دلیل سفر هیات طالبان به تهران

به گزارش مونیتورینگ خبرگزاری صدا و سیما، فرهاد پیکار در تحلیلی برای این روزنامه انگلیسی نوشت: گزارش‌ها حاکی از این است که یک هیات از مقامات طالبان این هفته به صورت مخفیانه به ایران سفر کردند.

این دیدار هم در کابل و هم در تهران این سوال را مطرح کرد که چرا آنها ایران را انتخاب کردند؛ یک قدرت شیعی که با چند دولت سنی و گروه‌های فرقه‌ای در خاورمیانه در جنگ نیابی وارد شده است و این‌که آیا ایران می‌تواند میزبان یک گروه سنی تندرو در خاک خود باشد؟

دو دشمن سابق، زمانی در آستانه یک جنگ تمام عیار بوده و در مقابل یکدیگر ایستاده بودند. هرچند، وقتی بحث سیاست‌های منطقه‌ای مطرح می‌شود،‌دو طرف زمینه‌های مشترکی پیدا می کنند که از جمله می‌توان به نگرانی درباره گسترش نفوذ دولت اسلامی در منطقه اشاره کرد.

در سال 1998، تهران در یک نمایش نظامی آشکار، بیش از 70 هزار نیرو در مرز افغانستان مستقر و تهدید کرد که به افغانستان حمله می‌کند و انتقام کشته‌شدن هشت دیپلمات ایران به دست طالبان در شهر مزارشریف در شمال افغانستان در همان سال را می گیرد. فرماندهان ایرانی، پیش‌بینی کرده بودند که در عرض 24 ساعت، رژیم طالبان را سرنگون خواهند کرد، اما این وضعیت با مداخله سازمان ملل ، آرام گرفت.

بعد از آن، زمانی که نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا طالبان را به اتهام پناه دادن به اسامه بن لادن ، مغز متفکر حملات یازده سپتامبر 2001، ساقط کردند، ایران به طور ضمنی از این عملیات حمایت کرد.

هرچند، بیش از یک دهه بعد، به نظر می‌رسد دو رقیب دیرین می‌خواهند برای مواجه با تهدید روزافزون گروه دولت اسلامی، هم‌زیستی مسالمت‌آمیز داشته باشند؛ این جفت و جورشدن طالبان و ایران یک هدف مشترک را دنبال می‌کند: عقب راندن آمریکا و متحدان غربی و خارج کردن آنها از افغانستان.

هر چند ممکن است تهران دوست نداشته باشد دولت طالبان در مرزهای شرقی این کشور قدرت بگيرد، اما در عین حال مقامات آمریکایی نمی‌خواهند طالبان بخشی از دولت کابل مورد حمایت غربی ها باشد.

به همین دلیل است که یک هیات از طالبان به رهبری محمد طیب آغا از ایران دیدار و با مقامات این کشورگفت‌وگو کرده است. در حالی که مقامات در تهران، این دیدار را تکذیب کرده‌اند، روزنامه‌های ایرانی و طالبان، تائید کرده‌اند که یک هیات متشکل از اعضای طالبان از دفتر سیاسی خودشان در قطر به ایران سفر کرده‌اند.

طالبان با انتشار بیانیه‌ای گفته است که این هیات درباره مسائل متعددی از جمله وضع فعلی در افغانستان، مسائل جهان اسلام و منطقه و وضعیت آوارگان افغانی در ایران با مقامات این کشور بحث و گفت‌وگو کردند.

براساس گزارش رسانه‌ها،‌دیدار اخير هیات طالبان از ایران برای اولین بار انجام نمی‌شد. آنها تاکنون دوبار از این کشور دیدار کرده‌اند. آنها دو سال پیش نیز در کنفرانس بیداری اسلامی به میزبانی جمهوری اسلامی ایران شرکت کرده بودند.

با توجه به اختلافات ایدئولوژیک بین دو طرف، این دوستی نه چندان گرم میان ایران و طالبان می‌تواند از طریق رقابت‌های منطقه‌ای و ظهور گروه دولت اسلامی در پاکستان و افغانستان توضیح داده شود.

ابوبکر البغدادی، رهبر گروه دولت اسلامی، خودش را خلیفه همه مسلمانان نامیده است، در حالی که ملا عمر، رهبر یک چشم طالبان نیز دو دهه پیش همین عنوان را برای خود برگزید.

از پاییز گذشته، طالبان و تعداد کمی از اعضای شبه نظامی آن با البغدادی بیعت کرده و پرچم سیاه گروه دولت اسلامی را در چند درگیری مسلحانه در داخل افغانستان بالا بردند. هر چند طالبان خودش در گذشته بسیاری از افراد غیرنظامی را هدف قرار می‌داد، اما سخنگوی این گروه، داعش را مسئول حملات مرگبار در شرق افغانستان دانست. حملاتی که دست کم، 35 کشته بر جای گذاشت.

هر چند دو گروه، در انجام حملات وحشیانه، رقیب یکدیگر محسوب می‌شوند، اما طالبان از گروه دولت اسلامی خواسته است که از افراط گری در جنگ های خاورمیانه اجتناب کنند، درخواستی که البغدادی آن را به استهزا گرفت. براساس گزارش ها، او ملا عمر را یک جنگ سالار احمق و بی سواد توصیف کرد که سزاوار یک عنوان مذهبی نیست.

از سوی دیگر، ایران در حال مبارزه با نیروهای گروه دولت اسلامی از طریق گروه‌های شبه نظامی خود در عراق، سوریه و یمن است. براساس گزارش ها، تهران بیش از هزار مشاور نظامی به عراق فرستاده، حملات هوایی علیه مواضع گروه دولت اسلامی انجام داده و بیش از یک میلیارد دلار کمک نظامی به عراق داشته است. حضور گروه دولت اسلامی در افغانستان، برای ایران مطلوب نیست، چرا که شبه نظامیان از آنجا می‌توانند مواضعی در ایران را مورد هدف قرار دهند.