اما همچنان عموم مردم به این موضوع علاقه وافری نشان میدهند و هراز چند گاهی پدیدار شدن یک هلال بسیار جوان و یا رکوردشکن، نظر شیفتگان کمان ابروی آسمانی را به خود جلب و آنها را مجذوب شکل خود میکند.
واقعیت این است که امسال با یک هلال خاص روبرو هستیم (به جدول اطلاعات این هلال نگاه کنید)، چرا که برخی ویژگیهای این هلال، حکایت از یک هلال پر مشکل برای رصدگران در شامگاه چهارشنبه دارد و چون در گذشته نیز رصدگران با هلالهای بسیار جوان روبهرو بودهاند، این بار نیز با انجام محاسبات و گزینش سایتهای رصدی بالاخص در استانهای جنوبی سعی در شکار این هلال میکنند.
با این حال، رویت این هلال در روز از ویژگی خاصی برخوردار است. توجه کنید که در هیچ کجای کشور هلال رمضان 1428 با چشم غیرمسلح دیده نمیشود.
تقریباً معیارهای رویت پذیری متداول، ایران را کاملاً خارج از خط رویتپذیری میداند و طبق یکی از معیارهایی که مدت زیادی نیست ارائه شده (معیارعوده)، نیمیاز کشور درون خط رویتپذیری قرار گرفتهاست.
رصدگران باید به جدایی زاویهای، فاز و طول کمان مناسب این هلال توجه داشته باشند.
اگر در جلسات و نشستهای تخصصی رویت هلال شرکت کرده باشید، میدانید که در این جلسات همواره بر استفاده از تلسکوپهای با قابلیت ردیابی و تجهیز تاکید میشود که این امر بیشتر برای جلوگیری از استفاده از دوچشمیهای غیر کالیبره و دارای مشکل برای رویت هلالهای بحرانی است. علاوه بر این هلال در روز و هلالهای شامگاهی خاص با تلسکوپهای ردیاب بهتر شکار میشوند و به آن میتوان با اطمینان بیشتری استناد کرد که خوشبختانه مورد اقبال عمومیقرار گرفتهاست.
در هر حال هلال رمضان امسال از نظر ارتفاع و مکث (در هنگام غروب خورشید) و برخی فاکتورهای دیگر خاص و پرمشکل محسوب میشود.
ارتفاع ماه، همان فاصله زاویهای عمود ماه به افق در زمان غروب خورشید است.
مکث هلال نیز تفاضل زمان غروب خورشید از زمان غروب ماه است.
طول کمان با در نظر گرفتن یک دایره ساعت و منطبق کردن شکل هلال بر صفحه ساعت حاصل میشود. همانگونه که بهراحتی در مییابید طول کمان یک دایره کامل معادل 12 ساعت برابر 360 درجه است. مثلاً از ساعت2 تا 6 را در نظر بگیرید؛ طول کمان منطبق بر آن برابر120 درجه میشود (فاصله زاویهای بین هر ساعت 30 درجه است).
فاز ماه با توجه به روشنی هلال و به درصد برآورد میشود. بهاین معنی که این هلال چه مقدار از صددرصد روشناییماه، روشنی دارد. بدیهی است سن هلال نیز همان زمان گذر از مقارنه (لحظه در یک خط قرارگرفتن مرکز ماه، خورشید و زمین در گردش ماه بهدور زمین) تا لحظه اولین غروب خورشید است. مثلا اگر لحظه مقارنه 6 صبح و غروب آفتاب آنروزساعت 18 باشد، سن هلال برابر12 ساعت است. زمان مقارنه هلال رمضان 1428 ساعت 16 و 14 دقیقه و 9 ثانیه روز سه شنبه 20 شهریور است.
جدایی زاویهای نیز مقدار زاویهای است که بین مرکز قرص خورشید و قرص ماه به راس چشم انسان ایجاد میشود. در برخی معیارها نیز به ضخامت میانی هلال توجه شده که به دقیقه کمان بیان میگردد.
خوب است به جدول پیش گزارش رصدی این مقاله نگاهی بیافکنید و در نظر داشته باشید چون دوره هلالی ماه 29.53 روز است ما در شامگاه روز 29 ماه قمری اقدام به رویت هلال میکنیم، در صورتی که هلال رصد شود ماه قمری 29 روزه تمام شده و فردای آن روز آغاز ماه جدید است درغیر این صورت حتماً در غروب روز بعد هلال مشاهده و ماه 30 روزه تمام میگردد چرا که ماه قمری با توجه به اشارات بالا 28 روزه و یا 31 روزه نخواهد بود.
نتیجه آنکه همانگونه که مشاهده میکنید رویت هلال نیز بحثی کاملاً علمی، قابل محاسبه و در عین حال در دسترس عموم برای مطالعه و تحقیق است که این مهم از خصیصههای علم با معنی خالص آن است.
آماتورهای ایران وجهان نقش زیادی در پژوهشها و مطالعات امروزی دارند و دقیقاً به همین علت آماتورها نقش اساسی در پیشبرد علم اخترشناسی داشتهاند.
چرا که مفهوم آماتور نه به معنی غیرحرفهای بلکه به معنای علاقمند و دلبسته است که بدون چشم داشت فقط برای انجام یک کار علمیتفننی و از سر کنجکاوی و پاسخ به ذهن جستجوگر که از ویژگیهای متمایز انسان با سایر موجودات است به این مطالعات و رصدها اقدام میکند.
بدیهی است تفاوت نگرشهای کشورهای مختلف در تعیین ضوابط برای آغاز ماه قمری تا رسیدن به یک وحدت رویه منطقی در جهان اسلام، تاثیری بر تلا شها و زحمات علمیدر کشور نمیگذارد و به مفهوم اشتباه در فعالیتهای داخلی نبوده و نیست.