هر بار هم كه كاميوني رد مي‌شود، دوده‌ها رنگ خاكستري بر خيابان مي‌زنند. البته كه رنگ غالب، خاكي است. رفتگر زحمتكش هم هرچه جارو مي‌زند انگار نه انگار. مرد مسني كه همراه يك پسر جوان جلوي در معدن توليدي شن و ماسه ايستاده، نگاهي به كاميوني كه قصد ورود به معدن را دارد مي‌اندازد و مي‌گويد: «مخلوط ندارد، مي‌تواند برود داخل.» از او مي‌پرسم براي چه اينجا نگهباني مي‌دهي و پاسخ مي‌دهد: «جلوي كاميون‌هاي داراي مخلوط را مي‌گيريم؛ آنطور كه برايمان وظيفه كرده‌اند اما واقعا نمي‌توانيم به زور متوسل شويم. به هرحال خيلي‌ها از كنار همين كارخانه نان مي‌خورند.» كاميوني از در شمالي معدن خارج مي‌شود و جوان نگهبان، ادعايي بر زبان مي‌آورد كه رنگي ديگر به خيابان مي‌دهد؛ «چندين بار كاميون‌ها با موتورسيكلت‌ها و اهالي محل تصادف كرده‌اند. صحنه تصادف يك‌راكب موتورسيكلت با كاميون را در نزديكي سه‌راهي لاله هرگز نمي‌توانم فراموش كنم. يك‌بار هم كاميون عابري را زير گرفت و او در دم جان سپرد.» اينها بخشي از مشكلات ناشي از تردد كاميون‌ها به مقصد معادن جنوب غرب تهران هستند.
- بلاتكليفي معادن
معادني به وسعت 400هكتار كه اگرچه بخش عظيمي از آنها تعطيل شده‌اند اما شواهد نشان مي‌دهد هيچ برنامه عملي براي تبديل زمين‌هاي تعطيل‌شده به بخش‌هاي تفرجگاهي، اقتصادي، فضاي سبز، ورزشي و... وجود ندارد. دليل اصلي هم مشخص است. فرمانداري اگرچه 26شهريور‌ماه امسال را آخرين زمان براي تعيين تكليف معادن عنوان كرده بود اما از آن تاريخ 116 روز گذشته و هنوز اتفاق خاصي رخ نداده است. به‌عبارتي ديگر زمين 2 معدني كه تعطيل شده‌اند، به حال خود رها شده‌اند و 2 معدن ديگر هم به‌خاطر بلاتكليفي همچنان به فعاليت خود ادامه مي‌دهند. اينطور كه بازرسان اداره‌كل محيط‌زيست استان تهران هم طي چند روز اخير گزارش داده‌اند، دستگاه‌هاي معدني كه زير ذره‌بين كنترل آلايندگي قرار گرفته‌اند، مشكل خاصي ندارند. اشاره آنها از يك‌سو به فعال بودن مه‌پاش‌ها و دوش آب روي دستگاه‌هاي ماسه‌شور است و از سوي ديگر به آبپاشي محورهاي ترددي داخل معدن. اين مسائل باعث مي‌شود تا مهدي چمران، رئيس شوراي شهر تهران گوشزد كند كه براي تعيين تكليف نهايي معادن منطقه18 پايتخت، بايد هرچه سريع‌تر شوراي تأمين تشكيل شود. رحمت‌الله حافظي، رئيس كميسيون سلامت و محيط‌زيست شوراي شهر تهران نيز روي مشخص شدن وضعيت كارگران اين معادن و همچنين طرحي كه قرار است جاي گودال‌هاي عميق 80تا 130متري را بگيرد، دائما تأكيد مي‌كند.
- امان از آلايندگي
شهردار تهران هفته گذشته در گفت‌وگويي تلويزيوني آماري را درخصوص آلودگي بسيار زياد وسايل نقليه فرسوده ارائه كرد و گفت: «آلاينده‌هاي طبيعي مثل گرد و خاك خيلي اثرات سوء ندارند اما درمقابل منبع اصلي آلودگي هوا كه اثرات سوء بسياري دارند وسايل متحرك هستند كه بايد در اولويت قرار بگيرند.» محمدباقر قاليباف اضافه كرد: «تعطيلي معادن شن و ماسه خوب است اما اولويت نيست و چه بهتر اينكه تعطيلي معادن شن و ماسه در كنار از رده خارج كردن خودروهاي آلاينده و توسعه حمل‌ونقل عمومي با واگذاري اعتبارات دولتي صورت بگيرد.»
با اين صحبت‌هاي شهردار پايتخت، مي‌توان اين برداشت را داشت كه اگر اراده قابل توجهي از سوي مسئولان دولتي ازجمله اداره‌كل صنعت و معدن و تجارت استان تهران براي تعيين تكليف معادن طبق مواد قانوني نيست، دست‌كم آلايندگي كاميون‌هاي مربوط به آنها مورد توجه قرار بگيرد. موضوع مربوط به آلايندگي كاميون‌ها را حتي علي خردمندان، مديرعامل يكي از معادن فعال در منطقه 18نيز قبول دارد و مي‌گويد: بايد دولت براي تعويض يا كاهش آلايندگي آنها چاره‌اي بينديشد. وي البته به بند 20ماده 55قانون شهرداري‌ها نيز اشاره مي‌كند و مي‌گويد: «تعطيلي كارخانه‌هاي آلاينده طبق اين قانون درصورتي قابل اجراست كه براساس قوانين مربوط به تملك اراضي واقع در طرح‌ها، عرصه شركت‌ها و معادن كه همگي داراي اسناد رسمي موضوع ماده 22هستند توسط شهرداري خريداري يا تغيير كاربري به مالكان آن داده شود.»
مثال: علي‌محمد علي‌نيا، معدن‌داري در شهر قدس مي‌گويد: اگر يك‌كاميون از معدني در منطقه18 تهران براي تأمين شن و ماسه ساخت‌وساز‌هاي عمراني در محله سعادت‌آباد 4بار طي شبانه‌روز، رفت و برگشت داشته باشد، درصورت انتقال آن معدن به منطقه كردان كرج، با توجه به نسبت بين مسيرها نهايتا 2بار مي‌تواند به سعادت‌آباد رفت‌وآمد داشته باشد.
نكته: امير رعيتي، رئيس انجمن شركت‌هاي بازيافت نخاله استان تهران مي‌گويد: اكنون برخي از معادن توليد شن و ماسه آلاينده در فاصله 20كيلومتري تهران قرار دارند و گردوغبارشان گاهي به پايتخت هم مي‌رسد. وي كه خود كارخانه‌اي در زمينه بازيافت نخاله دارد، مي‌افزايد: با حمايت مديريت شهري براي راه‌اندازي شركت‌هاي بازيافتي نخاله، مسافت رفت و برگشتي كاميون‌ها به اندازه 40كيلومتر حذف مي‌شود.
- پيشنهاد يك معدن دار
مديرعامل معدني در منطقه 18تهران مي‌گويد: طرح زوج و فرد مي‌تواند به‌صورت آزمايشي براي خودروهاي سنگين ازجمله كاميون‌هاي حامل نخاله و شن و ماسه و به استثناي خودروهاي حامل مواد سوختي و مواد غذايي و دارويي و ضروري، در طول ماه‌هاي سرد سال اجرا شود چراكه بخش عظيمي از آلودگي هواي تهران مربوط به‌خودروهاي سنگين است. خردمندان مي‌افزايد: معاينه فني كاميون‌ها هم بايد طبق استانداردها الزامي شده و پليس با جديت تمام كاميون‌هاي مربوط به معادن را كه معاينه فني ندارند، آلايندگي بيش از حد دارند و روي بارشان چادر نكشيده‌اند، متوقف كند. وي درخواست مي‌كند كه براي يك‌بار هم شده پيش از آنكه هوا در شرايط ناسالم قرار بگيرد، به جاي دستور تعطيلي معادن، طرح زوج و فرد كاميون‌ها را اجرا كنند و نتيجه آن را بسنجند. وي به صحبت‌هاي شهردار پايتخت نيز اشاره مي‌كند كه گفت: «در تهران كاميون‌هاي بيش از ۳۵سال سن تردد مي‌كنند كه نقش مهمي در آلودگي هوا دارند.»
درصورت انتقال معادن شن و ماسه به نقطه‌اي دور از شهر و طولاني‌تر شدن مسافتي كه كاميون‌ها بايد طي كنند، چه اتفاقاتي رخ مي‌دهد:
1- افزايش مصرف سوخت
2- احتمال افزايش تصادفات بين‌جاده‌اي
3- افزايش هزينه‌هاي تحميلي به شهر ازجمله هزينه‌هاي مربوط به ترميم آسفالت
4- افزايش آلودگي هوا به‌خاطر آلايندگي بسيار زياد اغلب آنها
نظر شما