انتشارات ثانیه، این کتاب را اینگونه معرفی کرده است: شما خود را جای یک روزنامه نگار حرفه‌ای بگذارید و سوژه‌ای را هدف بگیرید: حالا یک تیتر بزنید. موضوع آن هم فرق نمی‌کند. چالش از اینجا شروع می‌شود که وقتی می‌خواهید در وب تیتر بزنید، ناخواسته از «اصول حرفه‌ای ژورنالیزم»، فاصله می‌گیرید. شاید دلیل آن این باشد که در فضای وب، مخاطبان وارد اتاق خبر و یا تحریریه شده‌اند. به جای شما نه تنها متون ژورنالیستی را تکمیل می‌کنند که گاه تیتر می‌زنند (ن ک: کاستلز، ۱۳۸۰) و شما به عنوان یک روزنامه نگار و تیتر نویس یا سردبیر، آیا می‌توانید تحت تأثیر قرار نگیرید؟ هرگز.
اما این سکه روی دیگری دارد: روزنامه نگار حرفه‌ای، بی‌تردید سردبیر و تیتر نویس حرفه‌ای است. به همین دلیل، هرگز نمی‌تواند اصول حرفه‌ای تیتر نویسی را در هنگام وب نگاری نیز نادیده بگیرد، هر چند فشار مخاطبان در قالبی انبوه بر روی کار او تأثیر بگذارد، اما نمی‌تواند تغییر دهد. این همان «راز نیمه پنهان» ژورنالیزمِ حرفه‌ای است که با همه تحقیق‌ها و پژوهش‌هایی که از سوی مراکز پژوهشی و دانشگاه‌های معتبر بین المللی در دپارتمان‌های روزنامه‌نگاری، رسانه و ارتباطات صورت گرفته، پژوهشی وجود ندارد که منکر تأثیر اصول حرفه‌ای ژورنالیزم-در فضای وب- باشد. همه این پژوهش‌ها به نوعی از پژوهش‌های محافظه کارانه تا پژوهش‌های رادیکال و آوانگارد، پایبندی به صحت و سقم، بی‌طرفی، وفاداری تیتر به متن، تابع بودن تیتر به نشانه شناسی و معنا شناسی و تأثیر پذیرفتن آن از سطح زبان‌شناسی تا سطح ادبیات را نه تنها منکر نشده‌اند، بلکه به نوعی تأکید کرده‌اند. (ن ک: رضاییان، ۱۳۹۲)
افزون بر آن حتی اگر بپذیریم با آمدن وب ۳ -در سال ۲۰۲۰ .م- نسخه‌های چاپی مطبوعات تا ۲۰۳۵٫م به حداقل و یا حتی صفر می‌رسد، اصول ژورنالیزم حرفه‌ای با همه پویش تکاملی خویش، در شکلی تازه، یگانه عاملِ اطمینان بخش برای مخاطبان خواهد بود. چنانچه ورود تکنولوژی و وب هوشمند در پزشکی، همین چالش را ایجاد کرده است که آیا روزی فرا نخواهد رسید که بیمار، بی‌نیاز از مراجعه به متخصص و پزشک شود؟ پاسخ این چالش نیز در پژوهش‌ها و تحلیل‌های متفاوت در این جمله خلاصه می‌شود: «بیمار، در جهان وبِ هوشمندِ آینده، همچنان پزشک را مورد اعتماد خود قلمداد خواهد کرد؛ نه صرفا تکنولوژی پزشکی را.»
در این کتاب کوشیده‌ایم تا برای فهم بهتر موضوع «تیتر نویسی در وب» ابتدا شما را با مبانی شکل گیری تیتر آشنا کنیم و ببینیم، چه نسبتی میان ما، جهان و وب معنایی وجود دارد و وب نویسی چگونه به سه عنصر متن، فرامتن و زمینه وابسته است؟ در این میان، اگر معتقد به مفهوم «بینا متن» هستیم، آیا می‌توان از تراکنش و دیالکتیکِ تیترهای میهمان با تیترهای رسانه‌های میزبان، به ابداع مفهوم تازه ای تحت عنوان «بینا تیتر» دست یافت؟
در ادامه، سراغ «عوامل تأثیرگذار بر تیتر وب» رفته‌ایم. تلاش برای پاسخ به این پرسش که؛ تیتر در وب چه اندازه تابع متن است و چه اندازه تابع حاشیه؟ و نیز، تیتر در وب از نشانه شناسی بیشتر تأثیر می‌پذیرد یا معنا شناسی؟ با درک این مفاهیم مبنایی، سراغ مباحث «کاربردی و تجربی» رفته‌ایم: کارکردهای ۸ گانه تیترهای چاپی در مقایسه با کارکردهای ۱۱ گانه تیترهای اینترنتی و تحولی که تیترها در رسانه‌های آنلاین طی خواهند کرد.
عناصر ساختاری ۴ گانه تیتر وب، پیش درآمدی بر ویژگی های ۹ گانه تیتر نویسی در وب، قلمداد شده است و در ادامه نقش تأثیرگذارِ موتورهای جستجو و الزام بازیابی تیترها - به عنوان یک اصل جدیِ تأثیرگذار برای تیتر نویسان وب - را بررسی کرده‌ایم. «تکنیک‌های ۹ گانه تیتر نویسی» در وب فصل دیگر این اثر را شامل می‌شود که مانند فصل‌های پیشین با نمونه‌ها و مثال‌های تیتری، همراه شده است. اما برای روشن تر شدنِ موضوع، سراغ توصیه‌های تیترنویسان حرفه‌ای در وب - چون مت تامسون، سردبیر سایت NPR بوستون در قالب توصیه‌های ۱۰ گانه او و راهکارهای برایان کاسل، دیزاینر، طراح وب و روزنامه نگار از کالج کلمبیا، شیکاگو و ۸ سردبیر و استاد دانشگاه دیگر در وب به همراه ارجاع مقالاتشان- رفته‌ایم. در این میان، با رجوع چندین باره نویسنده، به تیترها و اثرِ تأثیرگذار سردبیر، پژوهشگر و استاد مسلم روزنامه‌نگاری آنلاین در ایران، دکتر یونس شکرخواه در جام جم آنلاین و همشهری آنلاین بر غنای این اثر افزوده شد که در مقایسه با آثار پیش گفته، اگر بیشتر نباشد؛ هرگز کمتر نبوده و نیست.
بدیهی است نباید، تیترنویسی در دو سبکِ «وب نگاری خبری» یعنی؛ بلوک نویسی رویترز و سبک الماس خبری، از قلم می‌افتاد.
در ادامه پس از تیتر خبری، تیتر تحلیلی در وب، شامل مبانی، اصول و انواع آن، بررسی شده و در فصل آخر، به «تیتر نویسی یا عنوان نویسی در شبکه‌های اجتماعی یا وب ۲» پرداخته شده است. سپس چشم انداز تیتر نویسی در آینده با الهام از پژوهش دانشگاه‌های آلمان - اولم، لایپزیک و کوبلنز - تحت عنوان «پیشنهاد الگوریتمِ تیتر یاب» را، مطرح کرده‌ایم. با این نگاه که؛ «در آینده نرم افزار به جای شما تیتر می‌زند»، این موضوع مورد کنکاش قرار گرفت.
کتاب «تیتر نویسی در وب»، ۱۲۰ صفحه در قطع رقعی و با قیمت ۸۰۰۰ تومان راوانه بازار نشر شده است که هم اکنون در ایام نمایشگاه مطبوعات، در غرفه ۲۷۸ (انتشارات ثانیه) موجود است.
پیش از این، کتاب «تیتر نویسی» که در سال ۹۱ از سوی دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها، منتشر شده بود، ویراست دوم آن در ماه گذشته رونمایی و نقد شد.
گفتنی است کتاب «تیترنویسی در وب» در راستای دو اثر قبلی از این نویسنده، عملاً مبحث پژوهشی و آموزشی تیترنویسی را، برای دانشجویان و روزنامه نگاران ارتقأ داده است.
در مقدمه مولف می‌خوانیم: رسانه، رسانه است. مطبوعات، رادیو، تلویزیون، وب، تفاوتی نمی‌کند. آیا این دیدگاه درستی است؟ چالش‌های آن چیست؟ چرا از هنگامی که وب آمده است- چه وب ۱ و چه وب۲- ما روزنامه‌نگاران حرفه‌ای، هم در عرصه تجربی و هم در عرصه آکادمیک، نمی‌توانیم از تأثیر وب بر ژورنالیزم و در این میان، فرم تیتر نویسی چشم بپوشیم؟
نظر شما