دهه ۱۹۹۰ در منطقه‌اي كه روزگاري يوگسلاوي خوانده مي‌شد و رنگ رودها از كشتار مردم قرمز بود اما پس از سال‌ها كشمكش قضايي روز گذشته دادگاه بين‌المللي حكم داد كه صرب‌ها و كروات‌ها در پرونده‌هاي مورد شكايت در اين ديوان شايد جنايت كردهاند اما مرتكب جرم «نسل‌كشي» نشده‌اند. صرب‌ها كه پرونده‌اي قطور در جنايت و نسل‌كشي به‌ويژه عليه مسلمانان بوسني و كوزوو دارند حالا در اين يك مورد توانسته‌اند
قسر در بروند. به همين‌خاطر روز گذشته مقام‌هاي اين كشور حرف از فراموش كردن روزهاي گذشته و بهبود روابط با كرواسي زدند. اين پرونده را ابتدا دولت كرواسي با شكايت از صربستان به اتهام نسل كشي در شهر وكووار و برخي مناطق ديگر در درگيريهاي سال 1991آغاز كرد. صربستان اما ۹ سال پس از آغاز رسيدگي به اين پرونده اتهام متقابلي را در مورد اخراج 200هزار صرب از كرواسي مطرح كرد تا با اتهام در مقابل اتهام از خود دفاع كند.
به‌دنبال فروپاشي يوگسلاوي در درگيريهاي موسوم به جنگ استقلال كرواسي بين سال‌هاي ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۵ حداقل ۲۰ هزار نفر كشته شدند. قاضي پيتر تومكا، رئيس هيأت 17نفره قضات ديوان بين‌المللي دادگستري روز گذشته با رد اتهام نسل‌كشي اعلام كرد كه صرب‌ها و كروات‌ها هيچ‌كدام نتوانستند مدارك و ادله لازم را براي اثبات اتهام نسل‌كشي مطرح كنند. او تأكيد كرد كه جنايت‌هاي زيادي توسط هر دو كشور طي دهه ۱۹۹۰ صورت گرفته است اما مدارك ارائه شده نمي‌تواند «نسل كشي» را ثابت كند.
شهر وكووار طي 3ماه كه در سال ۱۹۹۱ در اشغال نيروهاي صرب بود به‌طور كامل تخريب شد و ده‌ها هزار كروات آواره شدند. 4 سال بعد ارتش كرواسي در عملياتي موسوم به طوفان منطقه كراجينا كه اكثريت ساكنان آن صرب تبار بودند را بمباران كرد كه آواره شدن ۲۰۰ هزار نفر را به‌دنبال داشت. دولت كرواسي اما در شكايت خود كه ۱۶ سال رسيدگي به آن طول كشيد تأكيد دارد كه صرب‌ها به رهبري اسلوبودان ميلوسوويچ به‌صورت هدفمند كروات‌ها را طي حملات خود قتل عام كردهاند تا اثري از آنها در اين منطقه باقي نماند. ميلوسوويچ كه پرونده‌اي قطور در كشتار داشت طي رسيدگي به پرونده‌اش در دادگاه بين‌المللي كيفري در زندان سكته كرد و قبل از آنكه حكمش مشخص شود از دنيا رفت.
اتهام «نسل‌كشي» در حقوق بين‌الملل جدي‌ترين اتهامي است كه عليه كشور ديگري مطرح مي‌شود. ثابت كردن اين اتهام هم به همين‌خاطر يكي از سخت‌ترين كارها در ديوان بين‌المللي دادگستري است. ديوان بين‌المللي دادگستري يا آي‌سي‌جي معروف به دادگاه جهاني ركن قضايي اصلي سازمان ملل متحد است كه مقر آن در كاخ صلح شهر لاهه در هلنداست و رسيدگي به اختلافات قانوني ميان كشورها به اين دادگاه ارجاع مي‌شود. حكم ديروز اما در‌واقع مهر پايان به نبردهاي قضايي صربستان و كرواسي در سال‌هاي گذشته به‌حساب مي‌آيد.
صرب‌ها و كروات‌ها پس از فروپاشي يوگسلاوي وارد درگيريهاي موسوم به جنگ استقلال كرواسي شدند. اين درگيري اما تنها بخشي از جنگ بالكان بود؛جنگ‌هايي كه تشكيل 6 كشور كرواسي، صربستان، بوسني هرزگوين، مقدونيه، مونته‌نگرو و اسلووني را به‌دنبال داشت. جنگ بوسني، حمله به كوزوو و درگيريهاي ديگري در پرونده جنايت‌هاي صورت گرفته در اين منطقه قرار دارد كه براساس آمار رسمي باعث كشته شدن حداقل ۱۴۰ هزار نفر شده است؛ هرچند تعداد واقعي قربانيان اين درگيري‌ها بسيار بيشتر از اين رقم تخمين زده مي‌شود.
صرب‌ها به‌عنوان نمونه از سال ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۵ حمامي از خون در بوسني به راه انداختند و خونين‌ترين جنگ در قاره اروپا پس از جنگ جهاني دوم را رقم زدند. تنها آمار غيررسمي كشته‌شدگان حمله صرب‌ها به بوسني ۲۵۰ هزار نفر تخمين زده مي‌شود. حدود 2 دهه از روزهايي كه جنايت در آن اتفاق افتاده مي‌گذرد. بسياري از عاملان جنايت‌ها فرار كردند يا آنقدر روند دادگاهشان طول كشيده كه عمرشان بدون صدور حكمي به پايان رسيده است. شايد سخت‌ترين كار دنيا حالا ثابت كردن جنايت‌هايي آنقدر فجيع و گسترده باشد كه حتي همه شاهدان آن هم قرباني شده‌اند.
نظر شما