نسخه‌هايي كه گاهي آنقدر بدخط نوشته مي‌شوند يا آنقدر بدخوانده مي‌شوند كه نتيجه‌اش تحويل اشتباهي دارو به بيمار است. اين اما كمترين فايده الكترونيكي‌شدن نسخه‌هاست؛ موضوعي كه از مدت‌ها قبل مطرح است و وزارت بهداشت هم بر پيگيري آن تأكيد مي‌كند. ميزان تجويزهاي غيرضروري و ميزان مصرف غيرمعقول در سال‌هاي اخير در ايران، به‌عنوان عواملي جدي‌تر از بدخطي باعث شده‌اند متوليان سلامت كشور سراغ الكترونيكي شدن نسخه‌هاي پزشكان بروند.
به‌زعم آنها با اين اقدام مي‌توان نظارت جدي‌تر بر روند تجويز و مصرف بي‌رويه دارو در كشور داشت و از قاچاق دارو هم جلوگيري كرد. اما الكترونيكي شدن نسخه‌هاي پزشكان به چه معناست؟ آيا زيرساخت‌هاي لازم براي اجراي اين امر فراهم و همه امكانات آماده است؟ آيا اعتبار كافي براي اجراي اين برنامه تأمين شده است؟ آيا داروخانه‌ها هم از اين طرح استقبال خواهند كرد؟ پزشكان چطور؟
- آغاز طرح با هموفيلي‌ها
نيمه آذر‌ماه امسال معاون نظارت و برنامه‌ريزي سازمان غذا و دارو برنامه‌ريزي‌هاي انجام شده براي الكترونيكي شدن نسخ تجويزي پزشكان و منطقي‌كردن مصرف دارو را چنين تشريح كرد: سامانه رهگيري و رديابي دارو قسمتي از سامانه جامع براي مديريت اطلاعات در محدوده سازمان غذا و داروست. قرار است اين برنامه كل كالاهاي سلامت‌محور شامل دارو، غذا، مواد خوراكي، آشاميدني، آرايشي - بهداشتي، داروهاي طب سنتي و مكمل‌ها را از ابتداي زنجيره تأمين يعني از بدو توليد يا واردات پيگيري و كميت و شاخص‌هاي بازاري آنها را تا زماني كه به‌دست مصرف‌كننده مي‌رسد، كنترل كند.
دكتر اكبر عبداللهي اصل با اشاره به تجربه ساير كشورها در راه‌اندازي چنين سامانه‌اي، گفت: «در فاز آخر اين برنامه، نسخه الكترونيك در كارهاي فني مانند كنترل نسخ و منطقي كردن مصرف دارو را از اين مسير پيگيري مي‌كنيم. هرچند الكترونيكي شدن نسخ در فاز آخر راه‌اندازي سامانه رهگيري و رديابي دارو انجام مي‌شود، اما البته پايلوت نسخه الكترونيك، امسال اجرايي مي‌شود. به‌طوري كه اجراي آزمايشي اين برنامه در چند استان و به 2روش پيش خواهد رفت.
يك روش آن به‌صورت كشوري و در مورد بيماران خاص است و ابتدا در مورد بيماران هموفيلي اجرايي مي‌شود. روش ديگر نيز به‌صورت منطقه‌اي و در مورد همه داروهاست. در اين مورد نيز هماهنگي‌هاي لازم با چند شهر كوچك صورت گرفته است. كمابيش كارهاي مربوط به اين موضوع نيز در حال انجام است.» اين بماند كه انجمن هموفيلي‌ها از اين موضوع اظهار بي‌اطلاعي كرده است، اما به‌نظر مي‌رسد نخستين اتفاق ملموسي در اين زمينه بيفتد، مربوط به بيماران هموفيلي باشد.
دكتر مهدي پير صالحي، مديركل نظارت بر داروي سازمان غذا و دارو به همشهري مي‌گويد: الكترونيكي شدن نسخه پزشكان يعني به‌جاي آنكه پزشك دارو را روي كاغذ براي بيمار بنويسد، نسخه را روي صفحه كامپيوتر، تايپ و سپس از طريق شبكه براي داروخانه ارسال كند و بيمه‌ها نيز به همين طريق پرداخت كنند. به‌گفته پيرصالحي، الكترونيكي شدن نسخه‌هاي پزشكان مي‌تواند شيوه‌هاي گوناگوني داشته باشد.
يك نوع اين است كه دستگاه كارتخوان هم در مطب و كنار پزشك و هم در داروخانه وجود داشته باشد، به اين ترتيب كه پزشك با استفاده از كارت بيمار، اطلاعات او را دريافت و نسخه را تايپ مي‌كند. بعد هم داروخانه از طريق دستگاه كارتخوان نسخه را دريافت مي‌كند و بيمه هم به همين ترتيب. اما چون در اين شيوه بايد دستگاه‌هاي مخصوص تعبيه شود فعلا از اين شيوه قرار نيست، استفاده شود. به‌گفته او شيوه‌اي كه براي اين طرح، برنامه‌ريزي شده، راه‌اندازي پورتال دارويي است. به اين ترتيب، تمام داروهاي ما شناسنامه‌دار مي‌شوند و در زمان توليد هر بسته دارو يك كد اختصاصي براي دارو در نظر گرفته مي‌شود، سيستم پورتال دارويي اين كد را مي‌خواند و به اين ترتيب مسير دارويي براي هر دارو مشخص مي‌شود.
علاوه براين، پزشكان هم به سامانه دارويي مركزي متصل مي‌شوند. در اين سامانه، پزشك براي هر بيمار يك كد اختصاص مي‌دهد كه احتمالا اين كد، كدملي هر شخص خواهد بود. سپس نسخه را براي بيمار در سيستم كامپيوتري تجويز مي‌كند و بعد از آن بيمار در داروخانه با همان كدملي، دارو را تحويل مي‌گيرد و بيمه‌ها هم به همين ترتيب براي پرداخت‌هاي خود عمل‌مي‌كنند. او در پاسخ به اين پرسش كه آيا زيرساخت‌هاي لازم براي اجراي اين طرح در كشور فراهم است؟ چنين پاسخ مي‌دهد: درست است كه ضعف زيرساخت داريم به‌گونه‌اي كه سرعت و همه‌گيري لازم وجود ندارد اما، اين سيستم طوري طراحي شده كه مشكلات به‌راحتي برطرف مي‌شود.
- 400ميليارد تومان اعتبار
اما رئيس سازمان غذا و دارو، چندي قبل در گفت‌وگو با يكي از خبرگزاري‌ها از ضعف زيرساخت‌هاي لازم براي الكترونيكي شدن نسخه‌ها و تأمين اعتبار لازم گفت و توضيح داد: «الكترونيكي شدن نسخه پزشكان، ۴۰۰ميليارد تومان اعتبار نياز دارد و اين طرح، صرفه‌جويي عظيمي را براي بيمه‌ها و نظام سلامت به‌همراه خواهد داشت. تاكنون براي اجراي آزمايشي اين برنامه اعتبار پيش‌بيني شده تأمين شده است اما زماني كه اين برنامه سراسري اجرا شود زيرساخت‌هاي سنگيني نياز دارد و پيش‌بيني مي‌شود حدود 300 تا 400ميليارد تومان اعتبار بخواهد. اين برنامه فقط يك نرم‌افزار نيست كه تهيه شود و پزشكان از آن استفاده كنند بلكه تمام فرايندهاي حوزه سلامت را شامل مي‌شود پس به زيرساخت الكترونيك نياز دارد.»
- سازمان نظام پزشكي؛ مصمم
معاون نظارت و برنامه‌ريزي سازمان نظام پزشكي كشور به همشهري مي‌گويد: الكترونيكي شدن نسخه‌هاي پزشكان، مزيت‌هاي بسيار زيادي دارد و مصمم به اجراي آن هستيم. با اين كار، علاوه بر اينكه كنترل بهينه‌اي بر تجويز دارو خواهد شد، در هزينه‌ها هم قطعا صرفه‌جويي مي‌شود، بهره‌وري سيستم ارائه خدمات افزايش مي‌يابد و روي كيفيت تشخيص هم تأثير خواهد گذاشت؛ ضمن اينكه هماهنگي‌هاي بين‌بخشي هم بين ارائه‌كنندگان خدمات بيشتر و دسترسي براي همگان هم سهل‌تر مي‌شود.
نظر شما