به گزارش روابط عمومی دفتر مطالعات و توسعه رسانهها نویسندگان مقالات رابطه دین و رسانه را با توجه به بررسیهای علمی ، تاریخی ، ... از دیدگاههای مختلف مورد بررسی قرار دادهاند.
به اختصار باید گفت که سالها است ذهن بسیاری از پژوهشگران و متخصصان علوم دینی و شماری از متفکران حوزه علوم اجتماعی به این نکته معطوف گشته که نسبت میان دین و رسانه چیست ؟ و نحوه تعامل این دو نهاد چگونه است ؟ ایا بین این دو نهاد سازگاری و همگرایی وجود دارد یا هر یک به نوعی در تقابل و تضاد با یکدیگر هستند .
با بررسیهای تاریخی و تاریخچه ظهور رسانهها و کارکردهای مذهبی آنها میتوان به دو رویکرد اساسی در این رابطه دست یافت . رویکرد نخست معتقد است نه تنها بین رسانه و دین ارتباط تنگاتنگی برقرار است بلکه رسانهها بنا به تحقیقات بسیار مقوم دینداری در دورههای مختلف بودهاند به طوری که پیوند این دو به زمانهای بسیار دور یعنی نخستین روایتها از اسطورهها و دیوار نوشتهها و سنگ نبشتهها بر میگردد.
نگارش کتب عهد عتیق و جدید به عنوان نماد هزاران سال پیوند میان دین و ارتباطات تلقی میگردد. حضور دین و آثار دینی در هنر ، موسیقی، نسخ خطی و نقاشی به سالهای بسیار دور برمیگردد.
با کنکاش و ردیابی در این مسیر میتوان نمونههای بارز و برجستهای از نقش و جایگاه دین در رسانههای امروزی را پیدا کرد. از این دیدگاه موقعیت مذهب در عصر رسانهها نشان میدهد که دین با نفوذ در تمامی زوایای اندیشه و عقل آدمی بیشترین ارزشهای ضروری را گردآوری میکند تا با جذب شیوههای ارتباطی و فناوریهای نوین میان انسانهای پیرو آن ارتباط برقرار کرده و به نوعی خود را با شرایط جدید سازگار سازد.
رویکرد دیگر معتقد به تباین، تضاد و تقابل بین دین و رسانه است و معتقد است دین یک نهاد سنتی است که به توزیع معرفت میپردازد و باید به آن مثل سایر نهادهای سنتی نگریسته شود اما رسانه مفهومی مدرن است که دارای کارکردهای کاملاٌ جدید بوده و با دین تباین دارد. ولی رسانه نیز همانند دین به توزیع معرفت پرداخته و به رابطه انسان با محیط پیرامون خود شکل میبخشد. در این رویکرد رسانه در دنیای جدید رقیب دین است و میکوشد جای دین را بگیرد.
از منظر دیگر بررسیهای تاریخی نشان میدهند که رسانهها بیش از آن که مولود دین باشند به تقویت دینداری کمک کردهاند و مهم آن است که حاملان و عاملان این دو نهاد نماد ساز ظرفیتهای یکدیگر را با توجه به واقعیت خودشان شناسایی کرده و به خدمت بگیرند تا به درک و شناخت انسان از جهان پیرامون خود معنا بخشند.
در این شماره رسانه هر یک از نویسندگان به بررسی این دو پدیده و چگونگی ارتباطشان با یگدیگر پرداخته اند.
فهرست مطالب شماره 69 مجله رسانه:
شایان ذکر است که برای استفاده بیشتر پژوهشگران و دانشجویان عرصه علوم ارتباطات , متن کامل شماری از مقالات این شماره در وب سایت درج شده است.
* بررسی مطالعات و پژوهش های رسانه ها و دین/ دکتر پیروز ایزدی
* دین، فرهنگ و رسانه/ دکتر عبدالله گیویان
* از رسانه تا معنا / استوارتام. هورر اسماعیل بشری
* دین و نهاد ارتباطات/ دکتر هادی خانیکی
* مطبوعات , تلویزیون و دینداری در ایران/ دکتر علیرضا دهقان
* تبلیغات تجاری و اوانجلیسم به مثابه کالا/ دکتر حسن بشیر و سید محمدفکورپور
* بررسی رابطه استفاده از اینترنت وهویت دینی کاربران/ مجتبی عباسی قادی
* نظم نوین جهانی و محیط زیست فرهنگی/ دکتر حمید مولانا / اسماعیل اسفندیاری
* اخبار و ایدئولوژی/ دکتر علی محمدی
* آیا رسانهها پیام آور صلح و دوستیاند/ یوزف نیو یادومسکی / مهرداد امیررضایی رودسری
* نگاهی به روابط عمومی در ارتباطاتاسلامی: مطالعهای در سیره تبلیغیپیامبراکرم (ص)/ دکتر محمود یوسف مصطفی/ دکتر ناصر باهنر
* برداشتی از اندیشه های تبلیغی و ارتباطی امام خمینی (ره)/ دکتر محمد هادی همایون
* روزنامه ها و پیامبر اعظم (ص): بررسی مطالب مربوط به پیامبر اعظم (ص) در روزنامه ها
* طراحی مجدد رسانه / احمد رضا دالوند
* معرفی کتاب: دین در عصر رسانه
* فهرست گزیده مقالات ارتباطات جمعی در مطبوعات.