آنطور كه دكتر مسعود قاسمي رئيس انجمن آترواسكلروز ايران مي‌گويد، در انتهاي قرن بيستم مرگ‌ومير ناشي از بيماري‌هاي قلبي و عروقي به ۲۵درصد رسيده و احتمالا در سال ۲۰۲۵ به ۳۵ تا ۶۰ درصد خواهد رسيد اما اوضاع قلب ايراني‌ها بحراني‌تر است. 33تا 38درصد مرگ‌وميرها در كشور ناشي از بيماري‌هاي قلبي و عروقي است، روزانه 300نفر در كشور بر اثر عوارض قلبي فوت مي‌كنند؛ اين آمار رسمي وزارت بهداشت است و حتي برخي گزارش‌ها ايران را ركورددار بالاترين آمار مرگ قلبي در جهان ناميده‌اند. تلخي بيشتر اما وقتي است كه همين آمار درباره پايين آمدن سن بيماري‌هاي قلبي هشدار مي‌دهد.
- جوانمرگي قلب‌هاي ايراني
بيماري‌هاي قلبي و عروقي سالانه منجر به 93هزار سكته قلبي مي‌شود. در سال 43هزار نفر دچار سكته مغزي مي‌شوند اما موضوع اصلي جوان‌شدن بيماران قلبي است. امروز در بين افراد ۳۰ تا ۴۰ ساله هم آمار ابتلا به بيماري‌هاي قلبي و عروقي كم نيست. اما متخصصان دليل اين وضعيت را سبك زندگي غلط زندگي مي‌دانند. كم‌تحركي، تغذيه نامناسب، ماشيني‌شدن، دخانيات، افزايش فشار خون، چربي خون و بيماري ديابت از علل افزايش بيماري‌هاي قلبي هستند. دكتر نصرت آزاد احيايي رئيس بخش قلب بيمارستان فيروزگر، وضعيت قلبي عروقي ايراني‌ها را نگران‌كننده مي‌داند و به همشهري مي‌گويد:« البته آلودگي هوا و مسائلي مانند ريزگرد‌ها هم تأثير زيادي دارند اما اصل مشكل همان سبك زندگي است. بازي‌هاي لي‌لي و گرگم به هوا جاي خود را به بازي‌هاي كامپيوتري داده‌اند كه منجر به چاقي كودكان و در نتيجه تصلب شرايين و فشار خون بالاي آنها شده است.» اين عضو هيأت علمي دانشگاه علوم پزشكي ايران استرس در زندگي شهري را از ديگر عوامل مهم در ايجاد سكته قلبي به‌خصوص در جوانان مي‌داند و مي‌گويد: « اعضاي خانواده در منزل به جاي گفت‌وگو و توجه به يكديگر، سرگرم موبايل و شبكه‌هاي اجتماعي است. اخيرا تحقيقي نشان داد كه ايراني‌ها به‌طور ميانگين 12ساعت در روز در شبكه‌هاي اجتماعي هستند. بودن در اين شبكه‌ها منجر به افزايش محبت بين مردم نمي‌شود. چگالي و عيار محبت كم شده و در نتيجه هورمون‌هاي ايجاد استرس مانند آدرنالين و كات‌كول‌آمين كه باعث صدمه به ديواره كرونر قلب مي‌شود در خون افزايش مي‌يابد.»
- جاي خالي نظارت
اما دكتر ناصر جليلي، فوق تخصص قلب معتقد است كه وزارت بهداشت بايد در اصلاح اين وضعيت نقش جدي‌تري ايفا كند. او با تأكيد بر اينكه هر‌گونه سياستگذاري براي كاهش بيماري‌هاي قلبي بايد بر كاهش زمينه‌هاي ايجاد‌كننده آن متمركز شود، به همشهري مي‌گويد: «الان در بيماران قلبي گذاشتن استنت يا همان فنر بسيار رايج شده به‌طوري كه هر كسي قلبش كمي گرفتگي داشته باشد، سريع استنت برايش تجويز مي‌شود. درصورتي كه همه بيماران قلبي نياز به استنت ندارند. بايد توجه داشت كه همه استنت‌ها از خارج از كشور وارد مي‌شود و ارز بري زيادي هم دارد. از آنجايي كه بسياري از بيماران نياز به استنت ندارند، طبيعتا بعد از مدتي اين استنت بسته خواهد شد و بيمار مجبور است با مشكل بيشتري وارد مرحله جراحي قلب شود.»
در شرايطي كه دولت بارها اعلام كرده است كه براي اجراي صحيح و مداوم طرح تحول سلامت با كمبود بودجه مواجه است، نظارت بر تجويز روش‌هاي درماني غيرضروري اهميت زيادي دارد. رئيس بخش قلب بيمارستان حضرت رسول اكرم(ص) مشكل اصلي را درمان‌هاي غلط در حوزه قلب و عروق مي‌داند و مي‌گويد: «ميزان افرادي كه نيازمند جراحي هستند رو به كاهش است چون بسياري از همكاران ما هر مريضي را كه رگ‌هاي قلبش بسته باشد به استفاده از استنت هدايت مي‌كنند. چون استنت برايشان درآمد دارد. از سوي ديگر بيشتر آدم‌ها از جراحي قلب مي‌ترسند. بيماري كه اين روش برايش به اشتباه انتخاب شده باشد، بهبود نمي‌يابد و بعد از مدتي نياز به جراحي پيدا مي‌كند. جالب اينجاست كه ديده شده براي اين بيماران بعضا باز استنت تجويز مي‌شود. در حال حاضر بيش از 90درصد پزشكان براي بيماران روش درماني استنت انتخاب مي‌كنند.» حتي اگر اين اتفاق هم بيفتد باز خيلي از مسائل در بيماري‌هاي قلبي به‌خود ما بستگي دارد، 10درصد مردم ما در كشور سيگار مي‌كشند، 3ميليون نفر قليان مصرف مي‌كنند و 90درصد علت سرطان ريه سيگار است به‌طوري كه خطر سكته قلبي را 4برابر مي‌كند.
مصرف دخانياتدر ازاي هر 10عدد سيگار كشيده‌شده، خطر مرگ در اثر بيماري قلبي در مردان 18درصد و در زنان 31درصد بالا مي‌رود. تخمين زده مي‌شود كه سالانه 37تا 40هزار نفر در اثر قرار گرفتن در معرض دود سيگار ديگران از بيماري‌هاي قلبي- عروقي فوت مي‌كنند.
كم تحركي
كمبود فعاليت بدني كافي، خطر رويدادهاي قلبي را حداقل تا 2برابر افزايش مي‌دهد. حدود 12درصد كل مرگ‌ومير را درجهان مي‌توان به كم تحركي نسبت داد. در تهران 80درصد مردان و 85درصد زنان هيچ فعاليت بدني در خارج از محيط كار يا منزل، ندارند.
چاقي
چاقي عامل خطري براي فشار خون بالا، اختلال چربي‌هاي خون و ديابت نيز است و كم‌تحركي خود عاملي براي افزايش وزن است. چاقي احتمال بيماري‌هاي قلبي - عروقي را در مردان تا 2برابر و در زنان تا 2/5برابر افزايش مي‌دهد.
فشار خون بالا
فشار خون بالا يكي ديگر از مهم‌ترين عوامل خطر بروز بيماري‌هاي قلبي و عروقي و شايع‌ترين عامل بروز نارسايي قلبي و سكته مغزي در بسياري از كشورها و شايع‌ترين عامل ايجاد نارسايي كليوي است. در كشور ما 14درصد افراد 69-12ساله فشار خون بالا دارند و 34درصد افراد 69-35ساله در كل استان‌ها و 38درصد هم در تهران فشار خون بالا دارند.
نظر شما