‌اند. كاندوليزا رايس و جيمز بيكر وزراي سابق امور خارجه آمريكا به همراه برنت اسكوكرافت و استفان هادلي 2مشاور امنيت ملي سابق اين كشور از چهره‌هاي شناخته شده براي سعودي‌ها در اين سفر بودند. مقام‌هاي آمريكا اعلام كردهاند كه علاوه بر مقام‌هاي دولتي چندين نماينده دمكرات كنگره هم اوباما را همراهي مي‌كنند. سناتور مارك وارنر، نانسي پلوسي نماينده ويرجينيا، آمي برا نماينده كاليفرنيا، اليوت اينگل و جوزف كراولي نمايندگان نيويورك ازجمله افرادي بودند كه جداگانه به رياض رفتند.
- تجديد خاطره به بهانه تسليت
هيأت پرتعداد و شلوغ آمريكا براي تسليت گفتن مرگ عبدالله نشان مي‌دهد كه آمريكايي‌ها با وجود همه اختلاف‌ها بر سر طيف گسترده‌اي از مسائل با عربستان همچنان به‌دنبال روابط نزديك با اين كشور هستند. حضور چندين مقام سابق در اين سفر نشان مي‌دهد كه مقام‌هاي واشنگتن با وجود اختلاف‌هاي سال‌هاي اخير اميد داشته‌اند خاطرات خوش دوران گذشته سعودي‌ها را زنده كنند. دوران رياست‌جمهوري جورج بوش اوج سفرهاي مقام‌هاي دوكشور بود.
بوش در سال ۲۰۰۸ 2بار به رياض سفر كرد تا يك ركوردشكني از خود به جا بگذارد. هيچ وقت تا قبل از بوش سابقه نداشت كه يك رئيس‌جمهور آمريكا طي ۴ماه دوبار به يك كشور خارجي سفر كند. عبدالله هم در سال‌هاي ۲۰۰۲، ۲۰۰۵ و ۲۰۰۸، 3بار به واشنگتن رفت. اوباما در گذشته با سلمان پادشاه جديد عربستان ديدار داشته است اما رابطه دوطرف هيچ‌گاه جدي نبوده است. در مقابل اما محمد‌بن‌نايف كه حالا نخستين فرد از نسل جديد عربستان در دايره اصلي قدرت به‌حساب مي‌آيد شخصي است كه رابطه نزديكي با مقام‌هاي واشنگتن داشته است. محمد‌بن نايف وزير كشور عربستان از سوي سلمان به‌عنوان جانشين وليعهد انتخاب شده و در گذشته با آمريكايي‌ها به‌ويژه در مسئله مقابله با تروريسم همكاري نزديكي داشته است.
در هيأتي كه روز گذشته به رياض رفت به همين‌خاطر افراد متعددي كه با محمد بن نايف همكاري كردهاند حضور داشتند. جان برنان، رئيس سيا، ليزا موناكو، مشاور ضد‌تروريسم رئيس‌جمهور آمريكا، حوزف وستفال، سفير آمريكا در رياض، ساموئل برگر، مشاور سابق امنيت ملي بيل كلينتون و فرانسيس فراگوس تاونسند، مشاور ضد‌تروريسم جورج بوش ازجمله اين افراد بودند.
- رابطه‌اي سردرگم ميان عشق و نفرت
سلمان بن عبدالعزيز در حرف‌هاي خود پس از به‌دست گرفتن قدرت به خوبي نشان داده كه نمي‌خواهد تغييري در سياست‌هاي اين كشور ايجاد كند و مسير عبدالله را ادامه مي‌دهد. در دوران اوباما اختلاف‌ها ميان دوطرف به اوج رسيد اما سفر روز گذشته اوباما نشان داد كه واشنگتن همچنان به ادامه همكاري با رياض اما شايد به شكلي جديد چشم دارد. اوباما قبل از ترك دهلي‌نو در گفت‌وگو با سي‌ان‌ان اعلام كرد كه آمريكا درباره عربستان بايد توازني ميان مسئله حقوق بشر و امنيت ايجاد كند.
طي هفته‌هاي گذشته توجه رسانه‌هاي آمريكايي به نقض حقوق بشر در عربستان بيشتر شده و آنها به‌ويژه پس از قطع سر يك زن و شلاق زدن يك وبلاگ‌نويس توسط سعودي‌ها نقض حقوق بشر در اين كشور را رصد مي‌كنند. مسئله نفت اما يكي از مهم‌ترين موضوعاتي است كه به اختلاف‌ها ميان دوطرف دامن زده است. آمريكايي‌ها در‌واقع با پافشاري بر توليد نفت شيل(نفت غيرمتعارف) سعودي‌ها را نگران كردهاند. در دوره اوباما اعلام شد كه آمريكا قصد دارد با توليد نفت شيل تا سال ۲۰۲۰ اتكاي خود به خريد نفت از عربستان را پايان دهد. مقام‌هاي عربستان ازجمله الوليد بن طلال هشدار داده‌اند كه اين اقدام آمريكا خطري بزرگ براي اقتصاد نفت‌محور رياض است. علاوه بر نفت درباره سوريه هم مقام‌هاي عربستان به‌شدت در زمان عبدالله از آمريكايي‌ها انتقاد كردند. سعودي‌ها به‌دنبال سرنگوني حكومت اسد بودند اما اعتقاد داشتند كه واشنگتن در اين رابطه اهمال كرده است.
بندر بن سلطان، رئيس سازمان اطلاعات عربستان حتي خواستار كاهش سطح روابط با آمريكا به اين خاطر شده بود. درباره يمن هم اختلاف مشابهي وجود دارد. سعودي‌ها در يمن مخالف قدرت گرفتن شيعيان حوثي هستند و مي‌خواهند مهره‌هاي خودشان در قدرت باشند اما مي‌گويند آمريكا در اين رابطه بي‌تفاوت است. سعودي‌ها همچنين دل‌خوشي از مذاكرات هسته‌اي ايران و آمريكا ندارند و اين مسئله را به صراحت اعلام كردهاند. در‌واقع مقام‌هاي عربستان حل و فصل مسئله هسته‌اي ايران را تهديدي براي خود به‌حساب مي‌آورند. داعش و قدرت گرفتن آن از ديگر محورهاي مهم اختلاف دوطرف است. اسناد زيادي در رسانه‌هاي آمريكا منتشر شده كه نشان مي‌دهد حجم گسترده‌اي از حمايت مالي و نيرويي گروه تروريستي داعش از داخل عربستان صورت‌مي‌گيرد. مقام‌هاي آمريكا بارها انتقاد خود را از رياض در اين رابطه مطرح كردهاند. دوره جديد عربستان نشان مي‌دهد رابطه ميان دو طرف به سمت عشق يا نفرت مي‌رود.
نظر شما