اين زيارت رفتن و راز و نياز كردن با خدا در بقاع متبركه، بخشي از هويت و فرهنگ ما ايراني‌ها شده است. به همين دليل هم آستان قدس رضوي در مشهد هيچ وقت خالي از زائر نمي‌شود و هر وقت و ماه و روزي كه به حريم خورشيد خراسان برويم باز هم غلغله و شلوغ است. هجرت اين امام رئوف به مرو يا همان مشهد فعلي باعث شده تا امامزادگان و بزرگان و علماي زيادي راهي اين جغرافياي كشورمان شوند؛ بزرگواراني كه حالا مزارشان تبديل به يك زيارتگاه شده است. اگر راهي مشهد مقدس هستيد مي‌توانيد علاوه بر زيارت امام‌هشتم(ع)، سري هم به اين زيارتگاه‌ها بزنيد.
- زيارتگاه امامزادگان سيدناصر و ياسر (ع)
اگر بعد از استخوان سبك كردن در حريم قدس رضوي راهي طرقبه، يكي از تفرجگاه‌هاي ييلاقي مشهد مي‌شويد حتما به زيارتگاه امامزادگان سيدناصر و سيدياسر(ع) هم‌برويد. براساس سندي، اين دو بزرگوار، از برادران حضرت رضا(ع) هستند و زيارتگاه آنها در ابتداي روستاي گلستان واقع در ۴ كيلومتري شهر طرقبه قرار دارد. اين زيارتگاه هم در سال‌هاي اخير بسيار مورد توجه دوستداران خاندان عصمت و طهارت قرار گرفته و هر روز ميزبان زائران بسياري است. قدمت نخستين بناي اين بقعه متبركه مشخص نيست و البته بناي فعلي هم چندان قدمتي ندارد. اين زيارتگاه از دهه 40 به بعد ساخته شده و توسعه يافته است. اكنون اين بقعه متبركه داراي بنايي جديد با نمايي امروزي است كه آن را با كاشي‌هاي معرق آراسته‌اند. 2ضريح فلزي بسيار زيبا هم روي قبور شريف اين امامزادگان نصب شده است. توسعه اين بقعه متبركه در سال‌هاي اخير باعث شده حتي زائران كشورهاي ديگر هم به اين زيارتگاه بيايند.
- زيارتگاه خواجه ربيع
آنهايي كه زياد به زيارت سلطان خراسان مي‌روند، حتما نام زيارتگاه مشهور خواجه ربيع را كه از مفسران بزرگ و تابعين بوده است شنيده‌اند. در جايگاه ايشان همين نكته كفايت مي‌كند كه حضرت رضا(ع) فرموده‌اند:«ما حصل لي من القدوم بخراسان الزياره ربيع بن خثيم». خواجه ربيع در نيمه دوم قرن اول هجري قمري به طوس هجرت تا سال‌هاي پايان حكومت يزيد زندگي كرد. او در تاريخ اسلام از جمله تابعين و از ياران صميمي ابن‌مسعود، صحابي بزرگ پيامبر(ص) و در زمره زهاد ثمانيه و از پيشگامان تفسير و حديث بوده است. همچنين گفته‌اند كه ربيع بن خثيم در تقوا و پارسايي شهره بود و نزد مردم خراسان، مقام و منزلتي عظيم داشت. بناي اين بقعه متبركه كه در انتهاي خيابان عبادي مشهد قرار دارد را به عهد صفوي نسبت داده‌اند. روي قبر، ضريحي مجلل قرار گرفته و ديوارهاي بقعه با كاشيكاري‌هاي معرق و ممتاز و گچبري‌هاي زيبا تزيين شده است. روايت بيان شده از حضرت ثامن را هم مي‌توانيد روي كتيبه‌هاي زيارتگاه پيدا كنيد.
- زيارتگاه خواجه اباصلت
سريال «ولايت عشق» باعث شد كه مردم بيشتر با شخصيت «خواجه اباصلت هروي» يكي از همراهان و نزديكان حضرت رضا(ع) در خراسان آشنا شوند. قبر اين بزرگوار كه از دانشمندان و عالمان حديث دوره خود نيز بوده، جزو زيارتگاه‌هاي معروف شهر مشهد به‌حساب مي‌آيد. براي رفتن به اين بقعه متبركه بايد به ۱۰ كيلومتري شرق شهر مشهد در حاشيه جاده فريمان- مشهد برويد. خواجه‌اباصلت پس از ورود امام‌رضا(ع) به خراسان به اين ناحيه آمد و بعد هم ملازم و همراه حضرت ثامن(ع) شد. يكي از مواردي كه باعث شهرت اين بزرگوار شده اين است كه ايشان راوي صريح چگونگي شهادت حضرت رضا(ع) به‌دست مأمون عباسي بود. او با توجه به رخدادهاي سياسي دوران عباسيان تا هنگام وفاتش به دور از انظار زندگي مي‌كرد. بناي قديمي اين زيارتگاه گويا توسط كربلايي محمد علي درويش از عرفاي سده هشتم هجري ساخته شد. اين زيارتگاه هم در سال‌هاي اخير توسعه يافته و بازسازي كامل شده است.
- زيارتگاه خواجه مراد
حضور متبرك امام هشتم(ع) در خطه خراسان يا همان مرو آن زمان باعث شد كه بسياري از محبان خاندان پيامبر(ص) به اين ديار بيايند. در نهايت هم در همين سرزمين مدفون و قبورشان تبديل به زيارتگاهي براي محبان ديگر شود. يكي از اين افراد ابوحبيب هرثمه بن اعين مشهور به «خواجه مراد» از اصحاب خاص حضرت علي‌بن‌موسي‌الرضا(ع) است. آرامگاه ايشان در ۱۲ كيلومتري شرق مشهد و در جاده فريمان، در دامنه كوهي تبديل به زيارتگاهي شده است. سندهاي تاريخي و موثق بسياري وجود دارد كه او يكي از با اخلاص‌ترين و وفادارترين ياران حضرت بوده است. حتي گفته شده كه خواجه مراد در راه همين اعتقاد و تفكر شيعي جان خود را از دست داد و به شهادت رسيد. برخي منابع ايشان را از سرداران مأمون معرفي مي‌كنند كه از مدينه تا توس حضرت رضا(ع) را همراهي و پس از شهادت آن امام، اقدام به افشاگري عليه مأمون كرد. اين بقعه متبركه در گذشته، بناي قابل توجهي نداشته و بناهاي فعلي اين زيارتگاه، جديد ساخته شده‌اند.
- زيارتگاه سلطان غياث‌الدين‌محمد
شايد روي اغلب اشياي تاريخي حرم مي‌توان نام‌هايي را مشاهده كرد كه مربوط به خاندان معروفي در سده‌هاي پنجم تا نهم هجري بوده‌اند. زيارتگاهي هم منسوب به يكي از مشهورترين سادات اين خاندان در شهر مشهد وجود دارد كه خيلي‌ها آن را به نام «گنبدخشتي» مي‌شناسند. اين گنبد در يكي از گذرهاي قديمي مشهد منشعب از ميدان طبرسي به نام چهارسوق نوغان قرار دارد. اين بنا مدفن «سلطان غياث‌الدين محمد» از سادات مشهور موسوي شهر مشهد است كه نسب شريفش با 17واسطه به امام موسي‌بن‌جعفر(ع) مي‌رسد. جايگاه اجداد سلطان غياث‌الدين بسيار متعالي و اشخاص داراي نفوذي بوده‌اند به‌نحوي كه در سده پنجم تا نهم هجري، اداره اصلي حرم حضرت رضا(ع) را به‌عهده داشتند. اين گنبد از نظر تاريخي هم اهميت دارد و قديمي‌ترين بناي مشهد پس از حرم مطهر بر جاي مانده از سادات موسوي است. وجه تسميه بنا به «گنبد خشتي» نيز به‌دليل آجري يا خشتي بودن آن است.
- زيارتگاه امامزاده نورالله(ع)
تا به حال نام روستايي در 70كيلومتري شهر مشهد به نام «زيارت» به گوشتان خورده است؟ اين زيارتگاه مربوط به بقعه متبركه يكي از نوادگان امام موسي‌كاظم(ع) است. وجود همين بقعه هم كه از ديرباز محل زيارت علاقه‌مندان خاندان عصمت و طهارت بوده باعث شده كه اين روستا به اين نام خوانده شود. براي رفتن به اين زيارتگاه بايد به سمت جاده تربت حيدريه برويد تا به روستاي زيارت برسيد. اين زيارتگاه به امامزاده سيدنورالله منسوب شده كه ميان اهالي روستا و مناطق اطراف از جايگاه مذهبي ويژه‌اي به لحاظ قداست و احترام برخوردار است. خود روستاي زيارت هم از روستاهاي ديدني اطراف مشهد به لحاظ تفرجگاهي طبيعي به‌حساب مي‌آيد. سنگ قبري كه روي مزار امامزاده نورالله قرار گرفته داراي نوشته‌اي است كه نشان مي‌دهد ايشان از نوادگان امام موسي بن‌جعفر(ع) بوده و در اين مكان به شهادت رسيده است. چند سالي مي‌شود كه در ميان فضاي داخلي بقعه، ضريح فلزي جديدي نصب كرده‌اند.
چند زيارتگاه ديگر
- زيارتگاه امامزاده اسماعيل(ع)
اهالي روستاي امان‌آباد در 30كيلومتري مشهد به سمت نيشابور، زيارتگاهي دارند كه خودشان به نام زيارتگاه شاهزاده اسماعيل آن را خطاب مي‌كنند. براساس اسناد تاريخي، اين زيارتگاه، مزار امامزاده بزرگواري است كه نسبش به امام‌حسين(ع) مي‌رسد.
- زيارتگاه امامزاده سيدعبدالعزيز(ع)
از خانواده حضرت ثامن(ع)، افراد بسياري به مرو هجرت كردند كه يكي از اين بزرگواران عبدالعزيز(ع) برادرزاده امام است. آرامگاه اين بزرگوار هم در زيارتگاه روستايي به‌نام دهسرخ قرار دارد كه چون محل عبور امام رضا(ع) در هجرت از مدينه به مرو بوده، اماكن متبركه ديگري هم مثل تخت امام و چشمه‌امام دارد.
- زيارتگاه امامزادگان هاشم و محتشم(ع)
اگر مي‌خواهيد هم در يك روستاي زيبا قدم بزنيد و هم زيارتي داشته باشيد به روستاي پيوه‌ژن واقع در ۷۵ كيلومتري مشهد برويد. اين روستا زيارتگاهي دارد كه مزار 2امامزاده بزرگوار در آن قرار گرفته است. بنابر اسناد گوناگون، شخصيت‌هاي مدفون در بنا، امامزادگان هاشم و محتشم(ع) از نوادگان حضرت موسي‌بن‌جعفر(ع) هستند.
- زيارتگاه امامزاده سيدجلال(ع)
اهالي روستاي گونجوك عليا در 80كيلومتري شهر مشهد، زيارتگاهي دارند كه منسوب به امامزاده سيدجلال(ع) است. روي مرقد اين امامزاده بزرگوار، نسب ايشان به امام موسي كاظم(ع) نسبت داده شده است. اين روستا هم از روستاهاي سرسبز و خوش آب و هواي مشهد به‌حساب مي‌آيد.
- زيارتگاه امامزاده سيدابوالقاسم صالح(ع)
روستايي با موقعيتي كوهستاني در 75كيلومتري مشهد و در جاده نيشابور وجود دارد كه به نام امامزاده‌اي كه مزارش در همين روستاست ناميده مي‌شود. روستاي ابوالقاسم داراي زيارتگاهي است كه مزار يكي از نوادگان امام هفتم(ع) به نام سيدابوالقاسم در آن قرار گرفته است.
نظر شما