در انتخاب او به این سمت شکی نیست و حتی اگر این انتخابات به جلسه بعدی پارلمان یعنی یک هفته دیگر موکول شود باز هم گل انتخاب خواهد شد.
این اولین بار در طول تاریخ جمهوری سکولار ترکیه است که به رغم تاکید بر جدایی دین و حکومت، مردی از تبار قوانین شریعت رئیس جمهور میشود. این انتخاب که نمایندگان پارلمان ترکیه در روزهای آینده آن را انجام میدهند نه تنها آینده ترکیه بلکه آینده کل اروپا را رقم خواهد زد.
مشکل کنونی اروپا تنها این نیست که ترکیه با 70 میلیون جمعیت مسلمان قرار است وارد اتحادیه اروپا شود، اگرچه مخالفان عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا بیش از هر چیز روی این موضوع تاکید میکنند و ورود ترکیه با جمعیت اکثریت مسلمان آن را به اتحادیه اروپا باعث بر هم خوردن توازن و زیر سؤال رفتن هویت مسیحی اروپا میدانند؛ اما واقعیت این است که شمار مسلمانان خود اروپا حتی بدون حضور و وجود ترکیه در حال افزایش است.
اما نکته مهمتر از این برای اروپا اسلامی شدن کشورهای مسلمان با حکومتهای سکولار مانند ترکیه است. شمار شهروندان ترکی که در سالهای اخیر به اسلام روی آوردهاند و مذهب را سرلوحه کار خود قرار دادهاند به سرعت در حال افزایش است.
فقط کافی است شمار زنان محلی را که اکنون حجاب میپوشند با 10 سال پیش مقایسه کنید آن وقت درمییابید که اوضاع در ترکیه چقدر متفاوت شده است.
یکی از موضوعات حساس در انتخاب رئیس جمهور جدید ترکیه ماجرای روسری است که خیرالنساء همسر محجبه عبدالله گل میپوشد. تصویر زن مسلمانی که روسری به سر دارد و در دفاتر دولتی، مدارس، دانشگاهها و اماکن عمومی ترکیه حاضر شود تصویری است که تا پیش از این در کشور ترکیه غیرقابل تصور بوده است.
اگر عبدالله گل رئیس جمهور شود همسرش چه خواهد کرد؟ آیا با همان روسری و حجاب همیشگی در مراسم عمومی حاضر خواهد شد یا اصلاً در مراسم یا مکان رسمی در کنار همسرش حاضر نمیشود؟ خیرالنساء زمانی به دادگاه حقوق بشر اروپا شکایت کرده و خواستار قانونی شدن پوشش روسری در دانشگاههای ترکیه شده بود.
گل قسم خورده است که از ارزشهای سکولار آتاتورک در ترکیه دفاع کند. اما وقتی همسر رئیس جمهور با روسری در کاخ ریاست جمهوری ترکیه اقامت کند دیگر وعدههای او هر چقدر هم آتشین باشد چه فایدهای خواهد داشت.
برای بسیاری از ترکها نفس انجام این کار نمادی از عزم حزب گل برای ایجاد تغییر سیاسی در نظام سیاسی و حقوقی کشور است.
بهار گذشته وقتی حزب عدالت و توسعه برای اولین بار گل را برای عنوان ریاست جمهوری پیشنهاد داد ارتش ترکیه که ضامن نظام سکولار ترکیه به حساب میآید اظهار ناخشنودی کرد.
رهبران احزاب مخالف به ویژه حزب جمهوریخواه خلق در اعتراض به این تصمیم اصلاً در رأیگیری شرکت نکردند و به دادگاه شکایت بردند. در اثر این فشارها گل کاندیداتوری خود را پس گرفت و انتخابات سراسری برگزار شد.
در حال حاضر گل انتقادها درباره حضور همسرش با حجاب در کاخ ریاست جمهوری را رد میکند و آن را حق او و همسرش بر اساس قانون اساسی ترکیه میداند. آنچه در ترکیه اکنون جریان دارد نمونه بحثهایی است که در آینده نزدیک در کل اروپا در خواهد گرفت.
در نظام آموزشی فرانسه پوشش حجاب ممنوع است و پارلمان دانمارک هم در حال بحث درباره ممنوعیت حجاب در مکانهای عمومی است. بحث کلیتری که از دل موضوع حجاب در اروپا بیرون میآید موضوع همگرایی فرهنگی در این قاره است.
قرار بود ورود ترکیه به اتحادیه اروپا نمونهای از همگرایی فرهنگی جوامع و مذاهب مختلف در این قاره باشد. اما اکنون که هم ترکیه متفاوت شده و هم اروپا با شرایط جدیدی روبهروست قوانین این همزیستی هم متفاوت خواهد شد.
نووستی/ 17 آگوست